Wyrok SN z dnia 28 sierpnia 2025 r., sygn. II CSKP 2394/22
Sąd rozpoznający sprawę, w której bank dochodzi od konsumentów zapłaty z tytułu umowy kredytu denominowanego/waloryzowanego, ma obowiązek z urzędu – niezależnie od inicjatywy konsumenta i pomimo braku zarzutu abuzywności – zbadać, czy mechanizm przeliczenia walutowego oparty jest na niedozwolonych postanowieniach umownych w rozumieniu art. 385¹ § 1 k.c. Jeżeli materiał procesowy stwarza wątpliwości co do abuzywności, sąd powinien aktywnie działać w ramach materialnego kierownictwa procesem, aby umożliwić pełną kontrolę postanowień umowy.
Teza AI
Istota problemu
Czy sąd rozpoznający sprawę, w której bank dochodzi od konsumentów zapłaty zadłużenia z tytułu umowy kredytu denominowanego/waloryzowanego, jest obowiązany z urzędu zbadać abuzywność klauzul przeliczeniowych zawartych w umowie, nawet jeśli konsumenci (pozwani) nie podnoszą takiego zarzutu i nie kwestionują abuzywności postanowień umownych.
Rozstrzygnięcie
SN uchylił wyrok SA i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania, stwierdzając naruszenie art. 385¹ k.c. Wskazał, że skoro umowa kredytu walutowego była elementem materiału procesowego, sąd był bezwzględnie zobowiązany z urzędu dokonać kontroli abuzywności postanowień określających mechanizm przeliczenia walutowego – niezależnie od tego, czy pozwani konsumenci podnosili taki zarzut. Obowiązek ten wynika z dyrektywy 93/13 i jej implementacji oraz z potrzeby zapewnienia efektywnej ochrony konsumenta przed strukturalną asymetrią wobec przedsiębiorcy. Sąd powinien wykorzystać art. 212 § 1 k.p.c. (kierownictwo procesem) i art. 232 zd. 2 k.p.c. (dowód z urzędu), by uzupełnić materiał procesowy niezbędny do oceny abuzywności.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
SSN Paweł Grzegorczyk (sprawozdawca)
SSN Agnieszka Piotrowska
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 28 sierpnia 2025 r. w Warszawie skargi kasacyjnej Prokuratora Generalnego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 1 lipca 2021 r., V ACa 611/20, w sprawie z powództwa Bank spółki akcyjnej w G. przeciwko M.A. i J.A. przy udziale Prokuratora Generalnego o zapłatę,
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
