Wyrok SN z dnia 12 października 2022 r., sygn. III USKP 140/21
Zawiadomienie organu rentowego o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części (art. 138 ust. 4 ustawy emerytalnej) oznacza działanie kierunkowe, czyli przekazujące określoną treść właściwemu adresatowi - tu organowi rentowemu.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jarosław Sobutka (przewodniczący)
SSN Leszek Bielecki
SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania S. D. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Wałbrzychu o zwrot nienależnie pobranego świadczenia, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 12 października 2022 r., skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 7 maja 2020 r., sygn. akt III AUa 1592/19,
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje do Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny we Wrocławiu wyrokiem z 7 maja 2020 r. oddalił apelację pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Wałbrzychu od wyroku Sądu Okręgowego w Świdnicy z 29 października 2019 r., który uwzględnił odwołanie wnioskodawcy S. D. i zmienił decyzję pozwanego z 22 lutego 2017 r. w ten sposób, że stwierdził, iż wnioskodawca nie jest zobowiązany do zwrotu świadczeń za okres od 1 stycznia 2015 r. do 31 sierpnia 2016 r., bowiem świadczenia nie były nienależnie pobrane.
Pozwany wskazaną decyzją stwierdził, iż wnioskodawca pobrał nienależne świadczenia z tytułu renty wypadkowej, którą pobierał w zbiegu z emeryturą, z uwagi na to, że osiągał przychód, pełniąc funkcję członka rady nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej.
Sąd Rejonowy ustalił, że wnioskodawca był uprawniony do emerytury powiększonej o 50% renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy. Wnioskodawca był także pouczony o warunkach wypłaty tego świadczenia i był świadomy okoliczności, że nie może wykonywać zatrudnienia czy prowadzić innej działalności, z tytułu której będzie osiągał przychody. Wnioskodawca nieprzerwanie od roku 2013 pełnił funkcję członka Rady Nadzorczej Spółdzielni Mieszkaniowej „G.” w N.. Wnioskodawcę ze wskazaną spółdzielnią nie łączyła żadna umowa, funkcja ta wynikała ze statutu spółdzielni, który w § 40 stanowi, że członków rady nadzorczej spółdzielni i ich zastępców wybiera Walne zgromadzenie w głosowaniu spośród nieograniczonej liczby kandydatów - członków spółdzielni. Statut spółdzielni przewidywał dla członków rady nadzorczej wynagrodzenie miesięczne dla członka rady nadzorczej w wysokości 10% minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wnioskodawca otrzymywał miesięcznie kwoty od 202,80 zł w styczniu 2015 r. do 621,36 zł w grudniu 2015 r. Do grudnia 2014 r. wnioskodawca nie składał w organie rentowym informacji o uzyskiwanych przychodach. Począwszy od 1 stycznia 2015 r. spółdzielnia zgłosiła wnioskodawcę do ubezpieczeń oraz uiściła składki wobec wejścia w życie ustawy z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, która wprowadzała obowiązkowe ubezpieczenie społeczne od dochodów członków rad nadzorczych. Wnioskodawca nie został pouczony przez organ rentowy o zmianie stanu prawnego w tym zakresie. Decyzją z 13 września 2016 r. organ rentowy wstrzymał wypłatę świadczeń w zbiegu wobec stwierdzenia, że wnioskodawca osiągał przychód. Pismem z 3 października 2016 r. wnioskodawca poinformował, że zaprzestaje pobierania diety z tytułu zasiadania w radzie nadzorczej i wniósł o wznowienie wypłaty świadczeń. Organ rentowy podjął wypłatę świadczeń zgodnie z wnioskiem. Decyzją z 22 lutego 2017 r. wnioskodawca został zobowiązany do zwrotu świadczeń za okres od 1 stycznia 2015 r. do 31 sierpnia 2016 r. w łącznej kwocie 31.265,76 zł wobec stwierdzenia, że osiągał przychód.
Sąd Rejonowy uwzględnił odwołanie wnioskodawcy. Kwestia sporna sprowadzała się do ustalenia, czy w sytuacji wnioskodawcy, pełniącego funkcję członka rady nadzorczej spółdzielni mieszkaniowej podlegał on wyżej wskazanemu obowiązkowi, albowiem charakter tej funkcji jest specyficzny, odmienny od członkostwa w radzie nadzorczej jakiejkolwiek spółki. Art. 8 ust. 1 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych wskazuje, że członkowie innych niż zarząd organów spółdzielni mieszkaniowej pełnią swoje funkcje społecznie, z tym, że statut może przewidywać wynagrodzenie za udział w posiedzeniach, które jest wypłacane w formie miesięcznego ryczałtu bez względu na ilość posiedzeń i nie może być większe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę. Zapis, wskazujący na społeczną funkcję członka rady nadzorczej, skutkuje niemożnością przyjęcia by ryczałt wypłacany z tego tytułu był odpowiednikiem wynagrodzenia, o którym mowa w art. 6 pkt 22 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W ocenie sądu ryczałt miesięczny przewidziany statutem spółdzielni stanowił swego rodzaju rekompensatę czasu poświęconego na wykonywanie dodatkowych zadań przez niektórych tylko członków spółdzielni mieszkaniowej, a nie sposób uznać to świadczenie za odpowiednik wynagrodzenia za wykonywanie pracy w charakterze członka rady nadzorczej.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
