Zarówno organ ubezpieczeń społecznych, jak i sąd ubezpieczeń społecznych, mogą badać ważność umów zawartych przez ubezpieczonego z innymi podmiotami niż płatnik składek w celu ustalenia tytułu podlegania ubezpieczeniu oraz podstawy wymiaru składek, a także zbiegu tytułów ubezpieczenia. Art. 38 ust. 1 ustawy systemowej wyznacza ogólną podstawę normatywną do wydawania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych

Zamiar nawiązania stosunku ubezpieczenia społecznego, bez rzeczywistego wykonywania umowy o pracę, świadczy o fikcyjności zgłoszenia do pracowniczego ubezpieczenia społecznego. Fikcyjne zawarcie umowy o pracę, czyli niezwiązane z wykonywaniem pracy, powoduje, że dokonanie zgłoszenia do ubezpieczeń następuje pod pozorem zatrudnienia. Jednakże o nieobjęciu obowiązkiem ubezpieczeń społecznych w przypadku