Wyrok SN z dnia 6 listopada 2014 r., sygn. II CSK 117/14
Właściciel nieruchomości udostępniający jej elementy (elewację budynku, ogrodzenie) na umieszczenie przez inną osobę wielkopowierzchniowego ogłoszenia naruszającego dobra osobiste osoby trzeciej, także jest sprawcą naruszenia dóbr osobistych tej osoby.
Teza urzędowa
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Krzysztof Pietrzykowski
SSA Barbara Trębska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa B. Spółki jawnej B.P. M. z siedzibą w P. przeciwko M. P. o ochronę dóbr osobistych, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 6 listopada 2014 r., skargi kasacyjnej pozwanego od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 26 listopada 2013 r.,
1. oddala skargę kasacyjną,
2. zasądza od M. P. na rzecz B. Spółki jawnej B.P. M. z siedzibą w P. kwotę 270,- (dwieście siedemdziesiąt) zł tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Uwzględniając powództwo B. spółki jawnej B.P. M. w P., Sąd Okręgowy w P. wyrokiem z dnia 26 czerwca 2013 r. zobowiązał pozwanego M. P. do dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia dobrego imienia powoda przez umieszczenie w terminie 30 dni od uprawomocnienia się orzeczenia na ogrodzeniu swojej nieruchomości położonej w miejscowości K. przy ul. P. 2 baneru o treści: "Oświadczam, że godząc się na umieszczenie w okresie od czerwca 2012 r. na mojej nieruchomości baneru zawierającego nieprawdziwe oskarżenia w stosunku do firmy B. sp. j. naruszyłem dobre imię spółki, za co przepraszam", przy czym treść oświadczenia winna zostać napisana czarnym drukiem na jasnym tle i zajmować co najmniej 3/4 powierzchni baneru i pozostać na ogrodzeniu przez okres trzech miesięcy licząc od daty uprawomocnienia się wyroku, w pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo i zniósł wzajemnie pomiędzy stronami koszty procesu. Sąd ustalił, że powodowa spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie m.in. produkcji nawozów i związków hurtowej azotowych, pestycydów i pozostałych środków agrochemicznych, sprzedaży wyrobów chemicznych oraz konfekcjonowania nawozów, nasion i środków ochrony roślin. Jej magazyn produkcyjny znajduje się m.in. w M. przy ul. P.31. Powódka planowała budowę hali magazynowej w J. (gmina S.) - na terenie działek znajdujących się w bliskim sąsiedztwie wsi K. W decyzji z dnia 4 listopada 2011 r. o uwarunkowaniach środowiskowych Burmistrz Miasta i Gminy S. stwierdził brak potrzeby prowadzenia oceny oddziaływania na środowisko planowanego przez powodową spółkę przedsięwzięcia. Wskazano, że nie przewiduje się negatywnego oddziaływania na obszary wodno-błotne oraz inne obszary o płynnym zaleganiu wód podziemnych, obszary leśne oraz obszary objęte ochroną, w tym strefy ochronne ujęć wód i obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych. Decyzją z dnia 2 marca 2012 roku Starosta P. zatwierdził projekt budowlany i udzielił pozwolenia na budowę. Decyzja była ostateczna. Po tym, jak mieszkańcy K. dowiedzieli się o planowanej inwestycji, zorganizowano dwa spotkania mieszkańców z przedstawicielami firmy B., także z udziałem wójta gminy oraz radnych. Ich przedmiotem było zwrócenie uwagi na protest mieszkańców, którzy zaniepokoili się inwestycjami powódki. Przedstawiciele powódki odpowiadali na pytania mieszkańców. W uchwale z dnia 19 kwietnia 2012 r. Rada Gminy C. wyraziła negatywne stanowisko w sprawie lokalizacji inwestycji budowy magazynu oraz zakładu produkcyjnego firmy B. we wsi J. oraz zwróciła się z apelem do Samorządu Miasta i Gminy S. o podjęcie działań prowadzących do zmiany lokalizacji przedmiotowej inwestycji poza zasięg oddziaływania na tereny budownictwa mieszkaniowego wsi K. Prezes Stowarzyszenia "L." (sprzeciwiającego się planowanej przez powoda inwestycji), G. J., zwrócił się do pozwanego z prośbą o umożliwienie wywieszenia na płocie jego posesji baneru informującego mieszkańców K. o planowanej budowie. Pozwany wyraził zgodę. W dniu 26 maja 2012 r. baner o treści "Meszki ważniejsze od ludzi/ kolejna trująca mieszkańców fabryka. W granicy naszej gminy (więcej na stronie stowarzyszenia [...]) został umieszczony na płocie pozwanego. Baner znajdował się między słupkami płotu, w kolorze czerwonym, największą czcionką napisano "meszki ważniejsze od ludzi"" na dole baneru widniał adres strony internetowej, po bokach widniały dwa duże, czarne wykrzykniki. Kilka dni po tym zdarzeniu do pozwanego zadzwonił pracownik powódki z żądaniem usunięcia baneru. Pozwany powołując się na fakt, że nie on jest jego właścicielem polecił zwrócić się z tą prośbą do Stowarzyszenia "L." Baner wywieszony na nieruchomości pozwanego był jednym z kilku o tej treści wywieszonych na terenie K., stanowiły one element protestu mieszkańców oraz lokalnych organizacji w związku z planowaną przez pozwaną spółkę jawną inwestycją. Pismem z dnia 21 czerwca 2012 r. pozwany został wezwany przez pełnomocnika powodowej spółki do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych przez niezwłoczne usunięcie zamieszczonego na ogrodzeniu baneru. W reakcji na powyższe pismo w banerze zostały zaklejone słowa "trująca mieszkańców", jednak mimo tego dało się odczytać treść widniejącą pod spodem. W połowie lipca pozwany zdjął baner, który został uszkodzony i zniszczony i za zgodą właściciela przechowuje go na swojej posesji. W ocenie Sądu Okręgowego treść baneru, zarzucająca powodowej spółce trucie mieszkańców, naruszyła jej dobre imię i wiarygodność, co uzasadniało przyznanie jej ochrony prawnej przewidzianej w art. 24 § 1 k.c. Legitymację bierną pozwanego oparł Sąd na art. 422 k.c., uznając go za pomocnika sprawcy, którym było Stowarzyszenie "L." Pozwany udostępniając miejsce na wywieszenie baneru na swojej posesji godził się z umieszczoną na nim treścią. Okoliczność zatem, że nie był jego autorem ani właścicielem nie miała znaczenia dla ustalenia jego odpowiedzialności. Nie wykazał też pozwany, aby zarzut trucia mieszkańców był prawdziwy. Nie usprawiedliwia też jego zachowania działanie w interesie społecznym. Przyznał, że jako radny i reprezentant mieszkańców chciał wesprzeć protest mieszkańców choćby przez udostępnienie części powierzchni swojego ogrodzenia. Popierał protest, a tym samym przekaz płynący z ogłoszenia, choć musiał sobie zdawać sprawę, że może on naruszać dobra osobiste. Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 26 listopada 2013 r. oddalił apelację pozwanego od powyższego wyroku. Podzielając ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, dokonał odmiennej oceny podstawy prawnej do uznania legitymacji biernej pozwanego. Za decydujące przyjął, że zachowaniem naruszającym dobra osobiste powódki było świadome wyrażenie przez pozwanego zgody na zawieszenie na płocie ogradzającym jego nieruchomość baneru z treściami naruszającymi dobre imię powódki. Drugorzędne znaczenie miało zaś to, że pozwany sprzyjał protestowi mieszkańców przeciwko planom budowy zakładu przez powódkę. Samo bowiem wyrażenie przez niego zgody na zawieszenie baneru, pozwalało traktować go jako sprawcę naruszenia dóbr osobistych powódki, nie zaś jak pomocnika. Dlatego nie miało istotniejszego znaczenia, kto fizycznie zawiesił baner na ogrodzeniu, czy był autorem jego treści. Skargę kasacyjną oparł pozwany na naruszeniu prawa materialnego - art. 24 § 1 k.c., którego upatrywał w błędnej jego wykładni, będącej następstwem wadliwego uznania, że wyrażenie zgody przez pozwanego na wywieszenie przez osobę trzecią, na płocie odgradzającym nieruchomość będącą jego własnością, baneru z treściami naruszającymi dobre imię powódki, stanowi zachowanie naruszające dobre imię powódki. W konkluzji wniósł skarżący o uchylenie wyroku i jego zmianę przez oddalenie powództwa i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów za obie instancje, ewentualnie o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
