Wyrok SN z dnia 23 stycznia 2014 r., sygn. II CSK 251/13
Artykuł 205 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.) nie ma - na podstawie art. 56 k.c. - zastosowania do umowy o dofinansowanie projektu z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, zawartej przed dniem wejścia w życie tej ustawy.
Teza od urzędowa
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Kazimierz Zawada (przewodniczący)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Miasta K. przeciwko Skarbowi Państwa - Ministrowi Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 23 stycznia 2014 r., skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 13 listopada 2012 r.,
oddala skargę kasacyjną i zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5 400 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Miasto K., będące gminą i miastem na prawach powiatu, wniosło o zasądzenie od pozwanego Skarbu Państwa - Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej kwoty 7 504 906,23 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 25 sierpnia 2008 r. tytułem tzw. płatności końcowej, przysługującej na podstawie umowy o dofinansowanie z dnia 26 kwietnia 2005 r. Sąd Okręgowy w K. wyrokiem z dnia 30 kwietnia 2012 r. oddalił powództwo. Ustalił, że w dniu 26 kwietnia 2005 r. powód zawarł z Ministrem Infrastruktury, jako instytucją zarządzającą Sektorowym Programem Operacyjnym Transport na lata 2004 - 2006, umowę nr [...] o dofinansowanie projektu "[...]". Umowa została zawarta w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Transport i miała być finansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Całkowite wydatki kwalifikowane projektu określono na kwotę 198 028 355 zł. Pozwany zobowiązał się udzielić powodowi dofinansowania o maksymalnej wartości do kwoty 148 521 266 zł, w wysokości nieprzekraczającej 75 % wydatków kwalifikowanych, a powód zobowiązał się przeznaczyć na realizację projektu wkład własny oraz środki z innych źródeł w kwocie 49 507 089 zł, stanowiącej 25 % wydatków kwalifikowanych, a także pokryć ze środków własnych wydatki niekwalifikowane oraz koszty utrzymania rachunku bankowego. Dofinansowanie miało następować w formie płatności okresowych i płatności końcowej, w wysokości proporcjonalnej do udziału środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w wydatkach kwalifikowanych, a przekazanie dofinansowania - w terminie miesiąca od daty zatwierdzenia przedłożonych dokumentów. Przekazanie płatności końcowej w wysokości 5 % kwoty dofinansowania projektu, tj. 7 426 063,30 zł strony uzależniły od przedłożenia przez powoda końcowego sprawozdania z realizacji projektu i jego pozytywnej weryfikacji przez pozwanego, przedstawienia przez powoda szczegółowych dokumentów księgowych przed upływem dwóch miesięcy od finansowego zakończenia projektu, dostępności środków na rachunku bankowym pozwanego, a w uzasadnionych wypadkach także od akceptacji sprawozdania finansowego przez Komisję Europejską i przekazania kwoty płatności końcowej do Polski. Wszystkie wydatki ponoszone przez powoda w ramach realizacji projektu miały być zgodne z przepisami dotyczącymi uczciwej konkurencji i prawa krajowego z zakresu zamówień publicznych, ściśle ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamówień publicznych (Dz. U. Nr 19, poz. 177 ze zm. - dalej: "Pr.z.p." lub "prawo zamówień publicznych"). Powód był odpowiedzialny za przeprowadzenie procedury o udzielenie zamówienia publicznego. W razie nieprawidłowości, polegających na wykorzystaniu dofinansowania niezgodnie z przeznaczeniem lub umową, bez zachowania procedur, o których mowa w art. 30 pkt 2 ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (jedn. tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148 ze zm. - dalej: "u.f.p. z 1998 r."), albo pobraniu dofinansowania w nadmiernej wysokości, powód był obowiązany zwrócić część środków, co do których stwierdzono nieprawidłowości, a pozwany mógł wstrzymać dalsze finansowanie projektu. W razie stwierdzenia nieprawidłowości uniemożliwiających dalszą realizację projektu pozwany miał zaprzestać dalszego finansowania. Aneksami do umowy strony przedłużyły termin realizacji projektu do dnia 31 marca 2008 r. oraz podwyższyły kwotę wydatków kwalifikowanych i kwotę dofinansowania, w związku z czym płatność końcowa została ustalona na kwotę 7 501 063,31 zł. Powód, posługując się wzorem otrzymanym od pozwanego, przygotował specyfikację istotnych warunków zamówienia i przekazał ją pozwanemu w celu przeprowadzenia kontroli. Pismem z dnia 31 maja 2005 r. zastępca dyrektora Departamentu Finansowania Infrastruktury i Funduszy Europejskich w Ministerstwie Infrastruktury poinformował powoda, że nie zgłasza uwag do przedstawionej dokumentacji. Postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego zostało przeprowadzone w trybie przetargu nieograniczonego na podstawie prawa zamówień publicznych. Decyzją z dnia 2 listopada 2005 r. komisja przetargowa wybrała konsorcjum firm "H." S.A., W. Przedsiębiorstwo [...] S.A. i P. Przedsiębiorstwo [...] S.A. W dniu 12 stycznia 2006 r. powód zawarł z wybranym konsorcjum umowę w sprawie wykonania "[...]". Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, po przeprowadzeniu kontroli dokumentacji dotyczącej postępowania o zamówienie publiczne, w dniu 13 stycznia 2006 r. poinformował powoda, że w toku postępowania doszło do naruszenia przepisów art. 22 ust. 2 w związku z art. 7, art. 23 ust. 3 pkt 3, art. 25 pkt 2, art. 26 ust. 1, art. 38 ust. 1 i art. 41 pkt 1 Pr. z.p., z tym że popełnione uchybienia nie miały wpływu na wynik postępowania. Prawidłowość stosowania procedur zamówień publicznych była również przedmiotem kontroli przeprowadzanych przez Urząd Kontroli Skarbowej w [...], w wyniku których nie stwierdzono nieprawidłowości. Pozwany w pierwszym półroczu 2007 r. dowiedział się o stwierdzonych przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych uchybieniach związanych z naruszeniem prawa zamówień publicznych, lecz pomimo to nie wstrzymał dalszego finansowania projektu. Pismem z dnia 14 marca 2008 r. Minister Rozwoju Regionalnego poinformował, że Komisja Europejska opracowała "Wytyczne do określania korekt finansowych nakładanych na wydatki ponoszone z funduszy strukturalnych lub Funduszu Spójności w przypadku naruszenia przepisów prawa zamówień publicznych", które zawierały wyrażone procentowo wielkości korekt finansowych przypisane konkretnym rodzajom naruszeń prawa zamówień publicznych i miały stanowić narzędzie dla odpowiednich służb Komisji Europejskich w procesie odzyskiwania nieprawidłowo wydatkowanych środków. W wytycznych tych zostało zawarte skierowane do władz państw członkowskich zalecenie stosowania określonych w nich korekt lub wprowadzenia analogicznych systemów na poziomie krajowym. Do pisma dołączono dokument pt. "Wymierzanie korekt finansowych za naruszenia prawa zamówień publicznych związane z realizacją projektów finansowanych ze środków funduszy UE". Zdaniem Ministra, korekty te powinny być stosowane w odniesieniu do kontroli rozpoczętych po dacie otrzymania pisma. W czasie realizacji projektu dofinansowanie następowało w formie płatności okresowych, na podstawie przedstawianych przez powoda wniosków o płatność, w wysokości proporcjonalnej do udziału środków europejskich w wydatkach kwalifikowanych. W dniach od 25 do 31 stycznia 2008 r. powołana komisja dokonała odbioru robót. W dniu 18 stycznia 2008 r. powód złożył wniosek o płatność w kwocie 6 285 459,38 zł za prace wykonane w okresie od 1 do 27 grudnia 2007 r., a w dniu 27 marca 2008 r. wniosek o płatność końcową w kwocie 3 730 625,07 zł za prace wykonane w okresie od 28 grudnia 2007 r. do 7 marca 2008 r. Pierwszy z tych wniosków został przez pozwanego zrefundowany tylko do kwoty 2 511 178,22 zł, a drugi nie został w ogóle uwzględniony. Pozwany odmówił wypłaty dofinansowania w kwocie 7 504 906,23 zł (tj. 625 459,38 zł - 2 511 178,22 zł = 3 774 281,16 zł + 3 730 625,07 zł = 7 504 906,23 zł), ponieważ zaliczył ją na poczet korekty finansowej, której dokonał - zgodnie z wytycznymi Ministra Rozwoju Regionalnego - w wysokości 5% wartości faktur za roboty budowalne. W dniach od 12 do 15 maja 2008 r. Departament Kontroli Ministerstwa Infrastruktury przeprowadził kontrolę realizacji projektu, obejmując badaniem stosowanie procedur zarządzania i kontroli wewnętrznej, prawidłowość wydatkowania środków finansowych, sprawozdawczości, archiwizacji i kompletności dokumentacji oraz przestrzeganie polityk wspólnotowych. Stwierdził, że kontrola nie wykazała uchybień, a naruszenia wykryte w trakcie kontroli Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych nie uzasadniały nałożenia korekt finansowych. Pismem z dnia 12 stycznia 2009 r. pozwany poinformował powoda o nałożeniu korekty finansowej w wysokości 5 % kosztów kwalifikowanych wartości umowy w sprawie zamówienia publicznego, tj. w kwocie 7 171 275,14 zł, za uchybienie przepisom art. 22 ust. 2 w związku z art. 7, art. 23 ust. 3, art. 25, art. 38 ust. 1 i art. 41 Pr. z.p. Po złożeniu przez powoda wniosku o odstąpienie od nałożenia korekty, w dniu 27 lutego 2009 r. pozwany zmniejszył wysokość korekty w odniesieniu uchybień polegających na naruszeniu art. 25 i art. 41 Pr. z.p. Pismem z dnia 28 kwietnia 2009 r. pozwany wezwał powoda do zwrotu środków w kwocie 6 873 809,07 zł, a w kolejnym piśmie z dnia 4 maja 2009 r. poinformował, że różnica między kwotą korekty finansowej w wysokości 7 171 275,14 zł a kwotą objętą żądaniem zwrotu zostanie potrącona z płatności końcowej. Niezrefundowaną kwotę 7 504 906,23 zł powód wydatkował ze środków własnych, w tym z pożyczek i kredytów, a pismem z dnia 12 października 2009 r. wezwał pozwanego do zapłaty tej kwoty pod rygorem wystąpienia na drogę sądową.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
