Wyrok NSA z dnia 10 listopada 2015 r., sygn. I OSK 685/14
Przepis art. 174 pkt 1 ustawy P.p.s.a. przewiduje dwie postacie naruszenia prawa materialnego, a mianowicie błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie. Przez błędną wykładnię należy rozumieć nieprawidłowe zrekonstruowanie treści normy prawnej wynikającej z konkretnego przepisu, natomiast przez niewłaściwe zastosowanie dokonanie wadliwej subsumcji przepisu do ustalonego stanu faktycznego.
Teza od Redakcji
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Irena Kamińska Sędziowie: Sędzia NSA Wiesław Morys (spr.) Sędzia NSA Jolanta Rudnicka Protokolant st. inspektor sądowy Tomasz Zieliński po rozpoznaniu w dniu 10 listopada 2015 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 października 2013 r. sygn. akt II SA/Wa 605/13 w sprawie ze skargi [...] S.A. w W. na decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] stycznia 2013 r. nr [...] w przedmiocie nakazu udostępnienia danych osobowych uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 25 października 2013 r., sygn. akt II SA/Wa 605/13, po rozpoznaniu skargi [...] S. A. z siedzibą w W. uchylił zaskarżoną decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (dalej zamiennie GIODO) z dnia [...] stycznia 2013 r. oraz poprzedzającą ją decyzję z dnia [...] sierpnia 2012 r. w zakresie nakazującym [...] S. A. z siedzibą w W. udostępnienie danych osobowych (punkt 1 sentencji wyroku), stwierdził, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości (punkt 2 sentencji wyroku), oraz orzekł o kosztach postępowania (punkt 3 sentencji wyroku).
Przedstawiając w jego uzasadnieniu stan faktyczny sprawy Sąd pierwszej instancji wskazał, iż wnioskiem z dnia [...] listopada 2011 r. [...] Sp. z o.o. z siedzibą w K. K. zwróciła się do [...] S.A. z siedzibą w W. o udostępnienie jej danych osobowych użytkowników portalu [...], którzy na forum internetowym zamieścili określone wpisy na temat [...] - w zakresie obejmującym ich imiona, nazwiska, adresy zamieszkania, adresy e-mail oraz numery IP urządzeń, przy wykorzystaniu których zamieszczono ww. wpisy. Spółka [...] uzasadniła wniosek niezbędnością posiadania danych ze względu na konieczność dochodzenia na drodze sądowej w stosunku do autorów kwestionowanych wpisów roszczeń z tytułu naruszenia dóbr osobistych, jak również w celu złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Jako podstawę prawną tego żądania wskazała art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.). Spółka [...] odmówiła uwzględnienia wniosku. W tej sytuacji Spółka [...] w dniu [...] stycznia 2012 r. zwróciła się do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z żądaniem nakazania Spółce [...], jako podmiotowi przetwarzającemu dane osobowe w ramach świadczenia usług drogą elektroniczną, udostępnienia ww. danych osobowych. Zdaniem Spółki [...] na skutek zamieszczenia na forum [...] ww. wpisów (które przedstawiła) doszło do naruszenia jej dóbr osobistych, a także do popełnienia na jej szkodę czynu zabronionego, stypizowanego w art. 212 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 ze zm.), co stwarza podstawy do dochodzenia roszczeń w ramach istniejących procedur i czyni niezbędnym uzyskanie wnioskowanych danych osobowych. Spółka [...] w toku postępowania przyznała, że odmówiła udostępnienia Spółce [...] żądanych przez nią danych osobowych (w zakresie, w jakim danymi tymi dysponuje), uznając że przepisy obowiązującego prawa nie kształtują po jej stronie takiego obowiązku. W szczególności, zdaniem Spółki, przywołany przez Spółkę [...] art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy o ochronie danych osobowych stanowi jedynie podstawę przetwarzania danych, natomiast w żadnym razie nie zobowiązuje administratora do udostępnienia danych. Ponadto, w jej ocenie udostępnieniu żądanych danych sprzeciwia się art. 18 ust. 6 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. Nr 144, poz. 1204 ze zm.), wyznaczający krąg podmiotów, na rzecz których usługodawca świadczący usługi drogą elektroniczną obowiązany jest udostępnić informacje o danych, o których mowa w art. 18 ust. 1-5 (w tym adresy elektroniczne usługobiorcy oraz oznaczenia identyfikujące zakończenie sieci telekomunikacyjnej lub system teleinformatyczny, z którego korzystał usługobiorca - art. 18 ust. 1 pkt 6, art. 18 ust. 5 pkt 2). W oparciu o poczynione w sprawie ustalenia Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych (dalej: GIODO) decyzją z dnia [...] sierpnia 2012 r., nr [...] nakazał Spółce [...] S.A. z siedzibą w W. udostępnienie na rzecz [...] Sp. z o.o. z siedzibą w K. K. danych osobowych osób, które na forum internetowym [...] zamieściły określone wpisy na temat [...] Sp. z o.o. - w zakresie obejmującym numery IP urządzeń, przy wykorzystaniu których zamieszczono ww. wpisy, a w przypadku wpisu zamieszczonego w dniu [...] kwietnia 2010 r. o godz.: [...] przez użytkownika posługującego się pseudonimem "[...]" - również jego adresu e-mail. Natomiast w pozostałym zakresie organ postępowanie umorzył. Powyższe rozstrzygnięcie Spółka [...] uczyniła przedmiotem wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, wnosząc o uchylenie w/w decyzji w części dotyczącej nakazania udostępnienia danych osobowych. Podniosła, że nie zgadza się z dokonaną przez GIODO oceną, gdyż wobec uchylenia art. 29 ustawy o ochronie danych osobowych, w aktualnym stanie prawnym brak jest podstaw do wydania przez organ ochrony danych osobowych decyzji nakazującej udostępnienie danych. Wydanie takiej decyzji mogłoby nastąpić w przypadku niewypełnienia przez administratora obowiązku udzielenia określonych danych. Jej zdaniem, nie ma takiego przepisu, który na administratora obowiązek taki by nakładał. Podkreśliła, że art. 23 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy o ochronie danych osobowych stanowi jedynie podstawę przetwarzania danych, a więc zezwala, uprawnia do przetwarzania danych, gdy jest to niezbędne dla prawnie usprawiedliwionych celów realizowanych przez odbiorcę danych, ale w żadnym razie nie zobowiązuje administratora do udostępnienia danych. Ponadto, Spółka [...] wskazała, że podtrzymuje stanowisko, zgodnie z którym w omawianej sprawie znajdują zastosowanie przepisy ww. ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, w oparciu o którą świadczy ona usługi m.in. w postaci forum dyskusyjnego portalu [...]. Zgodnie zaś z art. 18 ust. 6 ww. ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, usługodawca udziela informacji o danych, o których mowa w ust. 1-5, organom Państwa na potrzeby prowadzonych przez nie postępowań. Powyższe prowadzi do wniosku, że ustawa o świadczeniu usług drogą elektroniczną wprowadza własne, odrębne uregulowania w zakresie udostępniania danych osobowych, które nie przewidują udzielania informacji o takich danych podmiotom innym, niż organy Państwa. Jednocześnie Spółka [...] podniosła, że każda inna forma przetwarzania, niż udostępnienie danych osobowych - innych, niż wskazane w art. 18 ust. 1-5 ww. ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, reglamentowana jest przepisami ww. ustawy o ochronie danych osobowych. W ocenie Spółki, w pozostałych przypadkach, tzn. gdy przetwarzanie jest jednoznaczne z udostępnianiem danych wskazanych w art. 18 ust. 1-5 ww. ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną, zastosowanie będzie miał art. 18 ust. 6 ww. ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną. Tym samym, zdaniem Spółki [...], wyłączone będą regulacje wskazywane przez organ, w szczególności art. 23 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy o ochronie danych osobowych. W konsekwencji przyjęła, iż sam zamiar wytoczenia powództwa przeciwko autorom przedmiotowych wpisów nie uzasadnia obowiązku udostępnienia danych. Zaskarżoną decyzją GIODO utrzymał w mocy zakwestionowane rozstrzygnięcie. Jego zdaniem odmowa udostępnienia danych osobowych przez Spółkę [...], pomimo zaistnienia przesłanki określonej w art. 23 ust. 1 pkt 5 ww. ustawy, narusza ten przepis, w związku z czym konieczne jest przywrócenie stanu zgodnego z prawem. Za zasadne w niniejszej sprawie uznał zastosowanie środka, o jakim mowa w art. 18 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o ochronie danych osobowych, zgodnie z którym w przypadku naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych organ z urzędu lub na wniosek osoby zainteresowanej, w drodze decyzji administracyjnej, nakazuje przywrócenie stanu zgodnego z prawem, a w szczególności uzupełnienie, uaktualnienie, sprostowanie, udostępnienie lub nieudostępnienie danych osobowych - a co za tym idzie, wydaje nakaz zobowiązujący do udostępnienia żądanych danych osobowych. Z treści cytowanego przepisu nie wynika niedopuszczalność udostępnienia danych innym podmiotom niż organy Państwa. Obawy zagrożenia dóbr osób, których dane zostają udostępnione, spowodowanego przedwczesnym wnioskiem o udostępnienie danych osobowych uznał za nieuzasadnione. W chwili, gdy Spółka [...] zbierze udostępnione jej przez Spółkę [...] dane osobowe, stanie się wówczas ich administratorem w rozumieniu przepisów ustawy o ochronie danych osobowych. W związku z tym przetwarzanie przez nią tych danych będzie podlegało regułom wyznaczonym przez przepisy ustawy, w szczególności zaś wynikającemu z jej art. 26 ust. 1 pkt 2 obowiązkowi niepoddawania zebranych danych dalszemu przetwarzaniu niezgodnemu z celami zebrania (zasada celowości), a kontrola zgodności przetwarzania tych danych z przepisami o ochronie danych osobowych będzie należała do kompetencji GIODO. Dobra osobiste podlegają ochronie cywilnej (art. 23 i art. 24 § 1 Kodeksu cywilnego) i karnej (art. 212 § 1 Kodeksu karnego). W celu dochodzenia odpowiednich roszczeń konieczne jest dysponowanie danymi osobowymi osób, które są potencjalnymi sprawcami naruszeń.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
