Wyrok NSA z dnia 7 stycznia 2025 r., sygn. I OSK 1839/24
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Piotr Przybysz Sędziowie: sędzia NSA Elżbieta Kremer sędzia del. WSA Maria Grzymisławska-Cybulska (spr.) po rozpoznaniu w dniu 7 stycznia 2025 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej M. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 22 maja 2024 r., sygn. akt II SAB/Ke 56/24 w sprawie ze skargi M. S. na przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego przez Wojewodę Świętokrzyskiego w przedmiocie stwierdzenia nabycia z mocy prawa własności nieruchomości 1. uchyla pkt II i pkt III zaskarżonego wyroku i w tym zakresie przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Kielcach; 2. zasądza od Wojewody Świętokrzyskiego na rzecz M. S. kwotę 460 zł (czterysta sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach wyrokiem z 22 maja 2024 r., sygn. akt II SAB/Ke 56/24 po rozpoznaniu skargi M.S. na przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego przez Wojewodę Świętokrzyskiego w przedmiocie stwierdzenia nabycia z mocy prawa własności nieruchomości, umorzył postępowanie sądowe w zakresie zobowiązania organu do wydania decyzji (pkt I); stwierdził, że Wojewoda Świętokrzyski dopuścił się przewlekłego prowadzenia postępowania, które nie miało miejsca z rażącym naruszeniem prawa (pkt II); oddalił skargę w pozostałym zakresie (pkt III); zasądził od Wojewody Świętokrzyskiego na rzecz M.S. kwotę 597 (pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego (pkt IV).
W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazano, że zawartość akt administracyjnych niniejszej sprawy uzasadnia przyjęcie, że postępowanie było prowadzone w sposób przewlekły. Wyrokiem z 20 stycznia 2023 r. sygn. I OSK 2777/19, NSA uchylił wyrok WSA w Warszawie z 21 marca 2019 r., sygn. I SA/Wa 1713/18, w sprawie ze skargi M.S. na decyzję Ministra Inwestycji i Rozwoju z 9 lipca 2018 r., zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Wojewody Świętokrzyskiego z 4 lipca 2014 r. nr IN.X.7533.3.2013. W uzasadnieniu wskazano, że w rozpatrywanej sprawie nie zostało w jednoznaczny sposób wyjaśnione zajęcie przedmiotowej działki gruntu pod drogę publiczną, jak również pozostawanie jej we władaniu publicznym w dniu 31 grudnia 1998 r. Podkreślono, że niewątpliwie prowadzone były prace związane z utrzymaniem drogi w należytym stanie. Brak jest jednak bezspornych dowodów świadczących o tym, że prace te obejmowały działkę nr A. Wyjaśniono, że przedmiotowa część nieruchomości skarżącego położona jest poza jezdnią drogi i według znajdujących się w aktach sprawy map, stanowi bardzo wąski fragment nieruchomości skarżącego na długości przylegania tej nieruchomości do pasa drogowego. W aktach sprawy znajdują się pisma Dyrektora Zarządu Dróg Powiatowych w Sandomierzu z 29 października 2007 r. oraz Starosty Powiatowego w Sandomierzu z 8 kwietnia 2013 r. NSA zgodził się z autorem skargi kasacyjnej, że według tych pism działka nr B nie była we władaniu Powiatu Sandomierskiego. Przy czym pismo dyrektora Zarządu Dróg Powiatowych w sposób oczywisty wskazuje na grunt, który obecnie jest przedmiotem decyzji wywłaszczeniowej, skoro w 1998 r. oraz obecnie w tej części działki rośnie drzewo - dąb o średnicy 0,90 m, a w piśmie tym wskazuje się, że "drzewo nie rośnie w pasie drogowym drogi pow. nr [...]". Ponownie rozpatrując sprawę organy administracji zostały zobowiązane do uwzględnienia powyższego stanowiska, mając na uwadze również dokumentację i inne dowody związane z postępowaniem prowadzonym w 2007 r. w sprawie wycinki drzewa rosnącego na działce nr B. Dalej wskazano, że akta sprawy zostały zwrócone do organu 6 czerwca 2023 r. Dopiero po około 6 tygodniach, tj. 24 lipca 2023 r. organ wystosował pismo, w którym poinformował strony, że przygotowany został materiał dowodowy w sprawie stwierdzenia, w trybie art. 73 ust. 1 ustawy Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną, nabycia przez Powiat Sandomierski z mocy prawa, z dniem 1 stycznia 1999 r. prawa własności do przedmiotowej nieruchomości. Poinformował o prawie zapoznania się z aktami sprawy oraz o przedłużeniu terminu zakończenia sprawy do 15 września 2023 r. W piśmie nie podano żadnych przyczyn, dla których zakończenie sprawy w terminach ustawowych nie było możliwe. W dniu 23 sierpnia 2023 r. do organu wpłynęło pismo zawierające stanowisko uczestnika. W piśmie z 15 września 2023 r. organ poinformował strony o ponownym przedłużeniu terminu zakończenia sprawy do 15 listopada 2023 r. i zwrócił się do Dyrektora Zarządu Dróg Powiatowych (ZDP) w Sandomierzu o przedłożenie dokumentacji i innych dowodów związanych z postępowaniem z 2007 r. w sprawie wycinki drzewa, w tym mapy przedstawiającej drzewo. Powyższe oznacza, że w okresie od 6 czerwca 2023 r. do 15 września 2023 r., czyli przez ponad 3 miesiące, organ nie podjął żadnej czynność zmierzającej do zakończenia sprawy. Później jeszcze dwukrotnie przedłużał termin załatwienia sprawy, a 19 grudnia 2023 r. wystosował pismo do Dyrektora ZDP w Sandomierzu w sprawie dokumentacji, która ostatecznie wpłynęła do organu 19 lutego 2024 r. W międzyczasie wpłynęły do organu dwa pisma skarżącego (z 29 września 2023 r., 3 października 2023 r.), a nadto jego ponaglenie (z 6 lutego 2024 r.). W dniu 22 marca 2024 r. Wojewoda Świętokrzyski wydał decyzję kończącą postępowanie w niniejszej sprawie. Od daty zwrotu akt z NSA potrzebował więc na to ponad 9 miesięcy, co wielokrotnie przekracza terminy załatwienia sprawy przewidziane w art. 35 k.p.a. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku zauważono, że przewlekłości postępowania świadczy w szczególności: po pierwsze brak jakichkolwiek czynności organu przez ponad 3 miesiące po zwrocie akt z NSA poza przedłużeniem terminu załatwienia sprawy, przy czym w zawiadomieniu z 24 lipca 2023 r. organ nie wskazał żadnych okoliczności uzasadniających to przedłużenie, a wręcz podał, że przygotowany został materiał dowodowy w sprawie; po drugie wystosowanie, poza wezwaniami zawartymi w pismach informujących o przedłużeniu terminu załatwienia sprawy tylko jednego monitu ponaglającego Dyrektora ZDP w Sandomierzu do nadesłania żądanej dokumentacji (19 grudnia 2023 r). Powyższe wskazuje na brak niezbędnej koncentracji czynności procesowych. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazano, że stosownie do art. 36 § 1 k.p.a., w zawiadomieniu o niezałatwieniu sprawy w terminie organ podając nowy termin zobowiązany jest podać przyczyny zwłoki i pouczyć o prawie do wniesienia ponaglenia (art. 36 § 1). W niniejszej sprawie żadne z zawiadomień nie zawiera pouczenia o prawie do wniesienia ponaglenia, a pierwsze nie podaje przyczyny zwłoki. Ponadto organ nie powinien biernie oczekiwać na przesłanie żądanych przez niego dokumentów, lecz powinien zakreślić stronie zobowiązanej termin do ich nadesłania i pouczyć o skutkach jakie może wywołać brak żądanych dokumentów dla rozstrzygnięcia sprawy. Materiał dowodowy wskazuje, że takich działań Wojewoda nie podjął. W ocenie Sądu I instancji zaistniała przewlekłość nie miała charakteru rażącego naruszenia prawa. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wskazano, że dla uznania rażącego naruszenia prawa nie jest wystarczające samo przekroczenie przez organ terminów załatwienia sprawy. Rażącym naruszeniem prawa będzie stan, w którym bez wątpliwości i wahań, bez potrzeby odwoływania się do szczegółowej oceny okoliczności sprawy można powiedzieć, że prawo naruszono w sposób oczywisty (por. wyrok NSA z 26 lutego 2016 r., sygn. I OSK 2451/14). Oceny sposobu prowadzenia postępowania pod kątem przewlekłości należy dokonywać mając na uwadze zindywidualizowane okoliczności sprawy, co nakazuje uwzględniać m.in. stopień zaniedbań ze strony organu i naruszenia terminów załatwienia sprawy, obiektywną sytuację w jakiej działa oraz sposób zachowania tak organu, jak i strony (por. wyrok NSA z 17 listopada 2015 r., sygn. II OSK 652/15). Rażące naruszenie prawa oznacza wadliwość o szczególnie dużym ciężarze gatunkowym i ma miejsce w razie oczywistego braku podejmowania przez organ jakichkolwiek czynności, oczywistego lekceważenia wniosku strony i jawnego natężenia braku woli załatwienia sprawy. Taka szczególna sytuacja, w ocenie Sądu I instancji, w sprawie nie zaistniała, bowiem organ dążył do załatwienia sprawy i ostatecznie ją załatwił, decyzją z 22 marca 2024 r.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
