Uchwała SN z dnia 9 grudnia 2011 r., sygn. III CZP 79/11
Sąd Najwyższy w składzie: SSN Jan Górowski (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Mirosław Bączyk SSA Roman Dziczek
w sprawie z powództwa Kazimierza L. i Elżbiety L. przeciwko Patrycji L. i Arkadiuszowi M. o stwierdzenie nieważności czynności prawnych, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 9 grudnia 2011 r., zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 8 kwietnia 2011 r.,
"Czy umowa darowizny nieruchomości stanowiąca czynność prawną ukrytą pod pozorną umową sprzedaży tej nieruchomości jest dotknięta nieważnością?"
podjął uchwałę:
Nieważna jest umowa darowizny nieruchomości ukryta pod pozorną umową sprzedaży tej nieruchomości.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 8 kwietnia 2011 r. Sąd Okręgowy w P. stwierdził nieważność zawartej w dniu 13 sierpnia 2004 r. między stronami pozornej umowy sprzedaży nieruchomości położonych w P. przy ul. B. 20, pod którą strony ukryły także w jego ocenie nieważną ze względu na brak zachowania formy aktu notarialnego umowę darowizny.
Rozpoznając apelację pozwanego, Sąd Apelacyjny przedstawił Sądowi Najwyższemu przytoczone na wstępie zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wykładnia art. 83 § 1 k.c. wymaga przede wszystkim wyjaśnienia zawartych w nim pojęć "oświadczenie woli" i "czynność prawna" oraz określania ich wzajemnej relacji. Z końcowej części tego przepisu w brzmieniu "ważność oświadczenia ocenia się według właściwości tej czynności" wynika, że ustawodawca przyjął, iż podstawowym i koniecznym składnikiem czynności prawnej jest co najmniej jedno oświadczenie woli. W rezultacie uwzględnił tradycyjne i dominujące w doktrynie ujęcie czynności prawnej, którą jest np. umowa sprzedaży nieruchomości wymagająca złożenia zgodnych oświadczeń woli przez sprzedawcę i kupującego, wyrażających ich wolę przejścia własności ze sprzedawcy na kupującego za odpowiednim ekwiwalentem pieniężnym w postaci ceny (art. 535 k.c.). Czynność taką stanowi również umowa darowizny nieruchomości, wymagająca złożenia oświadczenia woli przez darczyńcę o bezpłatnym przejściu jej własności na obdarowanego i oświadczenia woli o jej przyjęciu przez obdarowanego (art. 888 § 1 k.c.). Można więc uznać, że czynność prawna jest stanem faktycznym, na który składają się elementy określone przez normę prawną (por. art. 56 k.c.), wśród których jest przynajmniej jedno oświadczenie woli.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
