Wyrok NSA z dnia 20 listopada 2024 r., sygn. I OSK 1426/21
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Monika Nowicka Sędziowie: sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) Protokolant: starszy asystent sędziego Marta Sikorska po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2024 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej E. S. i M. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 9 grudnia 2020 r. sygn. akt I SA/Wa 1572/20 w sprawie ze skargi E. S. i M.B. na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] czerwca 2020 r. nr [...] w przedmiocie odszkodowania za nieruchomość oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 9 grudnia 2020 r., I SA/Wa 1572/20 oddalił skargę E. S. i M. B. na decyzję Wojewody Mazowieckiego z dnia [...] czerwca 2020 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia odszkodowania za nieruchomość.
Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach sprawy:
Uchwałą z dnia [...] czerwca 1972 r. nr [...] Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w N. przejęło na rzecz Państwa nieruchomość oznaczoną jako działki nr [...] i nr [...], położone we wsi L., będące w posiadaniu wówczas spadkobierców T. W. Prawo własności ww. nieruchomości przeszło na rzecz Państwa z dniem ogłoszenia ww. uchwały w Dzienniku Urzędowym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Warszawie nr 14 tj. z dniem 25 lipca 1972 r. Wnioskiem z [...] kwietnia 2017 r. E. S. i M. B. wystąpiły do Starosty Nowodworskiego o ustalenie i wypłatę odszkodowania za ww. grunty będące w posiadaniu spadkobierców ich babki T. W., przejęte na własność Państwa na podstawie ww. uchwały z dnia 19 czerwca 1972 r., stanowiące działki: nr [...] o powierzchni 0,3017 ha i nr [...] o powierzchni 0,2474 ha, w części o powierzchni 0,48 ha. Wnioskodawczynie wskazały, że ich matka B. B. stała się właścicielką przedmiotowych działek na podstawie aktu własności ziemi nr [...] z dnia [...] lutego 1974 r. Oświadczyły także, że B. B. nigdy nie otrzymała należnego odszkodowania za przejęte działki, na poparcie czego załączyły pismo Archiwum Państwowego m.st. Warszawy Oddział w N. z [...] lipca 2001 r. o nieodnalezieniu decyzji o ustaleniu odszkodowania za powyższe działki. Decyzją z dnia [...] marca 2019 r. nr [...] Starosta Nowodworski, działając na podstawie art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U.2020.65 ze zm.), dalej jako "u.g.n.", odmówił ustalenia i wypłaty odszkodowania za działki gruntu położone w obrębie [...] L., gmina L., oznaczone nr [...] o powierzchni 0,3017 ha i nr [...] o powierzchni 0,2474 ha, w części o powierzchni 0,48 ha (obecne działki nr [...], cz. nr [...], nr [...], cz. nr [...], cz. nr [...], nr [...], nr [...], nr [...] i cz. nr [...]), przejęte na własność Państwa na podstawie ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. o terenach budowlanych na obszarach wsi (Dz.U.1969.27.216 ze zm.), dalej jako "u.t.b.w.", zgodnie z uchwałą Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w N. z dnia [...] czerwca 1972 r. w sprawie ustalenia granic terenów budowlanych przejmowanych na własność Państwa we wsi L., gromada L. Odwołanie od powyższej decyzji złożyły E. S. i M. B. Decyzją z dnia [...] czerwca 2020 r. Wojewoda Mazowiecki utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Starosty Nowodworskiego. W uzasadnieniu powyższego rozstrzygnięcia organ odwoławczy wskazał na bezskuteczność poszukiwań akt archiwalnych dotyczących postępowania o ustalenie odszkodowania za ww. działki. Organ otrzymał z instytucji, do których się zwracał odpowiedzi, że poszukiwanej dokumentacji nie odnaleziono. Nadto Starosta zwrócił się do banków o odszukanie dokumentacji potwierdzającej wypłatę odszkodowania za przedmiotowe nieruchomości. W dyspozycji banków nie zachowały się jednak żadne dokumenty dotyczące operacji bankowych dokonywanych przez klientów banku w latach 70 - tych ubiegłego wieku. Zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości dokumentacja księgowa musi być przechowywana przez minimalny okres 5 lat kalendarzowych, a po tym okresie może zostać zniszczona. Organ odwoławczy podkreślił, że Starosta wystąpił do wszelkich możliwych organów i instytucji, które mogłyby mieć wiedzę albo uczestniczyć w postępowaniu odszkodowawczym. Ponadto, organ odwoławczy wskazał, że wnioskodawczynie załączyły kserokopię postanowienia Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy z dnia 21 listopada 1976 r., sygn. akt VIII Ns 2193/76, z którego wynika sądowe zezwolenie Wojewódzkiemu Biuru Geodezji i Terenów Rolnych na złożenie do depozytu sądowego kwoty 5.054,50 zł z tytułu odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość na rzecz B. B. z tego powodu, że wierzyciel odmówił jej przyjęcia. W ocenie Wojewody, kopia powyższego postanowienia nie określa za jaką nieruchomość ustalono odszkodowanie oraz z jakiego powodu B.B. odmówił przyjęcia odszkodowania. Organ podniósł również, że z oświadczenia E. B., żony B. B., złożonego 8 czerwca 2019 r. wynika, że E. B. wraz z B. B. podejmowały czynności związane z uzyskaniem odszkodowania za działki nr [...] i nr [...], przyznając, że w tej sprawie były w 1976 r. w Urzędzie Powiatowym w N. Wnioskodawczynie nie załączyły jednak żadnych dokumentów wskazujących, że prowadzona była urzędowa korespondencja w tej sprawie. Organ odwoławczy podkreślił także, że przedmiotowe postępowanie zostało wszczęte z inicjatywy E. S. i M. B. Oznacza to, że obowiązek poszukiwania dowodów ciąży nie tylko na organie administracji, ale obarcza również strony postępowania. Z akt sprawy wynika, że strony nie złożyły żadnych dowodów z dokumentów potwierdzających zgłoszone żądania, w szczególności w zakresie nieustalenia lub niewypłacenia odszkodowania za grunt przejęty pod budownictwo na terenie wsi, skierowane do właściwego organu po wydaniu uchwały o przejęciu przedmiotowego gruntu na rzecz Państwa. W ocenie Wojewody, organ administracji rozpoznając wniosek złożony wiele lat po okresie, przez który właściwe państwowe jednostki organizacyjne miały obowiązek przechowywania dokumentacji potwierdzającej wypłatę odszkodowania za wywłaszczone nieruchomości albo przekazania nieodebranych odszkodowań do depozytu sądowego, dołożył należytej staranności i poszukiwał takich dokumentów na wiele sposobów. Zniszczenie akt po okresie ich przechowywania nie oznacza jednak, że akt tych, a tym samym postępowania w sprawie nie było. Nie dowodzi to również, że odszkodowanie nie zostało złożone do depozytu sądowego. Brak jakiejkolwiek dokumentacji w aktach Starostwa Powiatowego w N. i Urzędu Gminy w L. oraz Archiwum Państwowego m. st. Warszawy Oddział w G. powoduje, że nie można przyjąć, iż takie dokumenty nigdy nie istniały. Wojewoda podkreślił, że sprawa dotyczy wypłaty odszkodowania sprzed około czterdziestu czterech lat. Odnalezienie dowodów świadczących o wypłacie odszkodowania po tak długim czasie jest utrudnione, a w niektórych przypadkach prawie niemożliwe, zważywszy na obowiązujące przepisy dotyczące archiwizacji dokumentów finansowo-księgowych.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
