Wyrok NSA z dnia 9 kwietnia 2014 r., sygn. II OSK 2728/12
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jacek Chlebny Sędziowie: Sędzia NSA Elżbieta Kremer /spr./ Sędzia NSA del. Jerzy Krupiński Protokolant: Agnieszka Majewska po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 14 sierpnia 2012 r. sygn. akt II SA/Łd 468/12 w sprawie ze skargi Z. O. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] marca 2012 r. nr [...] w przedmiocie uprawnienia do świadczenia pieniężnego 1. oddala skargę kasacyjną, 2. zasądza od Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych na rzecz Z. O. kwotę 250 (słownie: dwieście pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z 14 sierpnia 2012 roku, sygn. akt I SA/Łd 468/12 wydanym w sprawie ze skargi Z. O. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] marca 2012 roku, nr [...] w przedmiocie uprawnienia do świadczenia pieniężnego: uchylił zaskarżoną decyzję.
Wyrok zapadł na tle następujących okoliczności sprawy:
Decyzją z dnia [...] grudnia 2011 r. Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych odmówił przyznania skarżącej uprawnienia do świadczenia pieniężnego określonego w ustawie z dnia 31 maja 1996r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz.U. Nr 87, poz. 395 ze zm.), zwanej dalej ustawą o świadczeniu pieniężnym. W uzasadnieniu organ administracji wskazał na fakt, iż sprawa ta była już przedmiotem postępowania administracyjnego, zaś decyzje organu odmawiające przyznania uprawnienia do świadczenia za pracę przymusową zostały poddane kontroli Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, który wyrokiem z dnia 8 lipca 2011r., sygn. akt II SA/Łd 570/11 je uchylił. Sąd wskazał, że organ naruszył prawo poprzez zaniechanie przeprowadzenia postępowania dowodowego w zakresie ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę w czasie okupacji niemieckiej przybrała szczególnie dotkliwą formę, o która mowa w ustawie o świadczeniu pieniężnym. Następnie organ administracji stwierdził, że brak jest podstaw do uznania, iż strona została deportowana (wywieziona) do pracy przymusowej w rozumieniu art. 2 pkt 2 ustawy o świadczeniu pieniężnym. Niezbędnym warunkiem uzyskania prawa do świadczenia pieniężnego określonego w ustawie jest udowodnienie wykonywania pracy przymusowej połączonej z deportacją (wywiezieniem). Nie każda praca wykonywana w okresie okupacji uprawnia do przyznania świadczenia pieniężnego, o którym mowa w ustawie. Na podstawie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego organ ustalił, że skarżąca została wraz z rodziną wysiedlona z miejscowości I., gmina W. Po wysiedleniu rodzina strony zamieszkiwała w okolicznych wsiach, gdzie pracowała w niemieckim gospodarstwie. Fakt wykonywania pracy przymusowej potwierdzili świadkowie: siostra strony - T. K. oraz B. C. Przepisy ustawy nie przewidują świadczeń dla wszystkich poszkodowanych, lecz zawężają krąg podmiotów do osób, wobec których okupant stosował represje pracy niewolniczej w zaostrzonej formie (deportacja) w stosunku do obowiązującego powszechnie obowiązku pracy. W wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 16 grudnia 2009r., sygn. akt K 49/07 zakwestionowane zostało jedynie rozgraniczenie między osobami deportowanymi poza terytorium II RP a osobami deportowanymi w granicach państwa polskiego sprzed wojny. Trybunał wskazał jednak wyraźnie, że pozostałe kryteria dotyczące deportacji pozostają bez zmian. Ustawa nie daje przesłanek do uwzględniania innych okoliczności, w jakich praca była wykonywana. Świadczenie pieniężne nie ma także charakteru odszkodowania za utracone mienie osób wysiedlonych przez okupanta. Jedyną potwierdzoną przyczyną wysiedlenia rodziny strony było powstanie poligonu wojskowego na terytorium gminy W. Podjęcie w późniejszym okresie pracy przez rodziców strony i przez stronę należy zatem uznać za pracę wynikającą z powszechnego obowiązku, któremu w czasie okupacji podlegali wszyscy Polacy. Władze okupacyjne z terenów zajętych pod poligon wysiedlały także zamieszkujących je Niemców i nowoprzybyłych niemieckich osadników, co zdaniem organu jednoznacznie określa charakter tych działań. Równoczesne wysiedlenia z gminy W. osadników niemieckich potwierdza także załączone do akt sprawy pismo Archiwum Państwowego w Łodzi (Oddział w [...]) z dnia 2 listopada 2010r. Nie jest celem organu kwestionowanie ani deprecjonowanie ciężkiej sytuacji strony, która została wysiedlona z miejsca stałego zamieszkania. Represja ta (wysiedlenie, pozbawienie dorobku materialnego rodziny, tułaczka po okolicznych miejscowościach) nie miała jednak charakteru deportacji (wywiezienia) do pracy przymusowej, co jest warunkiem przyznania świadczenia na podstawie przepisów ustawy o świadczeniu pieniężnym.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
