Wyrok SN z dnia 19 października 2011 r., sygn. II CSK 721/10
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący)
SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
SSA Agnieszka Piotrowska
Protokolant Anna Wasiak
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Sławomira S.
przeciwko Skarbowi Państwa - Aresztowi Śledczemu w Ł.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej
w dniu 19 października 2011 r.,
skargi kasacyjnej powoda
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Ł.
z dnia 5 sierpnia 2010 r., uchylił zaskarżony wyrok w zakresie rozstrzygnięć objętych punktami I, III i IV oraz II w odniesieniu do oddalenia w całości apelacji powoda i przekazał sprawę w tej części Sądowi Apelacyjnemu w Ł. do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem Sąd Apelacyjny w Ł. zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Ł. z dnia 19 lutego 2010 r., którym zasądzono na rzecz powoda Sławomira S. od pozwanego Skarbu Państwa - Aresztu Śledczego w Ł. kwotę 3000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 16 czerwca 2008 r., oddalono powództwo w pozostałej części i nie obciążono go kosztami postępowania, w ten sposób, że oddalił powództwo, oddalił apelację powoda i nie obciążył go kosztami postępowania apelacyjnego.
Rozstrzygnięcie to oparte zostało na następujących ustaleniach i wnioskach:
W okresie od 7 listopada 2007 r. do 23 października 2008 r. powód był osadzony w Areszcie Śledczym w Ł., przebywał w pięciu różnych celach. Cztery spośród nich o numerach 23, 89, 106, 116 miały powierzchnię około 12 m i przebywało w nich zwykle pięciu osadzonych, chociaż bywały także krótkie okresy, w których były w nich cztery osoby. Wszystkie cele były wyposażone w wymagane przepisami sprzęty, poza brakiem drugiego stolika, co było zgodne z wolą osadzonych, którzy nie chcieli większego ograniczenia przestrzeni. Wobec tego posiłki musiały być spożywane na zmianę przy stoliku, a także na łóżku albo na stołku. W oknach założone były blendy, które zapewniały dopływ światła i wentylację. Osadzeni narzekali zarówno na niedostatek światła, jak i niewystarczającą wentylację. W toku kontroli stwierdzano, że w celach zapewnione są wymagania dotyczące wentylacji jak i oświetlenia, tak dziennego, jak i sztucznego. Po przeprowadzeniu remontu w każdej celi wydzielono kącik czystości i toaletę, przez oddzielenie od części sypialnej płytą HDF, do wysokości 2,20 m, a drzwiczek do wysokości 1,5m, co wynika z konieczności obserwacji cel. Spełnia to warunki higieniczne na minimalnym poziomie, ale także warunki bezpieczeństwa. Powód otrzymywał w przepisanej ilości środki czystości i środki higieniczne. Z uwagi na konflikty z innymi osadzonymi przenoszono powoda do celi izolacyjnej o mniejszej powierzchni. Dolegliwości gastryczne powoda były przyczyną korzystania z wizyt lekarskich, otrzymywania wymaganej pomocy. Korzystał także z usług dentystycznych, za wyjątkiem protezowania. Powód nosił posklejane plastrami okulary. Wielokrotnie naruszał regulamin, kopał w drzwi, był agresywny i wulgarny, dokonywał samookaleczeń, nie podporządkowywał się poleceniom funkcjonariuszy, szarpał się z nimi, za co był karany. Otrzymywał należne mu świadczenia oraz pomoc medyczną. Sąd Apelacyjny uznał, że warunki pobytu powoda w Areszcie Śledczym były zgodne z przepisami, za wyjątkiem normy powierzchni przypadającej na jedną osobę, a sam fakt odbywania kary izolacyjnej w warunkach przeludnienia nie stanowi o naruszeniu jego dobra osobistego. Powołał się na poglądy wyrażane w orzecznictwie Sądu Najwyższego, wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 maja 2008r., SK 25/07, jak też Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wskazujące, że cierpienie i upokorzenie związane z uwięzieniem, mogą przemawiać za naruszeniem art. 3 Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, jeśli przekroczą nieunikniony element cierpienia wpisanego w pozbawienie wolności. Dokonana przez powoda krytyka warunków odbywania kary oparta jest na wyidealizowanym wzorcu, który nie występuje nawet w warunkach wolnościowych. Ujemne doznania osadzonych, wynikające z obcowania z toaletą muszą ustąpić przed nadrzędną wartością, jaką jest bezpieczeństwo zdrowia i życia człowieka. W odniesieniu do tego zarzutu obalone zostało domniemanie bezprawności działań pozwanego. Przyczyną czasowego przeludnienia w niektórych celach były szczególne okoliczności, związane z przeprowadzanymi remontami cel w latach od 2002 do 2007 i koniecznością dochowania zasad przewidzianych rejonizacją, a zatem niezawinione przez pozwanego. Powód przebywał w tej jednostce penitencjarnej przez okres niespełna roku, a w warunkach przeludnienia przez czas sześciu miesięcy, przy czym poszczególne okresy trwały: jeden dzień, kilka dni, 23 dni, 30 dni, a najdłuższy, ciągły okres obejmował trzy miesiące. Powód nie wykazał, że skarżył się na te warunki administracji Aresztu, czy też sędziemu penitencjarnemu. Subiektywne odczucia powoda związane z naruszeniem jego godności nie zostały obiektywnie zweryfikowane. Postawa powoda oraz okazywany poziom wrażliwości dają podstawę do przyjęcia, że przejściowe niedogodności nie naruszyły sfery jego odczuć psychicznych. Na odbywanie przez powoda kary pozbawienia wolności nie nałożyły się, poza przeludnieniem, żadne dolegliwości, które wykraczały poza te konieczne, łączące się z osadzeniem. Nawet jeśli do naruszenia jego dóbr osobistych doszło, to w nieznacznym zakresie, który nie uzasadnia przyznania zadośćuczynienia pieniężnego.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
