Wyrok NSA z dnia 11 sierpnia 1993 r., sygn. III SA 324/93
1. Księga podatkowa stanowi podstawę do rozliczeń podmiotu gospodarczego z jego finansowych zobowiązań publicznych i każdy przypadek braku rzetelności podważa zaufanie do podatnika i daje podstawę do określonych konsekwencji podatkowych, polegających na ustaleniu podstaw opodatkowania, zgodnie z art. 11 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r., o zobowiązaniach podatkowych w drodze szacunku.
2. Nie należy stosować podatkowych norm szacunkowych także za okres, w którym prowadzone przez podatnika księgi zostały uznane za prawidłowe, a więc stanowiły dowód w postępowaniu podatkowym.
uchyla zaskarżoną decyzję w przedmiocie podatku obrotowego.
UZASADNIENIE
W 1991 r. Wojciech S. prowadził w Ł. działalność gospodarczą /bar/ oraz sprzedaż artykułów spożywczych pochodzenia krajowego i zagranicznego i był z tego tytułu opodatkowany na zasadach ogólnych i prowadził podatkową księgę przychodów i rozchodów. W kwietniu 1991 r. w wyniku inspekcji PIH - Okręgowego Inspektoratu w Ł. stwierdzono, że księga podatkowa prowadzona jest nierzetelnie, gdyż do dnia 25 kwietnia 1991 r. nie zostały w niej wpisane 4 rachunki na łączną kwotę 273.520 zł, a mianowicie rachunek nr 5576 z dnia 22 kwietnia 1991 r. na kwotę 70.000 zł, rachunek nr 1667 z dnia 24 kwietnia 1991 r. na kwotę 55.760 zł, rachunek nr 702 z dnia 24 kwietnia 1991 r. na kwotę 92.000 zł i rachunek nr 1646 na kwotę 55.760 zł. W sierpniu 1991 r. zakres prowadzonej działalności został rozszerzony na sprzedaż m.in. artykułów przemysłowych i prasy. W dniach 13 i 14 czerwca 1991 r. w zakładzie prowadzonym przez W. S. została przeprowadzona kontrola przez pracowników Urzędu Skarbowego Ł.-G. Jak wynika z protokołu z tej kontroli i jego uzupełnienia, w toku kontroli stwierdzono m.in. nie wpisanie do księgi podatkowej w dniach 22, 23 i 24 kwietnia 1991 r. obrotu z usług na kwotę ok. 2,5 mln zł, rachunku nr 1385/91 z dnia 20 maja 1991 r. na zakup gazet na kwotę 52.800 zł, nadmieniając przy tym, że sprzedaż gazet nie wchodziła w dniu kontroli w zakres działalności objętej zaświadczeniem o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej i rachunku z 13 czerwca 1991 r. na zakup artykułów spożywczych za kwotę 53.300 zł. Podano także, że księga jest prowadzona wadliwie. Do protokołu podatnik podał m.in. w jakiej wysokości osiąga średnie utargi dzienne i miesięczne, wysokość średniej marży, udział kosztów w obrocie, zyskowność netto, a także ile w barze wydaje posiłków /110/ i ceny na posiłki wydawane w bufecie przy ul. F. W aktach sprawy znajduje się "wniosek" do protokołu z kontroli z dnia 13 i 14 czerwca 1991 r. pochodzący z dnia 1 sierpnia 1991 r., w którym proponuje się pominięcie prowadzonej przez podatnika księgi na podstawie art. 169 par. 1 i 2 Kpa oraz wymierzenie podatku obrotowego na zasadzie szacunku przy przyjęciu średniego obrotu miesięcznego w kwocie ponad 45 mln zł wyliczonego na podstawie karty dań z czasu kontroli, spisanego remanentu i podanej ilości wydawanych obiadów, traktując, że w skład każdego obiadu musiała wchodzić zupa. Obrót z działalności handlowej wyliczono przy pomocy podanej przez podatnika rotacji średnim remanentem "5". Należy nadmienić, że proponowany średni obrót był najwyższy z wyliczonych przy pomocy innych metod, gdyż obrót miesięczny wyliczony na podstawie podanego obrotu dziennego wyliczono na ok. 25 mln zł, a na podstawie ponoszonych kosztów, przy znanym ich udziale w obrocie /40,67 procent/ na ok. 31 mln zł miesięcznie. W złożonym w dniu 30 stycznia 1992 r. zeznaniu rocznym za 1991 r. podatnik określił swój obrót na kwotę 314.132.880 zł, koszty na kwotę 293.686.060 zł i dochód na kwotę 20.246.620 zł. W aktach sprawy znajduje się wezwanie do udzielenia wyjaśnień w przedmiocie wątpliwości co do wymiaru podatków za okres od 1 stycznia do 13 czerwca 1991 r. - lecz z akt sprawy nie wynika czy podatnik wyjaśnienia takie złożył, czy też nie. Wynika natomiast, że był w trybie art. 10 par. 1 Kpa zapoznany z projektowanym wymiarem podatków za 1991 r. i dodatkowych wyjaśnień nie składał. Urząd Skarbowy Ł.-G. decyzją z dnia 22 września 1992 r. ustalił wymiar podatków obrotowego i dochodowego za 1991 r., przy pominięciu podatkowej księgi przychodów i rozchodów na podstawie art. 169 par. 1 Kpa, w łącznej kwocie 4.371.300 zł. Jak wynika z uzasadnienia decyzji księga nie została uznana za dowód w postępowaniu podatkowym jedynie za okres od 1 stycznia do 13 czerwca 1991 r. ze względu na nierzetelność jej prowadzenia stwierdzoną przez PIH i w toku kontroli Urzędu w dniach 13-14 czerwca 1991 r. Wyliczenia obrotu dokonano za okres 1 stycznia - 13 czerwca 1991 r. szacunkowo w sposób podany we "wniosku" z sierpnia 1991 r., przyjmując średni miesięczny obrót w kwocie ponad 45 mln zł. Za pozostały okres przyjęto obrót wynikający z zeznania podatkowego. Natomiast dochód wyliczono przy zastosowaniu wskaźników zysku netto dla handlu - 10 procent /zeznany/ i dla usług gastronomicznych 7 procent /dolna granica według norm branżowych/. W odwołaniu od tej decyzji W. S. na podstawie art. 169 par. 2 Kpa zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych polegający na całkowicie niezasadnym nie uznaniu prowadzonych przez niego ksiąg podatkowych oraz przyjęcie błędnych założeń do wyliczenia obrotów szacunkowych. W uzasadnieniu odwołujący przyznał, że z powodów losowych /od 11 do 24 kwietnia 1991 r./ - choroba - nie wpisał na bieżąco rachunków, zrobił to dopiero w dniu 25 kwietnia 1992. Podobna sytuacja powtórzyła się w trakcie kontroli w dniu 13 czerwca 1991 r. z rachunkiem na kwotę 53.300 zł. Odwołujący podkreślił, że nie ukrywał tych faktów i nie wpisane rachunki on sam okazał kontrolującym oraz wyraził pogląd, że należy odróżnić różnego rodzaju pomyłki i potknięcia w prowadzeniu dokumentacji podatkowej od umyślnego zamiaru jej zafałszowania. Nadmienił także, że rachunki nie wpisane do księgi /niecałe 400 tys. zł/ stanowią niewielki procent obrotów osiągniętych w okresie styczeń - 13 czerwca 1991 r. /ok. 100 mln zł/, a więc kwota ewentualnego uszczuplenia nie może być uznana za znaczną lub istotną w rozumieniu art. 169 par. 2 Kpa.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
