Uchwała SN z z dnia 12 maja 2011 r., sygn. III CZP 19/11
Sąd Najwyższy w składzie: SSN Marian Kocon (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca) SSN Dariusz Dończyk
w sprawie z powództwa Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Handlowo-Usługowego "L." sp. z o.o. w B. przeciwko Kamilowi P. o uznanie umowy darowizny za bezskuteczną, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 12 maja 2011 r., zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 17 lutego 2011 r.,
"Czy po zmianie art. 41 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, dokonanej ustawą z dnia 17 czerwca 2004 roku o zmianie ustawy - Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2004 roku, Nr 62, poz. 1691) wierzyciel, którego dłużnikiem jest tylko jeden z małżonków, może domagać się uznania czynności prawnej dokonanej przez dłużnika i jego małżonka za bezskuteczną na podstawie art. 527 § 1 k.c. w sytuacji, gdy przedmiot tej czynności prawnej wchodził w skład majątku wspólnego, a zobowiązanie zostało zaciągnięte przez dłużnika bez zgody jego małżonka?"
podjął uchwałę:
Wierzyciel, którego dłużnikiem jest jeden z małżonków, może żądać na podstawie art. 527 § 1 k.c. uznania za bezskuteczną czynności prawnej dokonanej przez obu małżonków i dotyczącej ich majątku wspólnego, gdy małżonek dłużnika nie wyraził zgody na zaciągnięcie zobowiązania po myśli art. 41 § 1 k.r. i o.
Uzasadnienie
Przedstawione Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne wyłoniło się w związku z następującym zagadnieniem prawnym.
W stosunku do powoda uznano wyrokiem za bezskuteczną umowę darowizny lokalu mieszkalnego w domu wielomieszkaniowym wraz z prawem własności wspólnych części budynku i urządzeń służących do wspólnego użytku właścicieli lokali (art. 527 k.c i art. 531 k.c.). Umowa darowizny została zawarta między H. P. i J. P. (małżeństwem) i ich synem, pozwanym w procesie pauliańskim. Chroniona wierzytelność wynikała z nakazu zapłaty wystawionego przeciwko dłużnikowi J. P. Prowadzona przeciwko temu dłużnikowi egzekucja z należących do niego ruchomości została umorzona, ponieważ ruchomości te były obciążone zastawem rejestrowym. Objęta darowizną nieruchomość lokalowa należała do majątku wspólnego dłużnika i jego małżonki. Sąd Rejonowy nie miał wątpliwości co do tego że skarga pauliańska dopuszczalna będzie wówczas, gdy dłużnikiem jest tylko jeden z małżonków, a przedmiot zaskarżonej umowy darowizny wchodził do majątku wspólnego dłużnika i jego małżonka. Rozważając argumenty prawne mogące przemawiać za dopuszczeniem roszczeń pauliańskich wierzyciela w omawianej sytuacji i racje przeciwne, Sąd Okręgowy skłaniał się do rozstrzygnięcia przedstawionego zagadnienia prawnego w sposób negatywny. W ocenie tego Sądu, podstawowe znaczenie dla dopuszczalności skargi pauliańskiej w odniesieniu do umowy obejmującej przedmiot należący do majątku wspólnego dłużnika i jego małżonki (niebędącej dłużnikiem) ma jednak brak „bezpośredniego związku przyczynowego między zaskarżoną czynnością a stanem pokrzywdzenia wierzyciela”, który nie mógłby zaspokoić chronionej wierzytelności z majątku wspólnego bez odpowiedniej zgody małżonka dłużnika. Oznaczałoby to możliwość przyjęcia stanowiska, że zaskarżona przez powoda darowizna lokalu nie została jednak dokonana z pokrzywdzeniem wierzyciela (art. 527 k.c.).
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
