Wyrok SN z dnia 5 kwietnia 2022 r., sygn. III USKP 119/21
Nie jest uzasadnione twierdzenia, że wspólne zamieszkiwanie i wychowywanie dzieci uniemożliwia a priori ustalenie podległości pracowniczej przez konkubenta.
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Iwulski (przewodniczący)
SSN Krzysztof Staryk (sprawozdawca)
SSN Dawid Miąsik
w sprawie z odwołania D. G. od decyzji Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. z udziałem M. Ś. o podleganie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 5 kwietnia 2022 r., skargi kasacyjnej odwołującej się od wyroku Sądu Apelacyjnego w […] z dnia 3 października 2019 r., sygn. akt III AUa […],
uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Apelacyjnemu w […] do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
W wyroku z dnia 3 października 2019 r., sygn. akt III AUa […], Sąd Apelacyjny w […] – w sprawie z odwołania D. G. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S., przy udziale M. Ś., zmienił zaskarżony apelacją organu rentowego wyrok Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w S. z dnia 2 maja 2018 r., sygn. akt VI U […], i oddalił odwołanie D. G. od decyzji ZUS z dnia z 10 listopada 2017 r., w której stwierdzono, że D. G., jako pracownica płatnika składek M. Ś. nie podlega ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od 20 sierpnia 2013 r. do 27 sierpnia 2017 r.
Według Sądu Apelacyjnego Sąd pierwszej instancji przeprowadził wnikliwe postępowanie dowodowe, jednak dokonał dowolnej oceny dowodów, dlatego istotne ustalenia nie przystają do wyniku tego postępowania, czym naruszył normę art. 233 § 1 k.p.c., a idąc dalej, dokonał nieprawidłowej oceny prawnej. Zdaniem Sądu drugiej instancji ponowna analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego nie pozwalała na ocenę, że D. G. faktycznie świadczyła pracę w warunkach umowy o pracę na pełen etat za wynagrodzeniem 4.300 zł na rzecz płatnika składek M. Ś.. Dokumentacja pracownicza ubezpieczonej, w tym w szczególności związana z wykonywaniem powierzonych jej zadań, została przedstawiona wręcz drobiazgowo. Ubezpieczona dokładnie pamiętała, jakie czynności wykonywała w danym dniu i wymieniała je punkt po punkcie, chociaż w przedziale czasowym pięcioletniego zatrudnienia, faktycznie mogła przepracować tylko około 60 dni. Ta okoliczność wzbudziła wątpliwości Sądu drugiej instancji co do miarodajności wskazanej dokumentacji i spowodowała, że Sąd Apelacyjny uznał te dowody za niewiarygodne. W realiach pracowniczych, pracownik nie koncentruje się na sporządzaniu zestawienia codziennych czynności, lecz na świadczeniu pracy. Według Sądu dokumenty w postaci zestawienia czynności były przygotowane na potrzeby niniejszego postępowania – miały uwiarygodnić realizm pracy, podczas gdy jedynym celem tak przygotowanej dokumentacji, było upozorowanie świadczenia pracy. Według Sądu ubezpieczona zawierając ze swoim konkubentem umowę o pracę i będąc w ciąży, zaplanowała długotrwałą niezdolność do pracy, co też w okolicznościach sprawy zostało dwukrotnie zrealizowane. Sąd uwzględnił także, że ubezpieczona i płatnik składek na co dzień funkcjonują w konkubinacie, a miejsce wykonywania pracy zbiegło się z miejscem zamieszkania stron. Wobec zawarcia umowy o pracę nie sposób więc stwierdzić spełnienia przesłanek z art. 22 k.p. Skoro strony mieszkały razem, tworzyły rodzinę i prowadziły wspólne gospodarstwo domowe, to razem pracowały za rzecz stworzonej przez siebie rodziny i dla jej dobra. Ubezpieczona nie mogła, zatem w zgodzie z art. 22 k.p. pracować jedynie na rzecz swojego konkubenta, bo jednocześnie pracowała na rzecz rodziny, którą razem stworzyli. Jeżeli pozostawała w relacji rodzinnej ze swoim konkubentem, to z definicji należało wykluczyć relację podległości zawodowej, która w takim stanie faktycznym była niemożliwa do realizacji, tym bardziej, że rzekomym pracownikiem miała być w sąsiednim pomieszczeniu i jedynie w określonym przedziale czasowym. Zdaniem Sądu płatnik nie miał żadnej realnej i ekonomicznie uzasadnionej potrzeby zatrudnienia konkubiny w oparciu o umowę o pracę na czas nieokreślony, poza potrzebą zapewnienie ciężarnej zabezpieczenia społecznego. Partnerzy zamieszkiwali razem, tworzyli rodzinę i naturalnie wzajemnie się wspierali oraz pomagali sobie, tak w sprawach życia codziennego, jak i w sprawach zawodowych. Płatnik nie wykazał, że akurat w lipcu 2013 r. istniała szczególna potrzeba ekonomiczna, aby ubezpieczona podjęła pełnowymiarowe zatrudnienie, a tym bardziej, by istniała ekonomiczna potrzeba kontynuacji zatrudnienia osoby, które ciągle była zwolniona z pracy.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
