Wyrok NSA z dnia 21 kwietnia 2009 r., sygn. II FSK 17/08
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Antoni Hanusz, Sędziowie: NSA Krystyna Nowak, NSA del. Aleksandra Wrzesińska-Nowacka (sprawozdawca), Protokolant Justyna Nawrocka, po rozpoznaniu w dniu 21 kwietnia 2009 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej W. D. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 25 września 2007 r. sygn. akt I SA/Lu 526/07 w sprawie ze skargi W. D. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 18 maja 2007 r. nr [...] w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodu za 2002 r. oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z dnia 25 września 2007 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w sprawie o sygnaturze akt I SA/Lu 526/07, oddalił skargę W. D. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w L. z dnia 18 maja 2007 roku w przedmiocie zryczałtowanego podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodu za 2002 rok. Zaskarżoną do Sądu decyzją utrzymano w mocy rozstrzygnięcie Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w L. z dnia 31 stycznia 2007 roku dotyczące ustalenia zobowiązania w zryczałtowanym podatku dochodowym od osób fizycznych od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodu za 2002 r. w kwocie 24.058 zł. Podstawą wydania decyzji były ustalenia poczynione w trakcie kontroli przeprowadzonej w zakresie źródeł pochodzenia majątku, wskazujące na poniesienie w 2002 r. wydatków w kwocie 32.078,91 zł, które nie miały pokrycia w mieniu zgromadzonym w roku podatkowym oraz w latach poprzednich, pochodzącym z przychodów opodatkowanych, bądź wolnych od opodatkowania. Dyrektor Izby Skarbowej wskazał, że stosownie do art. 20 ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2000 r. Nr 14,poz. 176, powoływanej dalej jako u.p.d.o.f), wysokość przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów ustala się przyjmując za podstawę sumę poniesionych w roku podatkowym wydatków i wartość zgromadzonego w tym roku mienia, jeżeli wydatki te i wartości nie znajdują pokrycia w mieniu zgromadzonym w roku podatkowym oraz w latach poprzednich, pochodzącym z przychodów opodatkowanych lub wolnych od opodatkowania. Odnosząc się do twierdzeń strony w kwestii uzyskania w 2002 r. przychodu z gospodarstwa rolnego w kwocie 35.000,00 zł, wykazanej w oświadczeniu z dnia 22 maja 2006 r. o wysokości i źródłach uzyskanych dochodów, organ odwoławczy w całości podzielił argumentację przedstawioną w tym zakresie w zaskarżonej decyzji. Sam fakt wpisania kwoty 35.000,00 zł do oświadczenia majątkowego jest, zdaniem organu drugiej instancji, niewystarczający do przyjęcia, iż taki dochód został w rzeczywistości osiągnięty. W trakcie postępowania podatnik nie przedstawił dowodu na potwierdzenie swojego stanowiska pomimo, iż organ pierwszej instancji zwracał się do niego o podanie źródła pochodzenia majątku wskazanego w oświadczeniu majątkowym (pisma z dnia 1 czerwca 2006 r., 11 września 2006 r. i 27 września 2006 r.). Odnośnie działalności rolniczej, organ pierwszej instancji wzywał stronę do przekazania podstawowych informacji dotyczących m.in. powierzchni i rodzaju prowadzonych upraw, wielkości hodowli w poszczególnych latach objętych kontrolą, miejsc sprzedaży płodów rolnych i uzyskiwanych z tego tytułu dochodów, adresów kontrahentów oraz kosztów związanych z uzyskaniem przychodów, tj. wydatków na środki ochrony roślin, nawozy i usługi związane ze zbiorem płodów rolnych oraz rachunków z punktów skupu. W odpowiedzi na powyższe wezwanie, podatnik w piśmie z dnia 28 września 2006 r. ograniczył się do stwierdzenia, że "nie może powiedzieć, że pieniądze pochodzą z tego, czy innego miejsca, po prostu były w jego posiadaniu ". Ponadto, organ odwoławczy stwierdził, że w trakcie postępowania przed organem pierwszej instancji, strona nie potrafiła podać konkretnych i spójnych informacji odnośnie prowadzonej działalności rolniczej. W trakcie przesłuchania w charakterze strony w dniu 17 maja 2006 r., wskazała jedynie ogólnikowo, iż uprawiała pszenicę, ziemniaki i pasternak oraz hodowała trzodę chlewną (30-50 sztuk) i 2-3 sztuki bydła, a uzyskany z tego tytułu dochód określiła na kwotę około 700 zł miesięcznie (rocznie - 8.400,00 zł). Natomiast w oświadczeniu o wysokości dochodu z dnia 22 maja 2006 r. strona wpisała kwotę 35.000,00 zł, która miała zostać uzyskana w okresie od stycznia 2002 r. do dnia 19 sierpnia 2002 r., tj. do dnia rozwiązania umowy dzierżawy gospodarstwa. Dyrektor Izby Skarbowej uznał, że w zaskarżonej decyzji trafnie wykazano również pozostałe sprzeczności potwierdzające, iż kwota 35.000,00 zł została wpisana do oświadczenia majątkowego w celu uniknięcia negatywnych skutków kontroli. I tak w trakcie przesłuchania podatnik zeznał, że prowadził gospodarstwo przejęte od rodziców (co nastąpiło dopiero w 2003 r.), nie wspominając o prowadzeniu gospodarstwa dzierżawionego w latach 1998-2002. Informował także o osiąganiu z gospodarstwa wysokich dochodów z uwagi na fakt, iż dzierżawiony grunt został wystarczająco nawożony w latach poprzednich, co nie wymagało ponoszenia kosztów w tym zakresie. Tymczasem z zeznań przesłuchanych świadków wynikało, jak wskazał organ, iż ponoszone były wydatki na zakup nawozów, środków ochrony roślin, jak również na wynajem kombajnu. Natomiast umowa dzierżawy została rozwiązana w dniu 19 sierpnia 2002 r. z powodu nieopłacalności, co wprost wynika z pisma strony z dnia 19 sierpnia 2002 r., wypowiadającego umowę dzierżawy. Wedle stanowiska organu podatnik nie skonkretyzował też, kiedy i za jaką cenę, a także komu został sprzedany wymieniony sprzęt ( piła, brony, części do ciągników, glebogryzarka i kopaczka do ziemniaków). Ponadto podniesiony w piśmie z dnia 28 marca 2007 r. argument o braku konieczności sporządzania pisemnych umów sprzedaży, w ocenie organu odwoławczego świadczył o ich małej wartości rynkowej, całkowicie nieadekwatnej do wykazanej kwoty oszczędności. Odnosząc się do argumentu strony o posiadaniu na koniec 2001 r. oszczędności w kwocie 50.000 zł na pokrycie wydatków 2002 r., organ odwoławczy, podobnie jak organ pierwszej instancji, nie dał powyższemu twierdzeniu wiary. Dokonanie zakupu świadczyło o poniesieniu wydatku, natomiast nie jest potwierdzeniem uzyskiwania dochodów. W toku postępowania organ podatkowy zwracał się o okazanie umów kupna-sprzedaży samochodów oraz o wskazanie firm, w których były ubezpieczone. Podatnik okazał jedynie umowę kupna z dnia 30 kwietnia 2003 r. samochodu marki Toyota twierdząc, iż nie posiada żadnych innych dokumentów. Reasumując, organ odwoławczy stwierdził, że W. D. nie uprawdopodobnił faktu uzyskania w 2002 r. przychodu z gospodarstwa rolnego we wskazanej w oświadczeniu kwocie 35.000 zł, jak również posiadania na koniec 2001r. oszczędności w kwocie 50.000 zł. Odnosząc się do wywodów odwołania, iż obarczenie podatnika obowiązkiem bezspornego dokumentowania posiadania zasobów majątkowych zgromadzonych już przed laty jest sprzeczne z treścią art. 70 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 roku Nr 8, poz. 60 ze zm.), organ drugiej instancji podniósł, iż pogląd taki nie znajduje potwierdzenia w obowiązujących przepisach prawa. Powołany przepis, wskazując pięcioletni termin (licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku), po upływie którego przedawnia się zobowiązanie podatkowe, nie stoi w sprzeczności z przepisem art. 20 ust. 3 u.p.d.o.f., z którego wynika - jak wykazano powyżej - obowiązek strony wywodzącej korzystne dla siebie skutki prawne, co najmniej logicznego i spójnego uprawdopodobnienia posiadania środków na pokrycie poniesionych wydatków. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w toku sądowej kontroli objętej skargą decyzji stwierdził, że rozstrzygnięcie to nie narusza prawa. W ocenie Sądu organ podatkowy właściwie zastosował przepis art. 20 ust. 1 i 3 u.p.o.d.f. pod prawidłowo ustalony stan faktyczny. Organ podatkowy ustalił, że u skarżącego wystąpiła nadwyżka wydatków poniesionych w 2003 r. nad przychodami osiągniętymi w tym roku i w związku z tym ustalił mu, zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 7 u.p.d.o.f., zobowiązanie podatkowe w wysokości 75% dochodu pochodzącego z nieujawnionych źródeł. Jak argumentował Sąd, organ podatkowy przeprowadził postępowanie starannie, mając na uwadze specyfikę postępowania w sprawie ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych od przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych. Jak wskazał Sąd, obowiązek ustalenia istotnych dla sprawy okoliczności obciąża organ podatkowy nie oznacza, że w pewnych przypadkach ciężar dowodu, w zależności od dowodzonego faktu, nie może być przeniesiony na podatnika, zwłaszcza w sytuacji gdy wiedzę na temat pewnych okoliczności ma jedynie strona. W przypadku bowiem, kiedy w toku postępowania okaże się, że podatnik poniósł wydatki albo zgromadził mienie przekraczające znacznie dochód, to właśnie na podatniku spoczywa ciężar bezsprzecznego i jednoznacznego wykazania, że wydatki albo zgromadzone mienie znajdują pokrycie w określonych źródłach przychodów lub w posiadanych zasobach. Sąd przyznał rację organom podatkowym, że skarżący we własnym zakresie wykorzystał wszelkie możliwości uzyskania materiału dowodowego w rozpatrywanej sprawie. Skarżący nie poczynił też starań by wyjaśnić skąd pochodziły źródła finansowania poczynionych przez niego wydatków. Samo stwierdzenie przez skarżącego w oświadczeniach majątkowych, że posiadał na dzień 31 grudnia 2001 r. oszczędności w kwocie 35.000 zł, a według odwołania- 50.000 zł, nie są uprawdopodobnieniem posiadania przez niego środków pieniężnych w podanych wysokościach.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
