Wyrok SN z dnia 16 stycznia 2014 r., sygn. IV CSK 196/13
Przepis art. 5 k.c. powinien być wzięty pod uwagę przy rozstrzyganiu każdej sprawy cywilnej, niezależnie od tego co jest źródłem prawa podmiotowego będącego podstawą zgłoszonego roszczenia, jak również niezależnie od tego jaki podmiot roszczenie to zgłosił.
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Agnieszka Piotrowska
w sprawie z powództwa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. przeciwko A. W. o zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 16 stycznia 2014 r., skargi kasacyjnej strony powodowej od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 9 października 2012 r.,
1) oddala skargę kasacyjną;
2) oddala wniosek pozwanego o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 9 października 2012 r. Sąd Apelacyjny oddalił apelację powodowej Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w W. od wyroku Sądu pierwszej instancji oddalającego powództwo przeciwko A. W. o zasądzenie kwoty 83 634,25 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 7 lipca 2011 r. tytułem zwrotu pomocy finansowej udzielonej pozwanemu. Sądy ustaliły między innymi, że w dniu 28 sierpnia 2005 r. strony zawarły umowę określającą zasady udzielenia przez powódkę pozwanemu pomocy finansowej na realizację projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006" w zakresie priorytetu "Wspieranie zmian i dostosowań w sektorze rolno - żywnościowym" działanie "Ułatwienie startu młodym rolnikom". W § 6 ust. 2 umowy wskazano przypadki, w jakich beneficjent zobowiązuje się do zwrotu pomocy wraz z odsetkami w wysokości określonej jak dla zaległości podatkowych, liczonymi od dnia wypłacenia przez Agencję pomocy na rzecz beneficjenta. Stwierdzono, że zwrot pomocy następuje między innymi w przypadku niewypełnienia co najmniej jednego z zobowiązań, o których mowa w § 5 ust. 1 umowy, a jednym z tych zobowiązań, zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 9 umowy, był obowiązek uzupełnienia przez rolnika wykształcenia w celu spełnienia wymagania dotyczącego kwalifikacji zawodowych w przypadku, gdy wymaganie to nie było spełnione w dniu złożenia wniosku o dofinansowanie realizacji projektu. Zawierając umowę pozwany prowadził od dnia 26 stycznia 2005 r. gospodarstwo rolne, był ubezpieczony w KRUS i posiadał zasadnicze wykształcenie rolnicze po ukończeniu w dniu 19 czerwca 1996 r. zasadniczej szkoły rolniczej. Pozwany zobowiązał się do uzupełnienia wykształcenia w okresie nie dłuższym niż 5 lat od chwili podjęcia prowadzenia gospodarstwa rolnego, tj. do dnia 26 stycznia 2010 r. Strona powodowa udzieliła pozwanemu pomocy finansowej w kwocie 50 000 zł, którą pozwany zużył na zakup środków do produkcji roślinnej oraz kombajnu. Pozwany w dniu 29 kwietnia 2009 r. ukończył uzupełniające liceum ogólnokształcące dla dorosłych i pismem z dnia 25 listopada 2009 r. powiadomił o tym stronę powodową, przedstawiając świadectwo ukończenia tej szkoły. Zwrócił się też z prośbą o wydłużenie terminu na uzupełnienie wykształcenia rolniczego motywując to tym, że rozpoczął naukę w policealnej szkole zawodowej, którą ukończy w styczniu 2011 r. Z taką samą prośbą zwrócił się do strony powodowej w dniu 15 stycznia i 12 lutego 2010 r., jednak powódka odmówiła i w dniu 16 czerwca 2010 r. wezwała pozwanego do zwrotu kwoty 83 634,25 zł. Pozwany w dniu 28 lutego 2011 r. zdał egzamin i otrzymał dyplom potwierdzający uzyskanie kwalifikacji w zawodzie technika rolnika. Od 2003 r. w pobliżu miejsca zamieszkania pozwanego, w zespole szkół pogimnazjalnych w Ś. oraz w zespole szkół ekonomicznych w K. nie było naboru do technikum rolniczego. W latach 2006-2010 nie zostało też utworzone w zespole szkół CKP w G. technikum dla dorosłych w zawodzie rolnika. Sąd pierwszej instancji oddalając powództwo uznał w pierwszej kolejności, że strona powodowa nie miała podstaw do żądania zwrotu dotacji ponieważ pozwany w chwili zamknięcia rozprawy spełnił wszystkie zobowiązania wynikające z umowy zawartej z powódką, w tym również obowiązek uzupełnienia wykształcenia, który wprawdzie wypełnił z opóźnieniem lecz wykazał, że było to wynikiem braku od 2005 r. w pobliżu jego miejsca zamieszkania szkół prowadzących uzupełniającą naukę w kierunku rolnictwa. Sąd stwierdził też, że w ustalonych okolicznościach sprawy żądanie przez powódkę zwrotu dotacji stanowi nadużycie prawa, przewidziane w art. 5 k.c., gdyż domaganie się zwrotu tak znacznej kwoty spowodowałoby ogromną szkodę w majątku pozwanego, mogącą doprowadzić do jego bankructwa. I z tych wszystkich przyczyn oddalił powództwo. Sąd drugiej instancji oddalając apelację strony powodowej nie podzielił stanowiska Sądu pierwszej instancji, że powódka nie miała podstaw do żądania zwrotu dotacji. Stwierdził, że umowa stron nakładała na pozwanego szereg obowiązków, które miał on wypełnić w określonym czasie, a w przypadku niewykonania w tym czasie choćby jednego z nich, był zobowiązany do zwrotu dotacji zaś strona powodowa miała prawo i obowiązek żądania jej zwrotu.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
