29.07.1993 Obrót gospodarczy

Uchwała Składu 7 Sędziów SN z dnia 29 lipca 1993 r., sygn. III CZP 58/93

Sąd Najwyższy przy udziale Prokuratora rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 20 kwietnia 1993 r. RPO/115162/93/VI/AK-Z o udzielenie odpowiedzi na następujące zagadnienia prawne:

„1. Czy w świetle art. 3581 § 3 kodeksu cywilnego stanowiącego, że w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania sąd może ustalić wysokość należnej premii gwarancyjnej lub wkładu i premii gwarancyjnej, przysługujących posiadaczom mieszkaniowych książeczek oszczędnościowych PKO w wysokości wynikającej z zobowiązania podejmowanego przy zawieraniu umowy rachunku oszczędnościowego, gwarantującego wypłatę w wysokości niezbędnej do pokrycia przez posiadacza książeczki mieszkaniowej pierwszego wkładu (według cen za mieszkanie o określonej w innych przepisach powierzchni użytkowej)?

2. Który z podmiotów: Powszechna Kasa Oszczędności Bank Państwowy czy organ administracji państwowej (Skarb Państwa) są właściwe i zobowiązane wobec posiadaczy oszczędnościowych książeczek mieszkaniowych do wypłaty premii gwarancyjnej?”

i podjął następującą uchwałę:

1. Wkład zgromadzony na mieszkaniowej książeczce oszczędnościowej, jak i premia gwarancyjna należna posiadaczowi książeczki nie podlegają waloryzacji na podstawie art. 3581 § 3 k.c.

2. Do wypłaty premii gwarancyjnej posiadaczowi mieszkaniowej książeczki oszczędnościowej zobowiązana jest Powszechna Kasa Oszczędności Bank Państwowy.

Uzasadnienie

I

Mieszkaniowe książeczki oszczędnościowe wprowadzone zostały we wczesnych latach pięćdziesiątych. Od 17.IV.1958 r. obowiązuje – rozciągnięty na książeczki założone przed tą datą – system gwarantujący „realną wartość wkładów”, realizowany przez udzielenie tzw. premii gwarancyjnej. Pierwszymi w tej materii aktami normatywnymi były samoistna uchwała Nr 65 Rady Ministrów z 15.III.1958 r. w sprawie zapewnienia realnej wartości wkładów na mieszkaniowych książeczkach oszczędnościowych Powszechnej Kasy Oszczędności (Mon. Pol. 26, poz. 156 ze zm.) i wydane na jej podstawie zarządzenie Ministra Finansów z 5.IV.1958 r. w sprawie mieszkaniowych książeczek oszczędnościowych Powszechnej Kasy Oszczędności (Mon. Pol. nr 28, poz. 176 ze zm.). Akty te w 1963 r., a później w 1965 r. zastąpione zostały innymi, tej samej rangi też już uchylonymi. Do chwili obecnej obowiązują: samoistna uchwała Nr 268 Rady Ministrów z 27.XII.1982 r. w sprawie zasad realizacji i finansowania budownictwa mieszkaniowego (Mon. Pol. z 1983 r., nr 4, poz. 24 ze zm.) i wydane m.in. na jej podstawie zarządzenie Prezesa Narodowego Banku Polskiego z 21.IV.1983 r. w sprawie zasad i warunków gromadzenia przez ludność środków własnych na oszczędnościowych książeczkach mieszkaniowych (Mon. Pol. nr 14, poz. 83 ze zm.). Wymienionymi aktami prawnymi określone zostały – zmieniające się wraz z wydawaniem kolejnych aktów – zasady gromadzenia wkładów na mieszkaniowych książeczkach oszczędnościowych, ich oprocentowanie oraz warunki nabywania prawa do premii gwarancyjnej i zasady ustalania jej wysokości. Wraz z regulaminami powtarzającymi wyrażone w tych aktach zasady dla posiadaczy mieszkaniowych książeczek oszczędnościowych wydawanymi przez Powszechną Kasę Oszczędności były one podstawą – na warunkach w nich określonych – zakładania przez obywateli w PKO mieszkaniowych książeczek oszczędnościowych i gromadzenia na nich wkładów. Ocena prawna tego stanu rzeczy wskazuje, że pomiędzy posiadaczami książeczek a bankiem (PKO) doszło do zawarcia szczególnej postaci umowy rachunku bankowego (art. 725 k.c.), tj. umowy rachunku oszczędnościowego (por. art. 741 zd. drugie k.c.), na którym gromadzone są wkłady z przeznaczeniem na nabycie mieszkania, oprocentowane i premiowane premią pieniężną, zwaną premią gwarancyjną, mającą zapewnić realną wartość wkładów. Mieszkaniowa książeczka oszczędnościowa jest dokumentem stwierdzającym zawarcie umowy mieszkaniowego rachunku oszczędnościowego.

ikona kłódki
Treści dostępne dla abonentów IFK Platformy Księgowych i Kadrowych

Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

  • Codzienne aktualności prawne
  • Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
  • Bogatą bibliotekę materiałów wideo
  • Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
Kup dostęp
Powiązane dokumenty