Wyrok NSA z dnia 18 lutego 2025 r., sygn. II GSK 1773/21
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Marcin Kamiński (spr.) Sędzia NSA Elżbieta Czarny-Drożdżejko Sędzia del. WSA Marek Krawczak Protokolant asystent sędziego Jarosław Lubryczyński po rozpoznaniu w dniu 18 lutego 2025 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej M. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 marca 2021 r. sygn. akt VII SA/Wa 2370/20 w sprawie ze skargi M. B. na postanowienie Ministra Zdrowia z dnia 20 października 2020 r. nr MDP.051.1343.2017(2) w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od M. B. na rzecz Ministra Zdrowia 360 (słownie: trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
I. Przedmiot kontroli kasacyjnej.
Wyrokiem z dnia 26 marca 2021 r., sygn. akt VII SA/Wa 2370/20, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę M. B. (skarżąca) na postanowienie Ministra Zdrowia (organ, Minister) z dnia 20 października 2020 r. nr MDP.051.1343.2017(2) w przedmiocie nałożenia grzywny w celu przymuszenia.
II. Stan sprawy wynikający z kontrolowanego wyroku.
W związku z unikaniem przez skarżącą poddania dziecka – O. B., obowiązkowym szczepieniom ochronnym, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Proszowicach, PPIS), jako wierzyciel, po uprzednim upomnieniu rodzica dziecka, wystąpił do Wojewody Małopolskiego z wnioskiem o wszczęcie egzekucji, załączając tytuł wykonawczy.
Postanowieniem z 23 maja 2017 r. nr WP-I.3151.20.2017 Wojewoda Małopolski nałożył na skarżącą grzywnę w wysokości 500 zł z powodu uchylania się od poddania ww. małoletniego dziecka obowiązkowym szczepieniom ochronnym oraz opłatę w związku z wydaniem postanowienia o ukaraniu grzywną w celu przymuszenia. Skarżąca została wezwana do uiszczenia grzywny w terminie do 8 września 2017 r., jak również do wykonania w tym terminie wskazanego obowiązku.
Po rozpatrzeniu zażalenia skarżącej, Minister Zdrowia postanowieniem z 20 października 2020 r. utrzymał w mocy ww. postanowienie Wojewody Małopolskiego o nałożeniu grzywny. Organ wskazał, iż podstawą prawną nałożenia obowiązku szczepień przeciw określonym chorobom zakaźnym jest art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (ustawa o zwalczaniu chorób zakaźnych), który zobowiązuje osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym na zasadach określonych w ustawie, przy czym zgodnie z art. 5 ust. 2 ww. ustawy w odniesieniu do osoby nieposiadającej pełnej zdolności do czynności prawnych odpowiedzialność za wypełnienie tego obowiązku ponosi osoba sprawująca nad tą osobą prawną pieczę albo jej opiekun faktyczny. Minister wyjaśnił, że zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (aktualny tekst jednolity Dz. U. z 2020 r. poz. 849 ze zm.) pacjent ma prawo do wyrażenia zgody na udzielenie określonych świadczeń zdrowotnych lub odmowy takiej zgody. Przedstawiciel ustawowy pacjenta małoletniego ma prawo do wyrażenia zgody na przeprowadzenie badania lub udzielenie innych świadczeń zdrowotnych przez lekarza. Zgoda oraz sprzeciw, mogą być wyrażone ustnie albo poprzez takie zachowanie pacjenta lub jego opiekuna prawnego, które w sposób niebudzący wątpliwości wskazuje na wolę poddania się proponowanym przez lekarza czynnościom, albo brak takiej woli. Konieczność uzyskania zgody pacjenta lub opiekuna prawnego dziecka, której uzyskanie obciąża lekarza, wynika z art. 32 ust. 1- 2 ustawy z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty. W przypadku, gdy pacjent nie może samodzielnie udzielić zgody (np. ze względu na wiek), stosuje się konstrukcję tzw. zgody zastępczej; wyraża ją wówczas przedstawiciel ustawowy. W przypadku jednak obowiązkowych szczepień, obowiązek ich wykonania wynika wprost z ustawy, a brak zgody szczepionego bądź jego przedstawiciela ustawowego nie zmienia faktu istnienia tego obowiązku. Organ podkreślił, że decyzja co do wyboru środka egzekucyjnego należy do organu egzekucyjnego. W przypadku postępowania egzekucyjnego dotyczącego obowiązków o charakterze niepieniężnym, zgodnie z art. 28 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (u.p.e.a.), we wniosku o wszczęcie egzekucji administracyjnej wierzyciel wskazuje organowi egzekucyjnemu środek egzekucyjny, który w jego ocenie skutecznie prowadzi do wykonania przez zobowiązanego obowiązku. Zastosowanie środka egzekucyjnego, którego użycie ma doprowadzić do realizacji obowiązku poprzez zagrożenie wyrządzenia zobowiązanemu dolegliwości finansowej jest istotne w sprawie, gdyż nałożona na zobowiązaną grzywna nie stanowi kary za niewykonanie obowiązku.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
