Wyrok SN z dnia 1 kwietnia 2025 r., sygn. III PSKP 3/25

Istota problemu

Problem prawny w niniejszej sprawie polegał na ustaleniu, czy rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem z pracownicą w okresie urlopu macierzyńskiego było dopuszczalne w sytuacji, gdy pracodawca – spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – faktycznie zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej z powodu pandemii COVID-19, lecz nie przeprowadził formalnej likwidacji spółki zgodnie z przepisami Kodeksu spółek handlowych. Kwestią sporną było ustalenie, czy w rozumieniu art. 41¹ § 1 k.p. w związku z art. 177 § 4 k.p. wyłączenie szczególnej ochrony stosunku pracy pracownicy w ciąży i po urodzeniu dziecka wymaga jedynie faktycznego zaprzestania działalności (likwidacji przedmiotowej), czy też konieczne jest przeprowadzenie formalnego postępowania likwidacyjnego (likwidacji podmiotowej) skutkującego utratą bytu prawnego przez pracodawcę.

Rozstrzygnięcie

Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną, uznając stanowisko Sądu Okręgowego za prawidłowe. Sąd stwierdził, że likwidacja pracodawcy w rozumieniu art. 41 § 1 k.p. to proces obejmujący zarówno likwidację prawną (podmiotową), jak i faktyczne oraz trwałe zakończenie prowadzenia działalności (likwidację przedmiotową). Likwidacja pracodawcy z istoty rzeczy musi dotyczyć utraty przez niego bytu prawnego, a nie może to być likwidacja częściowa ani pozorna. Sąd podkreślił, że w sprawie pozwana spółka nie rozpoczęła procesu likwidacji zgodnie z przepisami k.s.h., nadal funkcjonowała w obrocie gospodarczym pod zmienioną nazwą i w innym zakresie prowadziła działalność, co oznaczało, że faktyczna likwidacja pracodawcy nie nastąpiła. Samo zaprzestanie działalności gospodarczej z powodu pandemii, bez formalnego otwarcia likwidacji i bez faktycznego unicestwienia zakładu pracy, nie stanowi przesłanki wyłączającej szczególną ochronę pracownicy przed wypowiedzeniem. Przyjęcie odmiennego stanowiska oznaczałoby iluzoryczną ochronę kobiet związaną z macierzyństwem.