Wyrok NSA z dnia 17 grudnia 2018 r., sygn. II OSK 566/18
Budowlane prawo
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Grzegorz Czerwiński Sędziowie sędzia NSA Barbara Adamiak sędzia del. WSA Agnieszka Wilczewska - Rzepecka (spr.) po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2018 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej J. C. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 25 października 2017 r., sygn. akt II SA/Gd 234/17 w sprawie ze skargi J. C. na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] z dnia [...] marca 2017 r., nr [...] w przedmiocie rozbiórki obiektu budowlanego oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 października 2017 r., sygn. akt II SA/Gd 234/17, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, oddalił skargę J. C. na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w [...] [...] marca 2017 r., nr [...], w przedmiocie rozbiórki obiektu budowlanego.
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku złożył wyżej wymieniony, wnosząc o jego uchylenie w całości i rozpoznanie skargi oraz o zasądzenie od organu koszów postępowania według norm przepisanych, w tym postępowania kasacyjnego a także kosztów postępowania poniesionych przed sądem pierwszej instancji.
Zaskarżonemu wyrokowi, na podstawie art. 174 pkt 1 p.p.s.a., zarzucono naruszenie prawa materialnego, tj.: art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane ( Dz.U. Nr 38 poz. 229 ze zm.) w związku z art. 103 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz.U. z 2017r. poz. 1332 ) przez błędną jego wykładnię i uznanie, że jeżeli właściciel działki, na której budynek się znajduje, nieobjętej postanowieniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, nie wyraża woli uzyskania decyzji o warunkach zabudowy w celu legalizacji przedmiotowego budynku, należy nakazać jego rozbiórkę, pomimo zgodności budynku z przepisami o planowaniu przestrzennym w okresie jego budowy. W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżący wskazał, że ze względu na ustalony przez organy czas realizacji budynku objętego postępowaniem - okres między 1987 r. a 1992 r. - podstawą prawną rozstrzygnięcia w sprawie jest przepis art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 24 października 1974 r. Prawo budowlane. Przepis ten stanowi, że obiekty budowlane lub ich części, będące w budowie lub wybudowane niezgodnie z przepisami obowiązującymi w okresie ich budowy, podlegają przymusowej rozbiórce albo przejęciu na własność Państwa bez odszkodowania i w stanie wolnym od obciążeń, gdy terenowy organ administracji państwowej stopnia powiatowego stwierdzi, że obiekt budowlany lub jego część znajduje się na terenie, który zgodnie z przepisami o planowaniu przestrzennym nie jest przeznaczony pod zabudowę albo przeznaczony jest pod innego rodzaju zabudowę. W chwili orzekania przez organy na terenie, na którym znajduje się działka nr [...], nie obowiązywał miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Poprzednio teren ten objęty był miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego gminy B. zatwierdzonym uchwałą nr [...] Rady Narodowej Gminy z dnia [...] listopada 1977 r. (Dz. Urz. Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia [...] lutego 1978 r. Nr [...], poz. [...] z późn. zm.), który obowiązywał do 29 czerwca 1992 r. Zgodnie z tym planem, teren ten znajdował się w konturach oznaczonych 14.23MR i 14.24MR - "Zabudowa zagrodowa". Od 29 czerwca 1992 r. do 31 grudnia 2002 r., teren działki objęty był miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego gminy zatwierdzonym uchwałą nr [...] Rady Miejskiej z dnia [...] czerwca 1992 r. (Dz. Urz. Woj. [...]. Nr [...], poz. [...] z dnia [...] października 1992 r.) zgodnie z którym znajdowała się ona w konturach oznaczonych 14.22MN,UH - "Teren budownictwa mieszkaniowego o niskiej intensywności zabudowy z możliwością wbudowania usług handlowych" oraz 14.23MR - "Adaptacja istniejącej zabudowy zagrodowej". Pozwala to na stwierdzenie, że budynek odpowiada wcześniejszym przepisom o planowaniu przestrzennym. Obecnie działka nie jest objęta ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Właściciel nieruchomości Skarb Państwa, reprezentowany przez Nadleśnictwo [...], nie zamierza występować o decyzję o warunkach zabudowy. Budynek znajduje się na działce leśnej, dla której nie uzyskano zgody na zmianę przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne. Usytuowanie budynku nie odpowiada więc warunkowi określonemu w art. 61 ust. 1 pkt 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Ewentualne wystąpienie właściciela nieruchomości o uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy nie doprowadziłoby do wydania pozytywnej decyzji. Wcześniej już Burmistrz B. odmówił skarżącemu ustalenia warunków zabudowy uzasadniając to położeniem budynku na obszarze leśnym. W warunkach ustawy - Prawo budowlane z 1974 budynek zrealizowany w ramach samowoli budowlanej, zgodnie z przeznaczeniem terenu, nie podlegał procedurze legalizacyjnej, chyba że zachodziły przesłanki z art. 37 ust. 1 pkt 2 tej ustawy. W uchwale z dnia 16 grudnia 2013 r., sygn. II OPS 2/13, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził: "Wprawdzie przy stosowaniu art. 37 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego z 1974 r. w związku z art. 103 ust. 2 Prawa budowlanego z 1994 r. podstawą orzekania powinny być przepisy o planowaniu przestrzennym obowiązujące w dniu orzekania przez organ administracji, lecz w przedstawionych wyżej sytuacjach nie do pogodzenia z zasadami konstytucyjnymi - zwłaszcza z zasadą zaufania obywatela do państwa i prawa wynikającą z zasady państwa prawnego (art. 2 Konstytucji RP), zasadą ochrony własności (art. 21 ust. 1, art. 64 ust. 2 Konstytucji RP) i zasadą proporcjonalności (art. 31 ust. 3 Konstytucji RP) - byłoby orzeczenie nakazu rozbiórki z powodu niezgodności obiektu budowlanego z przepisami o planowaniu przestrzennym obowiązującymi w czasie orzekania przez organy z pominięciem oceny przeznaczenia terenu w okresie wcześniejszym". Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku uznał, że organy administracyjne prawidłowo ustaliły, że skoro właściciel budynku i działki, na której on się znajduje, nie wyraża woli uzyskania decyzji o warunkach zabudowy w celu legalizacji przedmiotowego budynku, a działka znajduje się na terenie nieobjętym postanowieniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, należy nakazać jego rozbiórkę zgodnie z art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo budowlane z 1974 r. W ocenie Sądu, organy nie postąpiły niezgodnie z wykładnią tego przepisu zaprezentowaną w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 grudnia 2013 r. Taka interpretacja przepisu art. 37 ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo budowlane z 1974 r. zdaniem skarżącego kasacyjnie nie odpowiada wytycznym zawartym w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 grudnia 2013 r. gdyż prowadzi do wniosku, że w każdej sytuacji, kiedy w chwili orzekania nie obowiązuje dla terenu miejscowy plan zagospodarowania i właściciel terenu nie chce wystąpić o decyzję o warunkach zabudowy lub uzyskanie takiej decyzji nie jest możliwe, należałoby orzekać o rozbiórce, bez uwzględnienia przeznaczenia terenu w okresie wcześniejszym. Wykładnia przepisu dokonana przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, pomijając całkowicie aspekt zgodności budynku z poprzednimi przepisami o planowaniu przestrzennym, pozostaje w sprzeczności z zasadami konstytucji powołanymi w uzasadnieniu uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego. Dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie jest istotna utrata przez skarżącego tytułu prawnego do nieruchomości. Okoliczność ta nie jest zresztą oczywista albowiem skarżący posiada nieruchomość, opłaca czynsz na podstawie faktur wystawianych przez właściciela terenu i nie toczy się przeciwko skarżącemu żadne postępowanie cywilne o wydanie nieruchomości. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 11 września 2015 r. II OSK 112/14 uznał, że organ w postępowaniu prowadzonym na podstawie przepisów art. 37 i art. 40 Prawa budowlanego z 1974 r. nie powinien badać czy inwestor dysponuje prawem do gruntu, na którym stoi obiekt budowlany będący przedmiotem postępowania. Z tych względów zdaniem J. C., skarga kasacyjna ma usprawiedliwioną podstawę i zasługuje na uwzględnienie. Skoro nadto oparta jest wyłącznie na podstawie naruszenia prawa materialnego, to zasadny jest również wniosek o to, aby łącznie z uchyleniem zaskarżonego wyroku Naczelny Sąd Administracyjny przystąpił do rozpoznania skargi w myśl art. 188 p.p.s.a. i uchylił również zaskarżoną decyzję. W odpowiedzi na skargę kasacyjną uczestnik postępowania - Skarb Państwa - Nadleśnictwo [...] wniósł o jej oddalenie w całości. Podkreślił, że wzniesione przez skarżącego obiekty posadowione są na gruncie stanowiącym las, co narusza przepisy ustawy z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
