Jak według nowych zasad ustalać podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia zleceniobiorców

Data 1 sierpnia 2010 r. jest tylko datą, od której oficjalnie można stosować zwolnienie ze składek niektórych przychodów zleceniobiorców. W praktyce z tego zwolnienia można jednak korzystać już od 3 marca 2010 r., tj. od dnia opublikowania w Dzienniku Ustaw wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 16 lutego 2010 r. (P 16/09; Dz.U. Nr 31, poz. 167). W orzeczeniu tym TK uznał za niekonstytucyjny § 2 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne (dalej: rozporządzenie składkowe), wykluczający zleceniobiorców z grona osób uprawnionych do korzystania ze zwolnień od składek. Utratę mocy obowiązującej przez ten przepis TK odroczył o rok w obawie - jak wytłumaczył w uzasadnieniu - o finansowe skutki derogacji trybunalskiej (m.in. wznawianie zakończonych postępowań przed ZUS lub sądami). Stwierdził jednak, że już od chwili wejścia w życie jego wyroku sądy i inne organy powinny umożliwić ubezpieczonym korzystanie z rozporządzenia w wersji zgodnej z ustawą zasadniczą. Oznacza to, że płatnicy nie muszą już od 3 marca 2010 r. odprowadzać składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne od świadczeń bhp i podobnych ekwiwalentów przekazanych zleceniobiorcom oraz innych należności wymienionych w rozporządzeniu, a jeśli ZUS wyda decyzję nakazującą zapłatę - wygrają przed sądem.

Z prawa do zwolnienia ze składek korzystają nie tylko osoby pracujące na podstawie umowy zlecenia, ale również zatrudnione na podstawie umowy agencyjnej bądź innej o świadczenie usług, do której mają zastosowanie - zgodnie z art. 750 Kodeksu cywilnego - przepisy o zleceniu, a także osoby współpracujące przy wykonywaniu tych umów. Wynika to z tego, że wszystkie te osoby uznawane są przez ustawę systemową za zleceniobiorców