Wyrok SN z dnia 12 stycznia 1999 r. sygn. I PKN 535/98
1. Okoliczność, że stosunek prawny zawiera elementy obce stosunkowi pracy, jak na przykład konieczność „odpracowania” urlopu, przemawia przeciwko uznaniu pracowniczego charakteru zatrudnienia.
2. Obowiązek prowadzenia z urzędu postępowania dowodowego (art. 4771 § 11 KPC) nie oznacza, że sąd musi ustalić istnienie stosunku pracy.
Przewodniczący: SSN Teresa Flemming-Kulesza (sprawozdawca)
Sędziowie SN: Józef Iwulski, Maria Mańkowska
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 12 stycznia 1999 r. sprawy z powództwa Tadeusza M. przeciwko Centrali Produktów Naftowych „CPN” SA Oddział w G. o ustalenie, na skutek kasacji powoda od wyroku Sądu Wojewódzkiego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z siedzibą w Gdyni z dnia 23 czerwca 1998 r. [...]
oddalił kasację.
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Gdańsku, wyrokiem z dnia 12 sierpnia 1997 r. oddalił powództwo Tadeusza M. o ustalenie, że od 1994 r. z pozwaną Centralą Produktów Naftowych „CPN” S.A. Oddział w G. łączył go stosunek pracy a nie stosunek wynikający z umowy agencyjnej. Sąd ustalił, że od 1982 r. strony łączyła umowa agencyjna zawarta z inicjatywy powoda. W okresie objętym żądaniem pozwu strony zawarły czterokrotnie umowy agencyjne na czas nie określony (15 lutego 1994 r., 1 kwietnia 1996 r., 17 lipca 1996 r. i 7 sierpnia 1996 r.).
Na podstawie tych umów powód wykonywał obowiązki agenta w stacji benzynowej w W. w czteroosobowym, a następnie pięcioosobowym zespole. Wszyscy członkowie zespołu byli stronami umowy agencyjnej, a każda zmiana w składzie zespołu powodowała zawarcie nowej umowy. Skład zespołu zależał od wzajemnej akceptacji i zaufania. Strona pozwana, za akceptacją zespołu, typowała kierownika stacji i kierownika zmiany. Rolą agenta-kierownika stacji było reprezentowanie zespołu wobec jednostki zatrudniającej. Kierownik sprawował nadzór nad bieżącym przebiegiem pracy stacji, zachowaniem wymagań bhp i przeciwpożarowych, koordynacją pracy, prowadzeniem dokumentacji. Członkowie zespołu zobowiązali się wykonywać polecenia kierownika mieszczące się w ramach umowy. Kierownik zmiany zastępował kierownika stacji w razie jego nieobecności, rolę tę mógł też pełnić każdy inny członek zespołu. Kierownik stacji miał prawo do dodatku finansowego w kwocie rzędu 5-10 złotych. Te funkcje wprowadziła strona pozwana z przyczyn organizacyjnych, mając na uwadze powierzenie zespołowi majątku znacznej wartości. Na rzecz pozwanej agenci wykonywali wszystkie czynności związane ze sprzedażą paliwa, zamawiali je, rozliczali dobowo stację, sporządzali raporty kasowe, odprowadzali utarg, prowadzili ewidencję paliw, zgłaszali awarie i usterki. Strona pozwana decydowała o asortymencie paliw i ich cenach i o infrastrukturze, prowadziła remonty, sprawowała kontrolę przestrzegania przez agentów przepisów bhp i przeciwpożarowych, ponosiła koszty ruchu i bieżącego utrzymania stacji. Do czerwca 1994 r. agenci prowadzili na rzecz CPN również sprzedaż olejów, smarów, płynów i akcesoriów samochodowych. Dnia 20 czerwca 1994 r. wszyscy agenci stacji w W. jako spółka cywilna „Atest Antoni G. i spółka” zawarli ze stroną pozwaną umowę dzierżawy części powierzchni stacji benzynowej, sklepu i pomieszczenia magazynowego. Zobowiązali się prowadzić sprzedaż detaliczną oznaczonych produktów naftowych, olejów, akcesoriów samochodowych itp. na własny rachunek, koszt i ryzyko. Sami pozyskiwali towary ze swobodnie wybranych źródeł i ustalali ich ceny detaliczne. Umowa dzierżawy była przedłużana kolejnymi aneksami i agenci do rozwiązania umowy agencyjnej prowadzili taką działalność gospodarczą. Agenci otrzymywali od CPN comiesięczne wynagrodzenie prowizyjne i jednocześnie osiągali zyski z prowadzonej działalności gospodarczej. Do rozliczenia prowizji składali stronie pozwanej wykazy dni przepracowanych. Mieli oni zagwarantowane prawo do odpłatnego urlopu wypoczynkowego udzielanego za zgodą strony pozwanej. Agent miał obowiązek odpracować okres urlopu, np. w okresie urlopu innego agenta. Agenci między sobą ustalali terminy urlopów i innych wolnych dni. Strona pozwana zamieściła w umowie wymagania co do czasu pracy stacji jako obiektu użytku publicznego, natomiast agenci sami ustalali sobie grafiki dyżurów. W zakresie prowadzonej działalności gospodarczej na podstawie umowy dzierżawy agenci ponosili odpowiedzialność za szkody wyrządzone osobom trzecim oraz za zobowiązania wynikające z zawartych przez nich umów. Wobec strony pozwanej agenci odpowiadali za niedobory w powierzonym mieniu oraz za jego uszkodzenie lub zanieczyszczenie. W praktyce mimo, że pozwana obciążała kwotą niedoboru agenta-kierownika stacji, agenci uiszczali tę kwotę w równych częściach.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
