Wyrok NSA z dnia 21 lipca 2020 r., sygn. I OSK 3297/19
Administracyjne postępowanie
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska Sędziowie: Sędzia NSA Zygmunt Zgierski Sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) po rozpoznaniu w dniu 21 lipca 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej E. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 5 września 2019 r. sygn. akt IV SA/Wr 147/19 w sprawie ze skargi E. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we W. z dnia [...] stycznia 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z dnia 5 września 2019 r. sygn. akt IV SA/Wr 147/19, po rozpoznaniu sprawy ze E.W. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego [...] z dnia [...] stycznia 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności, oddalił skargę w całości oraz przyznał radcy prawnemu E.K. od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu kwotę 295,20 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w postępowaniu sądowym.
Wyrok został wydany w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:
Prezydent [...] decyzją z dnia [...] listopada 2007 r. nr [...] przyznał H.W. zaliczki alimentacyjne w kwocie po 300,00 zł miesięcznie na Z.W. i na F.W. na okres od dnia 1 października 2007 r. do 31 sierpnia 2008 r. Następnie decyzją z dnia [...] marca 2008 r. nr [...] Prezydent [...] zmienił decyzję z dnia [...] listopada 2007 r. nr [...] w części dotyczącej terminu przyznania świadczeń, w ten sposób, że zaliczki alimentacyjne przyznane na Z.W. i F.W. przysługują do dnia [...] września 2008 r. Wnioskiem z dnia [...] sierpnia 2018 r. E.W. wniósł o stwierdzenie nieważności decyzji z dnia [...] marca 2008 r. w związku z decyzją z dnia [...] listopada 2007 r. oraz decyzji wcześniejszych na podstawie art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. uznając, iż zostały one wydane z rażącym naruszeniem prawa, tj. pomimo braku wystąpienia przesłanki bezskuteczności egzekucji. Wnioskodawca podał, że decyzje te zostały wydane w oparciu o zaświadczenia Komornika Sądowego [...] przy Sądzie Rejonowym dla [...] we [...] o bezskuteczności prowadzonego postępowania egzekucyjnego. Jednakże nigdy w okresie poprzedzającym wydanie decyzji nie wystąpiła sytuacja, aby w ciągu trzech kolejnych miesięcy wyegzekwowano od dłużnika alimentacyjnego kwoty niższe niż należność wynikająca z tytułu wykonawczego (łącznie 600,00 zł), co wynika z kart rozliczeń i wpłat uzyskanych z kancelarii komorniczej. Egzekucja prowadzona w okresie od listopada 2005 r. do maja 2010 r. była cały czas skuteczna, a egzekwowane kwoty zazwyczaj przewyższały należność wskazaną w tytule wykonawczym. Samorządowe Kolegium Odwoławcze [...] postanowieniem z dnia [...] listopada 2018 r. nr [...] odmówiło wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji organu I instancji z dnia [...] listopada 2007 r. Natomiast postanowieniem z dnia [...] listopada 2018 r. nr [...] Kolegium odmówiło wszczęcia postępowania administracyjnego w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji ww. organu z dnia [...] marca 2008 r. W uzasadnieniu postanowienia Kolegium uznało, że z przepisów ustawy z dnia 22 kwietnia 2005 r. o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej (Dz.U. Nr 86, poz. 732 ze zm.), dalej w uzasadnieniu przywoływanej jako "ustawa", nie wynika aby wnioskodawca posiadał interes prawny pozwalający uznać go za stronę postępowania administracyjnego w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, zmieniającej decyzję, ustalającą prawo do zaliczek alimentacyjnych. Stroną postępowania w przedmiocie zmiany takiej decyzji jest jedynie osoba uprawniona do alimentów, orzeczonych wyrokiem sądu lub ustalonych ugodą zawartą przed sądem. Takie postępowanie nie wywołuje w sytuacji prawnej zobowiązanego do alimentów żadnych nowych praw czy obowiązków, a wobec tego decyzja zmieniająca decyzję o ustaleniu prawa do zaliczki alimentacyjnej nie wpływa na sytuację prawną zobowiązanego do alimentów. Skoro wnioskodawca nie posiadał interesu prawnego w sprawie zmiany decyzji przyznającej zaliczki alimentacyjne, to i nie posiada interesu prawnego, umożliwiającego mu skuteczne wystąpienie z wnioskiem o stwierdzenie nieważności decyzji z dnia [...] marca 2008 r. W zażaleniu na powyższe postanowienie wnioskodawca ponownie wniósł o stwierdzenie nieważności wskazanej we wniosku decyzji. Postanowieniem z dnia [...] stycznia 2019 r. Kolegium utrzymało w mocy zaskarżone postanowienie, wyjaśniając że dłużnik alimentacyjny nie jest stroną postępowania w sprawie zaliczek alimentacyjnych przyznanych na rzecz osób uprawnionych do świadczonych alimentów. Kwestionowanie bezskuteczności egzekucji nie stanowi interesu prawnego w postępowaniu, które jako przedmiot nie ma alimentów, lecz świadczenie wobec tych alimentów substytucyjne. W postępowaniu tym nie nakłada się na dłużnika alimentacyjnego żadnego obowiązku. Obowiązek alimentacyjny wynika bowiem z orzeczenia sądu, nie zaś z decyzji organu administracji publicznej. Analogicznie, to nie decyzja administracyjna stanowi podstawę do żądania od dłużnika zwrotu świadczenia alimentacyjnego na rzecz podmiotu, wypłacającego zaliczki alimentacyjne. W wyniku przyznania zaliczek następuje jedynie swego rodzaju cesja uprzednio zasądzonej wierzytelności.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
