Postanowienie SN z dnia 15 listopada 2017 r., sygn. II CSK 112/17
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Anna Kozłowska (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jan Górowski
SSN Wojciech Katner
w sprawie z wniosku T. J. przy uczestnictwie "B. z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w C. o wpis hipoteki, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 15 listopada 2017 r., skargi kasacyjnej uczestnika postępowania od postanowienia Sądu Okręgowego w P. z dnia 18 sierpnia 2016 r., sygn. akt IV Ca (...),
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi Okręgowemu w P. do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygniecie o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
We wniosku zawartym w § 6 aktu notarialnego rep. A nr (...) sporządzonym w dniu 18 grudnia 2015 r., przez Notariusza E. J., prowadzącą Kancelarię Notarialną w K., T. J. wniósł do Sądu Rejonowego w P., o wpis w dziale IV księgi wieczystej (...), na rzecz "B." sp. z o.o. w C., hipoteki umownej do kwoty 200.000 zł, tytułem zabezpieczenia wykonania zobowiązań wynikających z ramowej umowy sprzedaży nr (...)/2015 z 19 stycznia 2015 r. oraz umów zawartych w jej wykonaniu, zgodnie z treścią § 3 tego aktu.
Sąd Rejonowy w P. postanowieniem z 24 lutego 2016 r. oddalił wniosek. Po rozpoznaniu skargi uczestnika B. sp. z o.o. na orzeczenie referendarza sądowego w postaci wskazanego postanowienia, Sąd Rejonowy w P. postanowieniem z dnia z 18 kwietnia 2016 r. oddalił wniosek. Dokonując oceny prawnej, Sąd pierwszej instancji wskazał, że zgodnie z art. 626 § 2 k.p.c. rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do niego dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Księga wieczysta, której dotyczył wniosek, jest prowadzona dla nieruchomości stanowiącej własność T. J., jednak Sąd Rejonowy powziął wątpliwość, czy w oświadczeniu o ustanowieniu hipoteki został określony stosunek prawny, o którym mowa w art. 65 i 68 ustawy o księgach wieczystych i hipotece. Zgodnie bowiem z art. 65 ust. 1 ustawy, hipoteka może być ustanowiona dla zabezpieczenia oznaczonej wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego. Oznaczenie to jest równoznaczne ze wskazaniem osoby wierzyciela, osoby dłużnika i stosunku prawnego. Jeżeli strony nie są w stanie podać takiego stosunku prawnego lub jest on tak ogólny, że nie sposób wnioskować, iż strony miały na względzie konkretne stosunki prawne, lecz przypuszczały, że powstaną pomiędzy nimi roszczenia, umowa czy też oświadczenie o ustanowieniu hipoteki, będą nieważne. Hipoteka nie może powstać, gdy nie istnieje zabezpieczona nią wierzytelność. Jest to prawo akcesoryjne, ściśle związane z zabezpieczoną wierzytelnością. Przedmiotem hipoteki mogą być wierzytelności przyszłe, wynikające z umowy ramowej, o ile jej postanowienia są precyzyjne i pozwalają ustalić obciążenie wynikające z hipoteki. Skonkretyzowanie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką powinno nastąpić przez zawarcie umowy po zawarciu urnowy ramowej. Umowa ramowa jedynie przygotowuje i organizuje proces zawierania przyszłych skonkretyzowanych umów i nie określa ich liczby - a tym samym ilości wierzytelności oraz ich wielkości, które mogą powstać w przyszłości. Rodzi jedynie obowiązek kontraktowania przyszłych umów, lecz nie określa warunków umów szczegółowych stanowiących dopiero podstawę powstania wierzytelności, które miałaby zabezpieczać hipoteka. Te uwagi Sąd Rejonowy odniósł do umowy ramowej powołanej w akcie notarialnym i ocenił, że oświadczenie o ustanowieniu hipoteki w zakresie oznaczenia wierzytelności, było nieprecyzyjne, bardzo ogólne. Nie wykluczył, że chodzi tylko o doprecyzowanie postanowień umowy ramowej, wobec jednak niemożności żądania tej umowy, stwierdził, że nie może zidentyfikować ani stosunków prawnych, z których mają wynikać wierzytelności, ani wierzytelności, wobec czego wniosek podlegał oddaleniu.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
