Komisja Europejska poinformowała, że w ramach Aktu o AI uruchomiła bezpieczny kanał dla sygnalistów. Będzie on służyć do zgłaszania przypadków łamania np. przez firmy technologiczne unijnych przepisów o sztucznej inteligencji. Oferta kierowana jest zwłaszcza do osób pracujących w sektorze AI.

Po roku obowiązywania ustawy o ochronie sygnalistów pozostaje niedosyt. Liczba spraw, jakie są kierowane do Rzecznika Praw Obywatelskich i do Państwowej Inspekcji Pracy, wyraźnie pokazuje, że nowe regulacje wymagają doprecyzowania, a może nawet rozwinięcia – podkreśla Główny Inspektor Pracy Marcin Stanecki.

Niebawem mija rok obowiązywania ustawy o sygnalistach. Zgłoszeń jest coraz więcej, ale nie tyle, ile zakładano na etapie wdrażania przepisów. Niewielu sygnalistów skarży się, że dotknęły ich działania odwetowe.

Przepisy dotyczące zewnętrznych zgłoszeń nieprawidłowości przez sygnalistów weszły w życie 25 grudnia 2024 r. Od tego dnia Rzecznik Praw Obywatelskich oraz inne organy publiczne właściwe dla zgłaszanych naruszeń prawa mają obowiązek obsługi tego rodzaju zgłoszeń. Zgłoszenie zewnętrzne przez sygnalistę nie musi być poprzedzone zgłoszeniem wewnętrznym.

W 2025 r. wejdą w życie zmiany w zakresie prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Najważniejsze z nich dotyczą wprowadzenia nowego dnia wolnego, tj. 24 grudnia (Wigilia Bożego Narodzenia), oraz uzupełniającego urlopu macierzyńskiego dla pracowników będących rodzicami wcześniaków i dzieci wymagających hospitalizacji po porodzie. Ponadto zmieniono zasady dotyczące składki zdrowotnej dla przedsiębiorców

Od 25 grudnia 2024 roku, Rzecznik Praw Obywatelskich zacznie realizować swoje kompetencje w zakresie przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych sygnalistów. Tego dnia zostaną uruchomione specjalne kanały, dedykowane do przesyłania zgłoszeń. W jakiej formie sygnalista będzie mógł zgłosić naruszenia prawa Rzecznikowi?

Przepisy dotyczące zewnętrznych zgłoszeń nieprawidłowości przez sygnalistów wchodzą w życie 25 grudnia 2024 r. Od tego dnia Rzecznik Praw Obywatelskich oraz inne organy publiczne właściwe dla zgłaszanych naruszeń prawa będą mieli obowiązek obsługi tego rodzaju zgłoszeń. Zgłoszenie zewnętrzne przez sygnalistę nie będzie musiało być poprzedzone zgłoszeniem wewnętrznym.

Od 25 września 2024 roku obowiązują przepisy ustawy o ochronie sygnalistów. Oprócz wdrożenia procedury zgłoszeń wewnętrznych pracodawcy muszą pamiętać o innych obowiązkach i terminach wynikających z nowych regulacji. W przypadku gdy do firmy wpłynie zgłoszenie od sygnalisty o naruszeniu prawa obowiązkiem pracodawcy jest jego wprowadzenie do rejestru oraz potwierdzenie zgłoszenia sygnaliście w nieprzekraczalnym

W odpowiedzi na pytanie wydawnictwa INFOR, resort pracy w piśmie z 1 października 2024 r. wyjaśnił, że podmioty prawne zobowiązane do wprowadzenia procedury zgłoszeń wewnętrznych naruszeń prawa na podstawie ustawy o ochronie sygnalistów nie mają obowiązku informowania swoich klientów o wprowadzeniu tej procedury.

Obsługa zgłoszeń sygnalistów to nowy proces przetwarzania danych osobowych. Należy zatem ocenić, jak będą wyglądały poszczególne elementy i konieczne działania w tym procesie. Wymaga to dokonania oceny ryzyk i przygotowania odpowiedniej dokumentacji.

Przyjmowaniem i weryfikacją zgłoszeń wewnętrznych od sygnalistów powinny zajmować się wyłącznie osoby upoważnione do tego na podstawie przyjętej w firmie procedury. Z upoważnienia powinno jasno wynikać, do czego upoważnione są wskazane osoby, jakie działania mogą podjąć, czy mogą przekazywać dalej informacje zawarte w zgłoszeniu sygnalisty, czy mogą się kontaktować z sygnalistą i pozyskiwać od niego

W odpowiedzi na pytanie redakcji „MONITORA prawa pracy i ubezpieczeń” resort pracy w piśmie z 1 października 2024 r. wyjaśnił, że podmioty prawne zobowiązane do wprowadzenia procedury zgłoszeń wewnętrznych naruszeń prawa na podstawie ustawy o ochronie sygnalistów nie mają obowiązku informowania swoich klientów o wprowadzeniu tej procedury.

Procedura zgłoszeń wewnętrznych powinna określać tryb przekazania sygnaliście informacji zwrotnej. Na podstawie tej informacji sygnalista oceni, czy jego zgłoszenie zostało rzetelnie rozpoznane oraz czy została dochowana należyta staranność przy podejmowaniu działań następczych. Co powinna zawierać informacja zwrotna dla sygnalisty?