Wyrok NSA z dnia 18 lutego 2025 r., sygn. II GSK 1873/21
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Marcin Kamiński (spr.) Sędzia NSA Elżbieta Czarny-Drożdżejko Sędzia del. WSA Marek Krawczak Protokolant asystent sędziego Jarosław Lubryczyński po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2025 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej M. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 maja 2021 r. sygn. akt VII SA/Wa 2373/20 w sprawie ze skargi M. B. na postanowienie Ministra Zdrowia z dnia 14 października 2020 r. nr MDP.051.2119.2017(1) w przedmiocie oddalenia zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym w związku z niewykonaniem obowiązku szczepień ochronnych 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od M. B. na rzecz Ministra Zdrowia 360 (słownie: trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
I. Przedmiot kontroli kasacyjnej.
Wyrokiem z dnia 18 maja 2021 r., sygn. akt VII SA/Wa 2373/20, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę M. B. (skarżąca) na postanowienie Ministra Zdrowia (organ, Minister) z dnia 14 października 2020 r. nr MDP.051.2119.2017(1) w przedmiocie uznania zarzutów za bezpodstawne w postępowaniu egzekucyjnym w związku z niewykonaniem obowiązku szczepień ochronnych.
II. Stan sprawy wynikający z kontrolowanego wyroku.
Postanowieniem z dnia 26 października 2017 r. znak: WP-I.3151.64.2017 Wojewoda Małopolski (Wojewoda) nałożył na skarżącą grzywnę w celu przymuszenia w wysokości 500 zł z powodu uchylania się od poddania małoletniego dziecka (córki B. B.) obowiązkowym szczepieniom ochronnym, zgodnie z tytułem wykonawczym z dnia 18 sierpnia 2017 r. nr. EP-TW-12/17, wystawionym przez Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Proszowicach (PPIS) i wezwał do jej uiszczenia w terminie do 12 lutego 2018 r. Jednocześnie Wojewoda w ww. postanowieniu wezwał skarżącą do wykonania obowiązku wskazanego tytule wykonawczym w terminie do 12 lutego 2018 r. Pismem z dnia 13 listopada 2017 r. skarżąca złożyła zarzuty egzekucyjne. Zarzuty te zostały rozpoznane jako nieuzasadnione przez wierzyciela postanowieniem z dnia 11 styczna 2018 r. W dniu 23 stycznia 2018 r. skarżąca wniosła zażalenie na to postanowienie do Małopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Krakowie (PWIS). Postanowieniem z dnia 22 marca 2018 r. PWIS utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie PPIS. Następnie postanowieniem z dnia 6 lipca 2018 r. Wojewoda uznał zarzuty za bezpodstawne. Zażaleniem z dnia 20 lipca 2018 r. Skarżąca zaskarżyła to postanowienie do Ministra Zdrowia. Postanowieniem z dnia 14 października 2020 r. Minister Zdrowia utrzymał w mocy postanowienie Wojewody Małopolskiego z dnia 6 lipca 2018 r. znak: WP-1.3151.64.2017 w przedmiocie uznania zarzutów skarżącej do postępowania egzekucyjnego za bezpodstawne. Odnosząc się do zarzutu braku wymagalności obowiązku określonego w tytule wykonawczym, organ podał, że wykaz obowiązkowych szczepień ochronnych i grupy osób obowiązanych do poddania się tym szczepieniom zostały określone w art. 17 ust. 1 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 r. w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych. Zgodnie z § 5 ww. rozporządzenia, obowiązkowe szczepienia ochronne są prowadzone z uwzględnieniem Programu Szczepień Ochronnych na dany rok, ogłaszanego przez Głównego Inspektora Sanitarnego w formie komunikatu w dzienniku urzędowym ministra właściwego do spraw zdrowia, corocznie. Szczepienia obowiązkowe są realizowane przez osoby upoważnione, będące realizatorami obowiązkowych szczepień ochronnych w terminach i zgodnie ze szczegółowymi wskazaniami dotyczącymi stosowania poszczególnych szczepionek i zgodnie z aktualną wiedzą medyczną. Terminy realizacji obowiązku wykonania poszczególnych szczepień są uwarunkowane zaleceniami, jakie definiuje Program w zależności od wieku dziecka. Ponadto obowiązek ten staje się egzekwowalny w chwili wejścia osoby objętej obowiązkiem w granice wiekowe zakreślone przez ustawę. Organ podkreślił, że podstawą prawną do nałożenia obowiązku szczepień przeciw wybranym chorobom zakaźnym jest art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, który zobowiązuje osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym na zasadach określonych w ustawie, przy czym zgodnie z art. 5 ust. 2 ww. ustawy w odniesieniu do osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych odpowiedzialność za wypełnienie tego obowiązku ponosi osoba sprawująca nad tą osobą pieczę, albo jej opiekun faktyczny. Odnosząc się do zarzutu niezbadania dopuszczalności egzekucji administracyjnej oraz naruszenia art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, Minister wyjaśnił, że pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody. Przedstawiciel ustawowy pacjenta małoletniego ma prawo do wyrażenia zgody na przeprowadzenie badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych przez lekarza. Zgoda oraz sprzeciw, o których mowa, mogą być wyrażone ustnie albo poprzez takie zachowanie pacjenta lub jego opiekuna prawnego, które w sposób niebudzący wątpliwości wskazuje na wolę poddania się proponowanym przez lekarza czynnościom, albo brak takiej woli. Konieczność uzyskania zgody pacjenta lub opiekuna prawnego dziecka, której uzyskanie obciąża lekarza, wynika z art. 32 ust. 1- 2 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. W przypadku, gdy pacjent nie może samodzielnie udzielić zgody, stosuje się konstrukcję tzw. zgody zastępczej; wyraża ją wówczas przedstawiciel ustawowy. W przypadku jednak obowiązkowych szczepień, obowiązek ich wykonania wynika wprost z ustawy, a brak zgody szczepionego bądź jego przedstawiciela ustawowego nie ma wpływu na wymagalność tego obowiązku. Ustawowy obowiązek szczepień ochronnych oznacza zatem niedopuszczalność korzystania z tzw. klauzuli sumienia, z powołaniem się na art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Minister uznał również, że Wojewoda w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo opisał stan faktyczny postępowania w zakresie zgłoszonych zarzutów oraz ustosunkował się do nich w sposób niebudzący wątpliwości. Ponadto skarżąca nie wykazała aby Wojewoda uniemożliwił jej dokonanie konkretnej czynności procesowej, zaś PPIS informował skarżącą o tym, iż w sytuacji niezaszczepienia dziecka zostanie wszczęte przeciwko niej postępowanie egzekucyjne.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
