Wyrok NSA z dnia 16 listopada 2007 r., sygn. II OSK 1656/06

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Anna Łuczaj Sędziowie NSA Jerzy Bujko Jerzy Krupiński /spr./ Protokolant Marcin Sikorski po rozpoznaniu w dniu 16 listopada 2007 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej S. Ś. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 21 czerwca 2006 r. sygn. akt II SA/Rz 651/05 w sprawie ze skargi S. Ś. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z dnia [...] maja 2005 r. nr [...] w przedmiocie pozbawienia uprawnień kombatanckich oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z dnia 21 czerwca 2006 r., sygn. akt II SA/Rz 651/05, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie oddalił skargę S. Ś. na decyzję Kierownika Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w W. z dnia [...] maja 2005 r., nr [...], utrzymującą w mocy decyzję własną z dnia [...] maja 2001 r., nr [...] o pozbawieniu skarżącego uprawnień kombatanckich.

Wyrok wydany został w następujących okolicznościach sprawy.

Decyzją z dnia [...] maja 2001 r., utrzymaną w mocy decyzją z dnia [...] października 2001 r., Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych pozbawił S. Ś. uprawnień kombatanckich. Wyrokiem z dnia 29 kwietnia 2004 r., sygn. akt SA/Rz 2624/01 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie uchylił decyzję organu odwoławczego z uwagi na to, iż wydana została z naruszeniem art. 7 i 77 § 1 K.p.a., jako że organ nie ocenił wyjaśnień i zarzutów skarżącego, który twierdził, iż uczestniczył w walkach z oddziałami UPA wraz żołnierzami [...] Brygady KBW w R. na terenach południowo wschodniej Polski, po odbytym przeszkoleniu i pod bezpośrednim dowództwem wojskowym. Sąd zalecił, aby organ wezwał skarżącego do wyjaśnienia w jakich okolicznościach i jakim ewentualnie aktem doszło do połączenia sił Wojska Polskiego i oddziałów ORMO w walce z oddziałami UPA, czyim konkretnie podlegał rozkazom, w jakich uczestniczył walkach i co stanowiło przedmiot tych działań oraz kto te okoliczności może potwierdzić. Sąd zajął stanowisko, że gdyby twierdzenia skarżącego okazały się prawdziwe, mógłby on skutecznie ubiegać się o zachowanie uprawnień kombatanckich. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w W. decyzją z dnia [...] maja 2005 r., nr [...], utrzymał w mocy wskazaną na wstępie decyzję własną z dnia [...] maja 2001 r. o pozbawieniu S. Ś. uprawnień kombatanckich. Jako jej podstawę prawną wskazał art. 25 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r., nr 42, poz. 371), zwanej dalej ustawą kombatancką. W uzasadnieniu wskazał, iż S. Ś. uprawnienia kombatanckie uzyskał z mocy orzeczenia Zarządu Wojewódzkiego Związku Bojowników o Wolność i Demokrację w R. z dnia [...] lutego 1979 r. z tytułu walki zbrojnej o utrwalenie władzy ludowej w okresie od [...] lutego 1946 r. do [...] grudnia 1947 r. Kierownik Urzędu zwrócił się do skarżącego o udzielenie wyjaśnień wskazanych przez Sąd, a następnie do Instytutu Pamięci Narodowej o potwierdzenie, czy skarżący, jako członek ORMO brał udział w walkach z UPA oraz czy w ramach tych działań podlegał dowództwu wojskowemu. W motywach decyzji Kierownik wyjaśnił, iż fakt służby skarżącego w ORMO potwierdza zaświadczenie Komendy Wojewódzkiej Milicji Obywatelskiej w R. z dnia [...] grudnia 1978 r., jak również dokumenty przesłane przez IPN w W. przy piśmie z dnia [...] listopada 2004 r. Wynika z nich, że członkiem ORMO był w okresie od [...] lutego 1946 r. do [...] grudnia 1947 r. i w tym okresie brał udział w walkach z bandami i reakcyjnym podziemiem. Okoliczność ta zgodnie z art. 25 ust. 2 pkt 2 ustawy kombatanckiej stanowi podstawę do pozbawienia uprawnień kombatanckich. Jednocześnie S. Ś. w żaden sposób nie wykazał, aby spełniał przesłanki przewidziane w tym przepisie, warunkujące zachowanie dotychczasowych uprawnień. W toku postępowania podniósł on okoliczność udziału w walkach z UPA pod dowództwem wojskowym w czasie służby w ORMO i na jej potwierdzenie przedłożył oświadczenie świadka W. C. Świadek ów podał, że S. Ś., jako członek ORMO wspólnie z MO i wojskiem uczestniczył w akcjach przeciwko oddziałom UPA. Walki te prowadzone były na terenach powiatów s., k. i b. Świadek podał także, iż S. Ś. "wykorzystywany był przez oficerów WP biorących udział w akcjach za przewodnika". Organ stwierdził, iż świadek ten posiada uprawnienia kombatanckie z tytułu służby w GL-AL w okresie od marca 1943 r. do lipca 1944 r. Ponadto z jego akt kombatanckich wynika, iż co prawda brał udział w walkach z UPA podczas pełnienia służby w Milicji Obywatelskiej, jednakże brak w nich jest dowodów na to, że walki te prowadzone były pod dowództwem wojskowym. Organ uznał, iż z uwagi na to, że świadek posiada uprawnienia kombatanckie z innego tytułu, a nadto nie przedstawił dowodów potwierdzających udział w walkach z UPA pod dowództwem wojskowym, oświadczenie świadka w kwestii uczestnictwa S. Ś. w walkach z UPA pod dowództwem wojskowym jest niewiarygodne. Ponadto oświadczenia tego świadka pozostają w sprzeczności z dowodami zebranymi w sprawie. Z przesłanych przez IPN w W. dokumentów wynika jedynie, iż zainteresowany będąc członkiem ORMO uczestniczył w walkach z oddziałami UPA. Dokumenty te nie zawierają informacji o służbowym podporządkowaniu dowództwu Wojska Polskiego. Członkostwo S. Ś. w ORMO i jego udział w walkach z UPA potwierdzili ponadto świadkowie L. K. i S. S., ale w zakresie informacji o walkach z oddziałami UPA zeznaniom tym nie dano wiary. Organ nie wykluczając, iż S. Ś. brał udział w walkach z UPA, podkreślił, iż brak jest dowodów potwierdzających, że walki te prowadzone były pod bezpośrednim dowództwem wojskowym, co dałoby podstawę do zastosowania wobec niego art. 1 ust. 2 pkt 6 ustawy o kombatantach. Natomiast podnoszona przez stronę okoliczność udziału w walkach z UPA jako członka oddziału samoobrony nie jest tytułem do uzyskania uprawnień kombatanckich.