Uchwała SN z dnia 12 października 2001 r. sygn. III CZP 55/01
Sędzia SN Stanisław Dąbrowski (przewodniczący)
Sędzia SN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
Sędzia SA Krystyna Bilewicz
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Wojciecha P. przeciwko Pomorsko-Kujawskiemu Bankowi Regionalnemu, Oddział w G. o umorzenie egzekucji, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na rozprawie w dniu 12 października 2001 r., zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku postanowieniem z dnia 10 maja 2001 r.:
„czy udzielenie przez jednego z małżonków pozostających we wspólności ustawowej, bez zgody drugiego małżonka, poręczenia w rozmiarze uzasadniającym przyjęcie, że jest to czynność przekraczająca zakres zwykłego zarządu jest w całości nieważne - art. 36 § 2 k.r.o. i art. 37 k.r.o., czy też w takim przypadku możliwe jest dokonanie oceny zawartej umowy na podstawie art. 58 § 3 k.c. i zależnie od okoliczności, przyjęcie że umowa poręczenia jest ważna, lecz rodzi odpowiedzialność poręczyciela jedynie jego majątkiem odrębnym?”
podjął uchwałę:
Art. 58 § 3 k.c. nie stosuje się w wypadku, gdy jeden z małżonków zawarł bez zgody drugiego umowę przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem wspólnym.
Uzasadnienie
W toku rozpoznawania apelacji pozwanego Banku od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 21 października 1998 r., uwzględniającego powództwo Wojciecha P o pozbawienie wykonalności zaopatrzonego w klauzulę wykonalności bankowego tytułu egzekucyjnego wystawionego przez pozwany Bank w związku z udzielonym przez powoda poręczeniem, na które nie wyraziła zgody jego żona, Sądowi Apelacyjnemu nasunęło się pytanie, czy umowa poręczenia zawarta przez jednego z małżonków, pozostających we wspólności majątkowej, bez wymaganej zgody drugiego (art. 36 § 2 k.r.o.) jest w całości nieważna (art. 37 k.r.o.), czy też jest nieważna, w myśl stosowanego w drodze analogii art. 58 § 3 k.c., tylko w stosunku do majątku wspólnego małżonków, zaś w stosunku do majątku odrębnego małżonka-poręczyciela pozostaje ważna, wobec czego małżonek-poręczyciel odpowiada za dług wynikający z umowy poręczenia swoim majątkiem odrębnym i ewentualnie składnikami majątku wspólnego, o których mowa w art. 41 § 2 k.r.o. Pytanie to wiąże się z dostrzeżoną przez Sąd Apelacyjny rozbieżnością poglądów w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Stanowisko opowiadające się za całkowitą nieważnością umowy poręczenia zawartej przez małżonka bez wymaganej zgody współmałżonka znalazło wyraz w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 9 czerwca 1997 r., III CKN 58/97 (nie publ.), a stanowisko opowiadające się za częściową jedynie nieważnością takiej umowy, tylko w stosunku do majątku wspólnego małżonków - w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 1998 r., I CKN 478/97 (OSP 1998, nr 12, poz. 217). Sąd Apelacyjny wskazał także na podobne zróżnicowanie poglądów występujące w piśmiennictwie, opowiadając się za stanowiskiem pierwszym.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
