Wyrok SN z dnia 28 lutego 2017 r., sygn. I CNP 11/16
Wyrokiem niezgodnym z prawem w rozumieniu art. 4241 k.p.c. w zw. z art. 4171 § 2 k.c. jest tylko orzeczenie sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi różnej wykładni przepisami, z ogólnie przyjętymi standardami orzeczniczymi lub wydane w wyniku rażąco błędnej wykładni czy oczywiście niewłaściwego zastosowania przepisu prawa. Niezgodność z prawem w rozumieniu omawianego przepisu musi mieć zatem charakter kwalifikowany: elementarny i oczywisty. Jeżeli sąd nie wykracza rażąco poza granice przyznanej mu swobody orzeczniczej, to działa w ramach porządku prawnego, nawet jeżeli dokonał wykładni prawa odmiennej od przyjmowanej i wydane orzeczenie może być uznane za niezgodne z przepisami prawa. Takie uchybienie mogłoby być jedynie przedmiotem zaskarżenia na drodze zwykłych środków odwoławczych, nie jest jednak wystarczające do uznania wyroku za niezgodny z prawem w rozumieniu art. 4241 k.p.c. i art. 4171 § 2 k.c.
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Barbara Myszka
SSN Anna Owczarek
w sprawie ze skargi J.R. o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia 24 grudnia 2013 r., sygn. akt XXIII Ga .../13, wydanego w sprawie z powództwa J.R. przeciwko E. spółce z o.o. w W. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 28 lutego 2017 r.,
oddala skargę i zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 1200 (jeden tysiąc dwieście) zł tytułem kosztów postępowania ze skargi o stwierdzenie niezgodności prawomocnego wyroku z prawem.
Uzasadnienie
Powód J. R. (podwykonawca) domagał się od E. sp. z o.o. w W. (wykonawcy) zapłaty kwoty 15 000 zł z należnościami ubocznymi tytułem wynagrodzenia za wykonanie prac remontowo-malarskich Sali Odpraw Klubu [...]. Wyrokiem z dnia 12 lutego 2013 r. Sąd Rejonowy w W. oddalił powództwo i orzekł o kosztach postępowania. Sąd wskazał, że spór rozstrzygany był w oparciu o przepisy proceduralne regulujące postępowanie gospodarcze, obowiązujące przed zmianami wprowadzonymi ustawą z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy -Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 233, poz. 1381). Uwzględnił obowiązujące wówczas zasady dotyczące terminów do zgłaszania zarzutów, twierdzeń i wniosków dowodowych oraz zakaz zmiany powództwa, czego konsekwencją było przyjęcie jako podstawy roszczenia umowy stron zawartej w dniu 23 sierpnia 2008 r., która miała być wykonana przez powoda do dnia 30 września 2008 r. Powód zakończył powierzone prace w dniu 28 stycznia 2009 r. Umowa przewidywała za wykonane roboty wynagrodzenie kosztorysowe, na podstawie kosztorysu powykonawczego wg stawek z § 10 pkt 1 umowy, z uwzględnieniem robót faktycznie wykonanych, ujętych w księdze obmiaru. Powód miał załączyć do faktur sprawdzoną i zatwierdzoną przez inspektora nadzoru zamawiającego księgę obmiaru, sporządzoną przez kierownika robót na roboty wykonane i wyspecyfikowane w fakturze, sprawdzony i zatwierdzony przez zamawiającego kosztorys powykonawczy, protokół odbioru wykonanych robót (częściowy), podpisany przez inspektora nadzoru i kierownika budowy (kierownika robót) z oceną jakości wykonanych robót oraz dokumenty potwierdzające, że wbudowane materiały i urządzenia są dopuszczalne do stosowania w budownictwie. Po wykonaniu umowy pozwany zaproponował powodowi podjęcie dalszych prac remontowych w kinie O.; były to roboty, z których realizacji zrezygnował inny podwykonawca. Rozliczenie miało nastąpić według takich samych zasad, jakie obowiązywały we wcześniejszej umowie stron. W dniu 2 lutego 2009 r. powód wystawił fakturę VAT nr 3/2009 na 15 000 zł tytułem ostatniego rozliczenia prac wykonanych w kinie O., nie wyspecyfikował w niej jednak ich zakresu. Pozwany tę fakturę odebrał i podpisał. Sąd Rejonowy rozważył jaki materiał dowodowy spełnia wymagania art. 227 k.p.c. i został prawidłowo zgłoszony. Zakwalifikował do oceny na podstawie art. 233 k.p.c. dowody z dokumentów załączonych do pozwu, do pisma powoda z dnia 26 maja 2009 r., dowód z przesłuchania świadka M.S., z przesłuchania strony powodowej i nagrania rozmowy przeprowadzonej przez powoda. Oddalił natomiast pozostałe wnioski dowodowe, częściowo uznając je za niedotyczące faktów istotnych, częściowo za sprekludowane, a wniosek o przeprowadzenie dowodu z protokołu wykonania robót datowanego na 29 września 2008 r. oddalił z tego powodu, że dokument nie został przez powoda załączony do pozwu, ani powołany jako załącznik, mimo iż powód wspominał o nim w uzasadnieniu pozwu. Dowód z nagrania rozmowy powoda Sąd ocenił ostatecznie jako pozbawiony znaczenia, ponieważ strona pozwana nie potwierdziła tożsamości rozmówcy powoda, powód zaś nie zgłosił wniosku dowodowego o przesłuchanie wskazywanego przez siebie rozmówcy jako świadka. Ostatecznie więc za dowody mające wykazać roszczenie Sąd uznał umowę, fakturę VAT z 2 lutego 2009 r., protokół końcowego odbioru robót z 28 stycznia 2009 r. oraz dowód z zeznań powoda w charakterze strony. W ocenie Sądu dowody te nie były wystarczające. Zabrakło kosztorysu do faktury, a sama faktura - mimo umieszczonego na niej podpisu odbierającego - zdaniem Sądu stanowiła dokument prywatny, nie zawierający oświadczenia pozwanego o uznaniu i zgodzie na zapłatę zafakturowanej kwoty. Sąd zaznaczył, że zeznania powoda były odmienne od jego twierdzeń zawartych w pismach procesowych, w których powoływał jako źródło roszczenia umowę z 23 sierpnia 2008 r. Powód zeznał, że faktura nr 3/2009 obejmowała prace dodatkowe, pozostające poza zakresem umowy, jedynie podlegające rozliczeniu na określonych w niej zasadach. Sąd Rejonowy zwrócił uwagę, że umowa o roboty budowlane zawarta z podwykonawcą wymaga umowy pisemnej i zgody inwestora pod rygorem nieważności. Strony powinny więc albo podpisać aneks do umowy, obejmujący prace dodatkowe, albo zawrzeć nową umowę o te prace. Powód dochodził zapłaty powołując się na umowę pisemną, a nie na późniejszą umowę ustną, która zresztą była nieważna z uwagi na niezachowanie formy pisemnej. Przede wszystkim jednak powód nie sprecyzował zakresu prac, za które żądał zapłaty, co uniemożliwiło ustalenie podstawy faktycznej powództwa. Zmianę tej podstawy w toku sporu przez wskazanie innej umowy jako źródła zobowiązania Sąd uznał za niedopuszczalną w postępowaniu gospodarczym, a uwzględnienie roszczeń powoda na innej bazie faktycznej niż wskazana w pozwie i dalszych pismach procesowych - za orzeczenie ponad żądanie. Zakwestionował ponadto zgodność z prawem odsetek, których powód domagał się w wysokości 0,5% za każdy dzień opóźnienia w zapłacie wynagrodzenia, jako naruszających zakaz lichwy z art. 359 § 2 k.c. Sąd pierwszej instancji nie dopatrzył się również możliwości rozpoznania powództwa w oparciu o przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
