Wyrok SN z dnia 28 września 2005 r. sygn. V KK 9/05
1. Nie stanowi przedmiotu sprzeniewierzenia rzecz ruchoma, która została powierzona sprawcy w sytuacji, gdy treść umowy stanowiącej podstawę przekazania rzeczy lub okoliczności sprawy wskazują na przeniesienie własności tej rzeczy na sprawcę.
2. Znamiona oszustwa różnią się od występku opisanego w art. 284 § 2 k.k. nie tylko sposobem działania sprawcy, ale także treścią jego zamiaru, który jako fakt psychologiczny, podlega dowodzeniu i ustaleniu tak jak elementy strony przedmiotowej czynu. Stwierdzenie, że oskarżeni dopuścili się oszustwa wymagałoby więc dokonania nowych, niekorzystnych dla nich, ustaleń faktycznych, co zważywszy na fakt, iż wyrok sądu I instancji nie został zaskarżony przez oskarżycieli, nie było w postępowaniu odwoławczym dopuszczalne.
Z uzasadnienia
1. Należy zgodzić się ze stanowiskiem skarżącego, iż rozpoznający ponownie sprawę sąd odwoławczy dopuścił się rażącej obrazy art. 442 § 3 k.p.k. Zgodnie ze wskazanym przepisem, zapatrywania prawne i wskazania sądu odwoławczego (w tym Sądu Najwyższego działającego jako sąd kasacyjny) co do dalszego postępowania są wiążące dla sądu, któremu sprawę przekazano do ponownego rozpoznania. Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze nie zastosował się do zawartego w uzasadnieniu wyroku Sądu Najwyższego zapatrywania prawnego, że wpłacone przez kontrahentów oskarżonych pieniądze nie stanowiły własności tych ostatnich, co w konsekwencji oznacza, iż były one rzeczami im powierzonymi. W następstwie tego nie wykonał także wskazań związanych z koniecznością badania strony podmiotowej działania oskarżonych przez pryzmat dokonywanych na nieruchomościach oskarżonych oraz zawartych w umowach zabezpieczeń zwrotu wpłaconych pieniędzy na wypadek niewykonania przez oskarżonych ich zobowiązań umownych. Jest oczywiste, że przedstawiona obraza art. 442 § 3 k.p.k. mogła mieć istotny wpływ na treść wyroku, bowiem postąpienie zgodne z zapatrywaniami i wskazaniami Sądu Najwyższego mogłoby doprowadzić Sąd Okręgowy do wydania orzeczenia o treści odmiennej od tego, które jest przedmiotem kasacji. Pomimo zaistniałej sytuacji procesowej stwierdzić należy, że w okolicznościach rozważanej sprawy obraza art. 442 § 3 k.p.k. nie może doprowadzić do uwzględnienia kasacji i uchylenia merytorycznie trafnego orzeczenia. Przepis ten nie może być interpretowany w sposób nadmiernie rygorystyczny, bez uwzględnienia zdarzeń i okoliczności, jakie mogą nastąpić już po orzeczeniu sądu odwoławczego. Łatwo przecież można wyobrazić sobie choćby zmianę stanu prawnego po uchyleniu wyroku, która dezaktualizuje zapatrywania prawne czy wskazania sądu odwoławczego. Ścisłe stosowanie się w takim przypadku do wytycznych zawartych w uzasadnieniu wyroku uchylającego byłoby zupełnie nieracjonalne. Ponadto omawiany przepis nie odbiera sądowi rozpoznającemu sprawę ponownie przymiotów niezawisłego i samodzielnego rozpoznania sprawy. Oczywiście, niezastosowanie się do zapatrywań prawnych i wskazań sądu odwoławczego naraża wyrok na ponowne jego uchylenie, ale ostatecznej oceny zasadności tego orzeczenia dokonuje również sąd odwoławczy, w tym przypadku kasacyjny, i to jego ocena decyduje o zasadności wniesionej kasacji, a tym samym zasadności bądź niezasadności zaskarżonego orzeczenia. Przyjęcie odmiennego stanowiska musiałoby doprowadzić do zupełnie nieracjonalnych konsekwencji w postaci uchylenia przez Sąd Najwyższy orzeczenia ocenianego za w pełni prawidłowe i konieczności prowadzenia kolejnego, całkowicie zbędnego procesu.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
