Wyrok NSA z dnia 21 lipca 2023 r., sygn. III OSK 1831/22
Zgodnie z art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych, przyznanie świadczenia w drodze wyjątku jest możliwe tylko w sytuacji, gdy ubezpieczony nie spełnia wymagań do uzyskania świadczenia w trybie zwykłym na skutek szczególnych okoliczności, przy jednoczesnym braku możliwości podjęcia pracy lub działalności objętej ubezpieczeniem społecznym spowodowanej całkowitą niezdolnością do pracy lub wiekiem, oraz braku niezbędnych środków utrzymania
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Małgorzata Pocztarek Sędziowie: sędzia NSA Jerzy Stelmasiak sędzia del. WSA Beata Jezielska (spr.) po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A.A. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 lutego 2022 r. sygn. akt II SA/Wa 2847/21 w sprawie ze skargi A.A. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 czerwca 2021 r. nr 010000/620/24916/2021/CSW w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wyrokiem z 14 lutego 2022 r. (sygn. akt II SA/Wa 2847/21) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu sprawy ze skargi A.A. na decyzję Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 17 czerwca 2021 r. w przedmiocie odmowy przyznania świadczenia w drodze wyjątku, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2022 r., poz. 329 ze zm., dalej jako: p.p.s.a.), oddalił skargę.
W uzasadnieniu wyroku podniesiono, że zaskarżoną decyzją Prezes ZUS, działając na podstawie przepisu art. 83 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021 r., poz. 291 ze zm., dalej jako: u.o.e.r.), odmówił przyznania skarżącemu renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku. W uzasadnieniu swojej decyzji organ wskazał, że skarżący stał się całkowicie niezdolny do pracy w wieku 55 lat, zaś na przestrzeni 56 lat życia udokumentował 26 lat i 3 miesiące łącznych okresów ubezpieczenia, jednakże w 10-leciu przypadającym przed dniem powstania niezdolności do pracy, jak i w 10-leciu przypadającym przed dniem zgłoszenia wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy w trybie zwykłym, zamiast 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych wymaganych do przyznania świadczenia w trybie zwykłym, skarżący udokumentował jedynie 1 rok, 6 miesięcy i 23 dni okresów składkowych. Zatem okresy nieskładkowe zostały ograniczone do 1/3 udowodnionych okresów składkowych. Prezes ZUS zauważył także, że nie bez znaczenia jest okoliczność, że w latach 2008-2009 oraz 2013-2019 wystąpiły przerwy w wykonywaniu przez skarżącego zatrudnienia lub innej działalności popartej opłacaniem składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, gdyż w sprawach świadczeń przyznawanych w drodze wyjątku ważne są powody, dla których ubezpieczony nie mógł nabyć uprawnień do świadczenia w trybie zwykłym. Prezes ZUS stwierdził, że w sprawie nie zostały wykazane szczególne okoliczności uniemożliwiające skarżącemu przezwyciężenie przeszkód w wykonywaniu zatrudnienia, bowiem w wymienionym wyżej okresie (przerwach w ubezpieczeniu) wobec skarżącego nie orzeczono całkowitej niezdolności do pracy. Całkowita niezdolność do pracy uniemożliwiająca kontynuowanie zatrudnienia została u skarżącego ustalona dopiero od 21 kwietnia 2020 r., orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z 18 listopada 2020 r., zaś skarżący nie wykazał, aby do tego dnia zachodziły jakieś inne szczególne okoliczności w postaci trudnych do przezwyciężenia przeszkód, zdarzeń lub trwałych stanów, na które nie miał on wpływu, uniemożliwiające wykonywanie zatrudnienia oraz objęcie ubezpieczeniem w celu zapewnienia w przyszłości uprawnień do świadczenia z ubezpieczeń społecznych. Organ rentowy podał, że przy rozpatrywaniu wniosku ocenie podlegała również sytuacja materialna skarżącego, lecz nie stanowi ona jedynego kryterium przesądzającego o przyznaniu świadczenia w drodze wyjątku.
W skardze na powyższą decyzję skarżący podniósł zarzut naruszenia art. 83 u.o.e.r. i przepisów k.p.a. oraz wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji i zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
