Wyrok NSA z dnia 13 września 2023 r., sygn. I FSK 1181/18
Podatek od towarów i usług
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Sylwester Marciniak (sprawozdawca), Sędzia NSA Artur Mudrecki, Sędzia NSA Zbigniew Łoboda, Protokolant Daria Rakwał, po rozpoznaniu w dniu 13 września 2023 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej E. sp. z o.o. z siedzibą w P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 22 lutego 2018 r. sygn. akt I SA/Ke 638/17 w sprawie ze skargi E. sp. z o.o. z siedzibą w P. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Kielcach z dnia 4 września 2017 r. nr 2601-IOV-1.4103.9.2017 w przedmiocie podatku od towarów i usług za III, IV kwartał 2010 r., I, II, III kwartał 2011 r., październik, listopad i grudzień 2011 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od E. sp. z o.o. z siedzibą w P. na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Kielcach 5.400 złotcych (pięć tysięcy czterysta) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
1. Wyrok sądu pierwszej instancji
1.1. Zaskarżonym wyrokiem z dnia 22 lutego 2018 r., sygn. akt I SA/Ke 638/17, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach (dalej: sąd pierwszej instancji) oddalił skargę E. sp. z o.o. w P. (dalej: skarżąca lub spółka) na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Kielcach (dalej: organ odwoławczy) z dnia 4 września 2017 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług za III, IV kwartał 2010 r., I, II, III kwartał 2011 r., październik, listopad i grudzień 2011 r.
1.2. Z uzasadnienia wyroku wynika, że na etapie postępowania sądowego główną kwestią sporną w sprawie jest to, czy organy podatkowe były uprawnione do nieuznania zadeklarowanego przez spółkę podatku naliczonego w sytuacji, gdy spółka nie przedłożyła faktur (lub ich duplikatów) dokumentujących nabycie towarów i usług.
1.3. Sąd pierwszej instancji, odwołując się przede wszystkim do art. 178 lit. a Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U.UE L nr 347 poz. 1 ze zm., dalej: Dyrektywa 112) i art. 86 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 ze zm., dalej: u.p.t.u.), podkreślił, że wymóg posiadania faktury w celu skorzystania z prawa do odliczenia podatku naliczonego wynika zarówno z prawa unijnego, jak i krajowego, a egzekwowanie obowiązku posiadania faktur przez podatnika w toku postępowania podatkowego nie może być uznane za zbędny formalizm. Podatnik powinien dysponować fakturą jako dowodem tego, że po jego stronie powstało prawo do odliczenia, przy czym nie tylko musi otrzymać i posiadać fakturę na dzień realizacji prawa do odliczenia, lecz winien również dysponować tym dokumentem w okresie późniejszym w celu potwierdzenia swych praw w zakresie odliczenia (faktury i duplikaty faktur, podobnie jak inne dokumenty związane z rozliczeniem podatku, podatnik ma obowiązek przechowywać do dnia upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego za okres, którego te dokumenty dotyczą, co wynika z art. 112 u.p.t.u.). Zdaniem sądu nie może budzić wątpliwości, że prawo do odliczenia nie może być realizowane w oparciu o inne dokumenty niż faktury zawierające elementy określone szczegółowo w przepisach ustawy o VAT (wyjątkowo duplikaty takich faktur). W takiej sytuacji sąd wskazał, że skoro poza sporem jest, że spółka nie przedłożyła tych dokumentów, to organy w sposób uprawniony nie uznały zadeklarowanego przez nią podatku naliczonego, gdyż podstawy do odliczenia nie mogły stanowić przedłożone przez spółkę rejestry. Podatek naliczony w przypadku towarów i usług nabytych w obrocie krajowym ma wynikać z faktur otrzymywanych przez podatnika, których posiadania spółka nie wykazała.
1.4. Według sądu w sprawie nie doszło do naruszenia art. 122 i art. 187 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2017 r. poz. 201 ze zm., dalej: o.p.), gdyż organ podjął wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy i dwukrotnie prawidłowo wezwał spółkę do przedłożenia dokumentów źródłowych. Dla skorzystania z prawa do odliczenia podatnik musi między innymi dysponować fakturami dokumentującymi nabycia lub duplikatami, a więc to na nim spoczywa obowiązek wykazania ich posiadania. Faktury lub ich duplikaty podatnik musi ponadto przedstawić na żądanie organu prowadzącego czynności kontrolne bądź czynności sprawdzające, tak aby wykazać, że korzystając z prawa do odliczenia był do tej czynności przynajmniej formalnie uprawniony. Podatnik, który dokonał odliczenia podatku naliczonego, jest obowiązany w każdej chwili (ograniczonej upływem terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego) wykazać, że w momencie dokonywania odliczenia z określonych faktur dysponował ich oryginałami lub duplikatami. W razie natomiast utraty tych dokumentów to na podatniku spoczywa ciężar ich odtworzenia. Zaniechanie podatnika, który - choć wzywany przez organ - nie przedłożył faktur, uprawnia organy podatkowe do nieuwzględnienia spornego podatku naliczonego.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
