Uchwała składu 7 sędziów SN z dnia 8 marca 2006 r. sygn. III CZP 98/05
Sąd Najwyższy w składzie:
Prezes SN Tadeusz Ereciński (przewodniczący)
SSN Jacek Gudowski
SSN Iwona Koper (sprawozdawca)
SSN Barbara Myszka
SSN Zbigniew Strus
SSN Mirosława Wysocka
SSN Dariusz Zawistowski
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 8 marca 2006 r., przy udziale prokuratora Prokuratury Krajowej Jana Szewczyka, na skutek zagadnienia prawnego przedstawionego przez Rzecznika Praw Obywatelskich we wniosku z dnia 31 sierpnia 2005 r.
„Czy wydając postanowienie w trybie art. 755 § 1 k.p.c. dotyczące uregulowania na czas trwania postępowania kontaktów z rodzicem odseparowanym od dziecka sąd związany jest treścią art. 113 § 1 k.r.o., a zatem czy w postanowieniu zabezpieczającym może być orzeczony zakaz osobistej styczności z dzieckiem względem rodzica dysponującego władzą rodzicielską przy braku wcześniejszego orzeczenia sądu o pozbawieniu władzy rodzicielskiej tego rodzica?”
podjął uchwałę:
Przepis art. 113 § 1 k.r.o. nie wyłącza udzielenia na podstawie art. 755 § 1 k.p.c. zabezpieczenia przez zakazanie rodzicom niepozbawionym władzy rodzicielskiej osobistej styczności z dzieckiem.
Uzasadnienie
Rzecznik Praw Obywatelskich, działając na podstawie art. 60 § 2 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. Nr 240, poz. 2052) i art. 16 ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 15 lipca 1987 r. o Rzeczniku Praw Obywatelskich (jedn. tekst Dz. U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147), wystąpił z wnioskiem o podjęcie przez Sąd Najwyższy uchwały w celu wyjaśnienia ujawnionych w orzecznictwie rozbieżności w wykładni i stosowaniu przepisu art. 113 § 1 k.r.o.
Wskazał, że w doktrynie nie ma sporu co do tego, że zakaz osobistej styczności z dzieckiem może dotyczyć wyłącznie rodziców pozbawionych władzy rodzicielskiej, nie jest zaś dopuszczalny taki zakaz w stosunku do rodziców, których władza została zawieszona, ograniczona do określonych obowiązków i praw względem dziecka (art. 58 § 1 i art. 107 k.r.o.) oraz w przypadku wydania zarządzeń wskazanych w art. 109 k.r.o. Nie ma możliwości zawieszenia kontaktów rodziców z dzieckiem na określony czas, choćby tylko na czas postępowania. Aby osiągnąć czasowe wstrzymanie kontaktów, czego potrzebę dostrzega się w praktyce, konieczne jest pozbawienie władzy rodzicielskiej. Pojawiła się jednak - będąca przedmiotem skarg kierowanych do Rzecznika - krańcowo odmienna linia orzecznicza sądów, które w postanowieniach wydanych w trybie zabezpieczenia zakazały rodzicom dysponującym władzą rodzicielską kontaktów z dziećmi. Wobec rozbieżności w orzecznictwie, wynikającej z odmiennego ustalenia znaczenia przepisów, unormowanie prawne, regulujące kwestię dopuszczalności wydania orzeczenia zakazującego osobistej styczności z dzieckiem w trybie postanowienia zabezpieczającego, wymaga wykładni prawa. W ocenie Rzecznika, powinna ona z jednej strony urzeczywistniać zasadę dobra dziecka jako dobra nadrzędnego, zgodnie z art. 3 ust. 1 Konwencji o prawach dziecka (Dz. U. z 1991 r., Nr 120, poz. 526), a równocześnie uwzględniać gwarantowaną konstytucyjnie (art. 48 ust. 2 Konstytucji) ochronę praw rodzicielskich, obejmujących także te elementy stosunku prawnorodzinnego między rodzicami a dzieckiem, które nie mieszczą się w pojęciu władzy rodzicielskiej, a więc również prawo do osobistej styczności z dzieckiem, z zachowaniem przy tym zasady proporcjonalności między użytym dla ograniczenia prawa środkiem a osiąganym celem (art. 31 ust. 3 Konstytucji). W tym kontekście podniósł kwestię, dopuszczalności stosowania zakazu kontaktów w postanowieniu zabezpieczającym ze względu na treść art. 731 k.p.c.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
