Wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2017 r., sygn. III PK 93/16
Jeżeli pracodawca wskazuje jako przyczyny wypowiedzenia umowy bezterminowej nieosiągnięcie zakładanych efektów pracy, to ich ocena musi zostać dokonana poprzez kryterium wywiązywania się pracownika z jego obowiązków.
Biuletyn SN Izby Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych nr 5/2017
Pracownika nie wolno karać z powodu nieosiągnięcia rezultatu zakładanego przez pracodawcę, jeśli podwładny nie miał wpływu na brak efektu.
Gazeta Prawna nr 95/2017
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska (przewodniczący)
SSN Bogusław Cudowski (sprawozdawca)
SSN Dawid Miąsik
w sprawie z powództwa E. Ł. przeciwko I. spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w B. o odszkodowanie i ekwiwalent za urlop, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 4 kwietnia 2017 r., skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w S. z dnia 11 grudnia 2015 r., sygn. akt VI Pa 5,
oddala skargę kasacyjną i zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej 240 zł (dwieście czterdzieści) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Powód wniósł o zasądzenie od pozwanej kwoty 19.128,80 zł z ustawowymi odsetkami od 19 lipca 2013 r. do dnia zapłaty oraz kosztami procesu, wskazując,
że na dochodzoną kwotę główną składa się kwota 16.500 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem i nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę oraz kwota 2.628,80 zł tytułem ekwiwalentu za 10 dni niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego.
Sąd Rejonowy w S. wyrokiem z 21 maja 2015 r. zasądził na rzecz powoda od pozwanej kwotę 16.500 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę z ustawowymi odsetkami od 12 sierpnia 2013 r. do dnia zapłaty (pkt I), w pozostałym zakresie oddalił powództwo (pkt II), zniósł koszty procesu pomiędzy stronami (pkt II), nakazał ściągnąć od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa kwotę 825 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych (pkt IV), wyrokowi w zakresie w pkt. I nadał rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 5.500 zł (pkt V). Ustalił, że powód został zatrudniony przez I. sp. z o.o. począwszy od 1 stycznia 2013 r., na stanowisku Regionalnego Kierownika Sprzedaży, na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony, w pełnym wymiarze czasu pracy. Obszar jego pracy obejmował województwo [...]. W okresie od 3 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2012 r. był pracownikiem In. sp. z o.o. w B. - spółki matki pozwanej spółki, gdzie również zajmował stanowisko Regionalnego Kierownika Sprzedaży. Zarówno podczas pracy dla In. sp. z o.o. jak i I. sp. z o.o. powód miał tego samego przełożonego. Powód w okresie obowiązywania umowy o pracę w In. otrzymał nagrodę w postaci wycieczki do Maroka za wysoki wynik sprzedaży (207% planu). Do zakresu obowiązków powoda w pozwanej spółce należała m.in. realizacja celów obrotowych sprzedaży produktów In. oraz pozyskiwanie nowych i utrzymywanie kontaktu z obecnymi klientami handlowymi. Jako Regionalny Kierownik Sprzedaży pozyskiwał klientów nie na pojedyncze sztuki [. ], lecz większych odbiorców, w tym punkty sprzedaży. Powód w pierwszym kwartale 2013 r. miał założony cel sprzedaży na poziomie 357.000 zł, a zrealizował sprzedaż w wielkości 389.090,15 zł, co dało 109% planu. W drugim kwartale z 582.000 zł planu zrealizował 456.480,95 zł, a więc 78,43%. Inni pracownicy spółki zatrudnieni na stanowiskach Regionalnego Kierownika Sprzedaży osiągnęli w tym samym okresie następujące wyniki: G. B. w pierwszym kwartale 105% planu, a w drugim - 44,14%; J. T. w pierwszym kwartale 123,93% planu, a w drugim - 83,55%; S. S. 133,46% w pierwszym kwartale oraz 69,84% w drugim. W 2013 r. powód wykonywał swoje obowiązki z takim samym zaangażowaniem i jakością jak w 2012 r. Był chwalony za podejście do klienta i umiejętność utrzymywania z nim dobrych relacji. Zdarzały mu się pomyłki, np. związane z cennikiem, które były związane z częstymi zmianami tego cennika, nie były one poważne i w równym stopniu zdarzały się innym Regionalnym Kierownikom. Od początku 2013 r. przez kilka miesięcy katalog sprzedaży I. istniał tylko w wersji elektronicznej. Brak wersji drukowanej oraz brak aktualnych próbników oklein utrudniał kierownikom sprzedaż i rozmowy z klientami. W 2013 r. na rynku zaistniała dekoniunktura, a jednocześnie plany sprzedaży I. zostały zwiększone. W 2013 r. powód pozyskał dla I. dwóch klientów, którzy zamierzali zaangażować się w dalszą sprzedaż produktów. Pierwszy z nich zamierzał oferować produkty pozwanej deweloperom, z którymi posiadał szerokie kontakty. Bardzo dobrze oceniał obsługę ze strony powoda, zakupił materiały marketingowe, lecz po pewnym czasie otrzymał z centrali spółki informację, że współpraca nie zostanie nawiązana. Drugi z nich zamierzał oferować [... ] I. w ramach własnej spółki. Z uwagi na dotychczasowe doświadczenie i zdobyty rynek w ramach S. Centrali Materiałów Budowlanych prowadzonej od 20 lat zamierzał osiągać przychód rzędu 100.000 zł miesięcznie. W ramach kontaktu z powodem określił warunki współpracy, co uzyskało akceptację zarządu I.. Nie miał żadnych zastrzeżeń do jakości pracy powoda. Po pewnym czasie okazało się, że I. uznaje te ustalenia za nieaktualne, a także znacznie wydłużył czas realizacji zamówień, wobec czego zrezygnował z zawarcia umowy. Powód 19 lipca 2013 r. otrzymał oświadczenie pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę z zachowaniem jednomiesięcznego okres wypowiedzenia. Jako przyczynę wskazano brak realizacji założonych celów obrotowych sprzedaży produktów I. oraz brak zaangażowania w pozyskiwanie nowych klientów. Oceniając tak ustalony stan faktyczny Sąd stwierdził, że pracodawca może oczekiwać od pracownika określonej wydajności i realizacji założonych celów i zadań, przy czym możliwość egzekwowania osiągnięcia konkretnego efektu nie jest niczym nieograniczona. Ponadto, że gdy pracodawca wymaga wyników od pracownika, to jednocześnie winien zapewnić mu ku temu odpowiednie warunki. Nie może przerzucać na niego całej odpowiedzialności za brak spodziewanych wyników w pracy, jeżeli swoim zachowaniem przyczynił się w sposób istotny do złego funkcjonowania zakładu pracy. Przerzucanie całego ryzyka osiągnięcia wyniku na pracowników byłoby sprzeczne z podstawową zasadą prawa pracy ponoszenia ryzyka gospodarczego prowadzonej działalności przez pracodawcę. Dalej Sąd wskazał, że z okoliczności sprawy wynika, że osiągnięcie planu sprzedaży utrudniały obiektywne przeszkody. Pierwszą z nich był brak katalogu w wersji drukowanej, w tym brak próbników. Wersja elektroniczna funkcjonująca przez kilka miesięcy nie dawała dobrej podstawy do zwiększania wyników. Drugą przeszkodą była dekoniunktura na rynku. Wykaz sprzedaży wszystkich regionalnych kierowników sprzedaży, którego Sąd Rejonowy zażądał od strony pozwanej, wskazuje, że wszyscy kierownicy odnotowali istotny spadek realizacji planu sprzedaży w drugim kwartale 2013 r. Sąd wskazał, że prosta analiza porównawcza oparta na tym zestawieniu wskazuje, że w drugim kwartale 2013 r. żaden z przedstawicieli nie osiągnął planu, a powód miał drugi wynik spośród nich, tylko o 5 punktów procentowych gorszy od najlepszego kierownika regionalnego. Z kolei w pierwszym kwartale, a także podczas zatrudnienia w 2012 r. w spółce - matce In., powód notował wyniki powyżej założonego planu, za co nawet został nagrodzony wycieczką do Maroka. Zdaniem Sądu analizowanie tylko drugiego kwartału 2013 r. jest obarczone błędem metodologicznym. Specyfika pracy na stanowisku powoda wskazywała, bowiem, że miarodajnym okresem dla rozliczenia pracownika z osiągniętej sprzedaży był cały rok kalendarzowy. Wynika to z wydłużonego cyklu realizacji umowy, obejmującego przygotowanie konkurencyjnej oferty, negocjacje z klientem, określenie zasad dalszej współpracy oraz uruchomienie cyklu produkcyjnego mogącego trwać do kilkunastu tygodni, czy wreszcie sezonowość sprzedaży w ciągu roku. Zdaniem Sądu nie potwierdziło się, by gorsza sprzedaż była wynikiem zaniedbań powoda. W konsekwencji nie osiągnięcie planu sprzedaży w drugim kwartale 2013 r., o ile było prawdziwą przyczyną, to nie uzasadniało wypowiedzenia. Odnośnie drugiej przyczyny wypowiedzenia (brak zaangażowania w pozyskiwanie nowych klientów) zdaniem Sądu okazała się ona nieprawdziwa.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
