Wyrok NSA z dnia 17 grudnia 2003 r., sygn. I SA/Wr 1891/01
1. Udzielanie kredytów jest czynnością bankową i ex deflnitione podmiotem udzielającym kredytu może być bank lub instytucja finansowa, która na podstawie zezwolenia właściwych władz może prowadzić działalność polegającą na przyjmowaniu depozytów lub innych środków powierzonych pod jakimkolwiek tytułem zwrotnym oraz na udzielaniu kredytów. Dlatego też, samo oświadczenie "o prawie do udzielania kredytów" nie mogło być uznane za wystarczający dokument, z którego wynikałoby prawo wspólnika do wykonywania czynności bankowych.
2. Pożyczki udzielane spółce przez jej zagranicznego wspólnika podlegały opłacie skarbowej w Polsce, mimo, że umowy ich dotyczące zostały zawarte za granicą. Istotne bowiem było nie tyle miejsce zawarcia umowy, lecz po myśli art. 1 ust. 3 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./ miejsce jej wykonania, którym, o ile strony umowy nie postanowią inaczej, jest siedziba banku /oddziału banku/ prowadzącego rachunek wierzyciela, będąca odpowiednikiem miejsca zamieszkania lub siedziby wierzyciela, o których mowa w art. 454 Kc. O wykonaniu zobowiązania decyduje chwila wpisu na konto biorącego pożyczkę.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu sprawy ze skargi "ADt-P." Spółka z oo. we W. na decyzję Izby Skarbowej we W. z dnia 10 maja 2001 r. (...) w przedmiocie określenia opłaty skarbowej z tytułu umów pożyczki - uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Inspektora Kontroli Skarbowej w Urzędzie Kontroli Skarbowej z dnia 31 stycznia 2001 r. (...); (...).
UZASADNIENIE
Zaskarżoną decyzją Izba Skarbowa we W., po rozpatrzeniu odwołania złożonego przez "ADt-P" Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością we W., utrzymała w mocy decyzję Inspektora Kontroli Skarbowej w Urzędzie Kontroli Skarbowej we W. z dnia 31 stycznia 2001 r. (...) w sprawie wymiaru opłaty skarbowej od umowy pożyczki. W uzasadnieniu tej decyzji Izba Skarbowa wyjaśniła, iż w wyniku przeprowadzonego postępowania kontrolnego organ I instancji ustalił, iż w 1998 r., pomiędzy Spółką "ADt-P" /jako pożyczkobiorcą/ a jej wspólnikiem "ABB DBTT" GmbH z siedzibą w M. /jako pożyczkodawcą/, zawartych zostało na terenie Niemiec 10 umów pożyczek na łączną kwotę 92.772.703,16 zł. Ponieważ od powyższych czynności cywilnoprawnych strony nie wniosły należnej opłaty skarbowej organ I instancji określił od zawartej w dniu 18 lutego 1998 r. umowy pożyczki w kwocie 11.048.400 zł. należność w opłacie skarbowej w wysokości 11.048,40 zł oraz odsetki za zwłokę do dnia wydania decyzji w kwocie 13.653,10 zł. Wysokość opłaty skarbowej obliczono poprzez zastosowanie stawki 0,1 procent, wskazując na par. 69 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 9 grudnia 1994 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 136 poz. 706 ze zm./. W odpowiedzi na zarzuty zawarte w odwołaniu Izba Skarbowa w pierwszej kolejności wyjaśniła, iż nie były zasadne twierdzenia strony, że kwestionowana umowa była umową kredytową jak też, że do oceny jej charakteru prawnego należało zastosować prawo niemieckie. Izba Skarbowa podkreśliła w tej mierze, iż obce prawo należy stosować w granicach jego właściwości, wyznaczonych przez normy kolizyjne prawa międzynarodowego i zwróciła w tym kontekście uwagę na treść art. 25 ustawy z dnia 12 listopada 1965 r. Prawo prywatne międzynarodowe /Dz.U. nr 46 poz. 290 ze zm./, wedle którego strony mogą poddać swe stosunki w zakresie zobowiązań umownych wybranemu przez siebie prawu, jeżeli pozostaje ono w związku z zobowiązaniem. Zapis ten - zdaniem Izby Skarbowej - mógł jednak dotyczyć, zgodnie z art. 1 powołanej wyżej ustawy, jedynie stosunków osobistych i majątkowych w zakresie prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy. Jeśli zaś chodzi o międzynarodowe stosunki w zakresie prawa podatkowego to są one regulowane umowami w sprawie zapobieżenia podwójnemu opodatkowaniu i ponieważ odnośnie opłaty skarbowej pomiędzy Rzeczpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec umowa taka nie została zawarta, to badając umowę zawartą pomiędzy "ADt-P" Sp. z oo. a "ABB DBT" GmbH należało posługiwać się regulacjami polskiego prawa podatkowego tj. ustawą z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./ oraz przepisami wykonawczymi do tej ustawy. Następnie Izba Skarbowa, nawiązując do podniesionego w odwołaniu zarzutu, iż organ I instancji błędnie zakwalifikował umowę z dnia 18 lutego 1998 r. jako pożyczkę podkreśliła, iż choć konstrukcje pożyczki i kredytu ekonomicznie są zbliżone, to z prawnego punktu widzenia są to dwie różne instytucje i nie można stosować do umów kredytu bankowego przepisów kodeksu cywilnego dotyczących pożyczki, gdyż o umowie kredytu stanowi prawo bankowe. W dalszych wywodach Izba Skarbowa przedstawiła różnice pomiędzy umową pożyczki a umową kredytu i wyjaśniła, że umowa zawarta pomiędzy "ADt-P" Sp. z oo. a "ABB DBT" nie spełniała kryteriów pozwalających zakwalifikować ją jako umowę kredytu, a ponadto Strona nie przedłożyła dokumentów potwierdzających istnienie po strome "ABB DBT" GmbH prawa do udzielania kredytów /np. statutu czy umowy Spółki/. Następnie zwróciła uwagę, iż na tle art. 1 ust. 3 ustawy o opłacie skarbowej bezsprzecznym jest to, że nie podlegały opłacie skarbowej umowy pożyczki, jeżeli ich przedmiot /pieniądze lub rzeczy oznaczone co do gatunku/ w chwili zawarcia umowy znajdował się za granicą. Jednakże w jej ocenie powyższej regulacji nie można było stosować do pożyczek udzielonych spółce przez jej udziałowca /wspólnika, akcjonariusza/, gdyż pożyczki takie zostały odrębnie potraktowane przez ustawodawcę, czego wyrazem było umieszczenie kwestii dotyczących stawki opłaty skarbowej oraz zwolnień od tej opłaty w par. 69 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 9 grudnia 1994 r. w sprawie opłaty skarbowej łącznie z regulacjami dotyczącymi umowy spółki. Zdaniem Izby Skarbowej w przypadku pożyczek udzielanych spółce przez jej wspólników, obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej powstaje wówczas, gdy spółka ma siedzibę w Polsce i w takim przypadku do pożyczek udzielonych spółce przez jej udziałowca ma zastosowanie art. 1 ust. 3 ustawy o opłacie skarbowej, co oznacza, że pożyczki te podlegają opodatkowaniu opłatą skarbową, mimo, że umowy ich dotyczące zawarte zostały za granicą. W tej mierze Izba Skarbowa powołała się na podgląd, który wyraził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 13 listopada 1998 r. /III SA 1038 /97/. Ponieważ -jak zaznaczyła Izba Skarbowa - siedziba pożyczkobiorcy w chwili zawarcia przedmiotowych umów znajdowała się na terytorium Polski, zaś pożyczkodawca w chwili zawarcia umów był udziałowcem spółki z oo. "ADt-P", to do umowy pożyczki zastosowanie miał przepis par. 69 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 9 grudnia 1994 r. w sprawie opłaty skarbowej.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
