Koszty na przełomie roku w ustawie o rachunkowości

Prawidłowe „przypisanie” kosztów i przychodów do określonych okresów sprawozdawczych jest bardzo ważne nie tylko z punktu widzenia ustaw podatkowych, ale również w świetle ustawy o rachunkowości. Prawo bilansowe posługuje się przy tym własnymi definicjami zarówno kosztów, jak i przychodów (art. 3 ust. 1 pkt 30 i 31).

Przychodem w znaczeniu ustawy o rachunkowości jest uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości w formie:

• zwiększenia wartości aktywów,

• zmniejszenia wartości zobowiązań,

doprowadzającego do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Kosztem w znaczeniu ustawy o rachunkowości jest uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości w formie:

• zmniejszenia wartości aktywów,

• zwiększenia wartości zobowiązań lub rezerw,

• doprowadzającego do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Ogólnie rzecz biorąc definicje te nie wskazują konieczności faktycznego wykonania danego świadczenia lub konieczności poniesienia określonego nakładu, by można było mówić o uprawdopodobnionym powstaniu lub zmniejszeniu korzyści ekonomicznych w okresie sprawozdawczym.

Zamykając finansowy rok obrotowy, należy szczególnie pamiętać o trzech nadrzędnych zasadach rachunkowości, a mianowicie o zasadzie memoriału (art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości), zasadzie współmierności (art. 6 ust. 2 uor) oraz zasadzie ostrożności (art. 7). Stosowanie tych zasad pozwala na rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej, finansowej oraz wyniku finansowego.

Zasada memoriału polega na ujęciu w księgach rachunkowych wszystkich operacji gospodarczych dotyczących danego roku obrotowego. W związku z tym ustawodawca wskazuje, że: w księgach rachunkowych jednostki należy ująć wszystkie osiągnięte, przypadające na jej rzecz przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu ich zapłaty. Nie ma znaczenia fizyczny ruch (wpływ lub wypływ) środków pieniężnych. Koszty nie muszą być w każdym przypadku poparte faktycznym poniesieniem nakładu na pozyskanie składników majątkowych czy też świadczeń obcych. Dlatego w zgodzie z tą zasadą pozostawać będą operacje: