Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego wymaga wykazania, że zakres opieki nad osobą niepełnosprawną uniemożliwia podjęcie zatrudnienia; fakt posiadania rodzeństwa zobowiązanego do alimentacji nie może być przesłanką odmowy.
Osoba spokrewniona w drugim stopniu (brat) nie jest uprawniona do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego, jeśli żyją rodzice osoby wymagającej opieki i nie legitymują się oni orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Posiadanie rodzeństwa zobowiązanego do alimentacji nie stanowi przesłanki wykluczającej przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego osobie faktycznie sprawującej opiekę nad niepełnosprawnym rodzicem; opiekun, który zrezygnował z zatrudnienia w celu całodobowej opieki nad osobą niepełnosprawną, spełnia przesłanki do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego mimo istnienia innych zobowiązanych alimentacyjnie
Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje z tytułu niepodejmowania lub rezygnowania z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad osobą ze znacznym stopniem niepełnosprawności, jeżeli wymiar i charakter tej opieki są na tyle absorbujące, że uniemożliwiają opiekunowi podjęcie lub kontynuowanie zatrudnienia.
Świadczenie pielęgnacyjne zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych może być przyznane osobie sprawującej opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, nawet jeśli istnieją inne osoby zobowiązane do alimentacji względem tej osoby.
Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych nie przysługuje osobie zobowiązanej do alimentacji, w sytuacji gdy małżonek osoby niepełnosprawnej, będący adresatem obowiązku alimentacyjnego, nie jest osobą niepełnosprawną.
Osoba spokrewniona w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, rezygnująca z zatrudnienia w celu sprawowania nad nią opieki, nie jest uprawniona do świadczenia pielęgnacyjnego, jeżeli współmałżonek osoby wymagającej opieki nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, zgodnie z art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) ustawy o świadczeniach rodzinnych.
W sprawie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, decydujące znaczenie ma aktualny zakres opieki nad osobą niepełnosprawną oraz realna niemożność pogodzenia tej opieki z zatrudnieniem, niezależnie od daty rezygnacji z zatrudnienia.
W przypadku zbiegu uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego, osoba uprawniona może otrzymać tylko jedno z tych świadczeń, przy czym konieczne jest zrzeczenie się uprawnień do świadczenia konkurencyjnego.
Warunkiem przyznania świadczenia pielęgnacyjnego jest brak posiadania prawa do specjalnego zasiłku opiekuńczego i dokonanie wyraźnej rezygnacji z tego ostatniego, co prowadzi do wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji przyznającej konkurencyjne świadczenie.
Świadome podejmowanie zatrudnienia bez zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego i odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne skutkuje tym, iż osoba, która podejmuje takie zatrudnienie, świadomie godzi się z powstaniem negatywnych konsekwencji w zakresie przyszłych uprawnień do świadczenia z ubezpieczenia społecznego. Fakt ten nie może być uznany za okoliczność wyjątkową i niezależną od ubezpieczonego
Umowy o dzieło muszą wskazywać na jednorazowy, samoistny, materialny lub niematerialny rezultat, który można poddać weryfikacji, aby nie były traktowane jako umowy o świadczenie usług, co wiąże się z obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego. Strony umowy nie mogą swoją wolą zmieniać charakteru obowiązków publicznoprawnych wynikających z prawa.
Umowa o świadczenie usług, która nie prowadzi do powstania konkretnego, jednorazowego rezultatu, nie może być uznana za umowę o dzieło, a obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego dotyczy m.in. osób wykonujących pracę na podstawie takich umów (umów o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o umowie zlecenia).
Umowa dydaktyczna polegająca na prowadzeniu zajęć, której przedmiotem jest wykonywanie powtarzalnych czynności dydaktycznych, spełniających kryteria starannego działania, jest umową o świadczenie usług (art. 750 k.c.), a nie umową o dzieło (art. 627 k.c.), co skutkuje obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego (art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. e ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej).
Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, dla przyznania świadczenia pielęgnacyjnego kluczowe jest, aby rezygnacja z zatrudnienia lub niepodejmowanie go było bezpośrednio związane z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny, niezależnie od wcześniejszej aktywności zawodowej osoby ubiegającej się o to świadczenie.
Warunkiem przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego osobom innym niż spokrewnione w pierwszym stopniu z osobą wymagającą opieki, zgodnie z art. 17 ust. 1 i 1a ustawy o świadczeniach rodzinnych, jest legitymowanie się przez rodziców osoby wymagającej opieki orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.