Wyrok SN z dnia 3 grudnia 2010 r., sygn. I CSK 123/10
Porozumienia stron dotyczącego możliwości zaliczenia na poczet czynszu wydatków dzierżawcy poniesionych na przedmiot dzierżawy nie można utożsamiać z potrąceniem ustawowym z art. 498 i nast. k.c.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Marta Romańska
SSN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Michała T.
przeciwko Agencji Nieruchomości Rolnych w W.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 3 grudnia 2010 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego w W. z dnia 16 lipca 2009 r.,
oddala skargę kasacyjną i nie obciąża powoda kosztami procesu w postępowaniu kasacyjnym.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem Sąd Apelacyjny w W. zmienił wyrok Sądu Okręgowego w W. w ten sposób, że oddalił powództwo Michała T. przeciwko Agencji Nieruchomości Rolnych w W. o zapłatę 30090000 zł i obciążył go obowiązkiem ponoszenia kosztów procesu za obie instancje.
Rozstrzygnięcie to oparte zostało na następujących ustaleniach i wnioskach:
W okresie od 25 sierpnia do 31 grudnia 1993 r. strony zawarły dziewięć umów dzierżawy, które pozwana wypowiedziała ze skutkiem natychmiastowym w dniu 13 marca 1995 r., powołując się na to, że powód dopuścił się zwłoki z zapłatą czynszu za dwa okresy płatności, za pierwsze i drugie półrocze 1994 r. Następnie w dniu 14 marca 1995 r. przejęła przedmioty dzierżawy. Oddalone zostało żądanie powoda przywrócenia posiadania tych przedmiotów wyrokiem Sądu Rejonowego w S. z dnia 14 marca 2002 r., a Sąd drugiej instancji oddalił jego apelację, uznając że uwzględnienie powództwa mogłoby prowadzić do negatywnych skutków dla tych nieruchomości i składników majątkowych. Sąd Okręgowy w S. oddalił roszczenie powoda o ustalenie bezskuteczności wypowiedzenia umów dzierżawy, z uwagi na brak interesu prawnego i niewykazanie bezskuteczności wypowiedzenia. Nie odniosła również skutku apelacja powoda.
W każdej umowie określony został roczny czynsz dzierżawny, płatny w dwóch ratach. W umowach nie zamieszczono postanowienia o obowiązku uprzedzenia dzierżawcy o zamiarze wypowiedzenia ich bez zachowania terminu wypowiedzenia. Stosownie do art. 703 k.c. warunkiem skutecznego wypowiedzenia było uprzedzenie dzierżawcy o takim zamiarze i wyznaczenie mu dodatkowego, trzymiesięcznego terminu do zapłaty. Warunku tego pozwana nie dopełniła, doprowadzając do naruszenia wymienionego uregulowania. Powód wywodził zgłoszone roszczenie w postaci utraconych dochodów za lata 1995 do 2003 z nienależytego wykonania przez pozwaną umów dzierżawy, polegającego na bezskutecznym ich rozwiązaniu oraz z czynu niedozwolonego polegającego na odebraniu przedmiotów dzierżaw i pozbawieniu go posiadania. Sąd Apelacyjny uznał, że powód nie wykazał, że nie było zaległości w opłatach czynszowych za dwa pełne okresy płatności. Przedstawiona przez niego kserokopia ekspertyzy księgowej, wykonanej przez biegłego Stefana K. w sprawie o ustalenie bezskuteczności wypowiedzenia umów zawiera zestawienie dokonanych i brakujących wpłat tytułem czynszu i określenie zadłużenia. Wynika z niej, że powód za 1994 r. nie uiścił na poczet czynszu żadnej kwoty i w dacie wypowiedzenia zalegał z zapłatą za dwa okresy płatności. Nie doszło również do wniesienia tych opłat w okresie trzech miesięcy od wypowiedzenia. Wobec tego, mimo nieudzielenia powodowi dodatkowego terminu, wypowiedzenie stało się skuteczne z upływem trzymiesięcznego terminu od dokonania go, czyli z dniem 13 czerwca 1995 r. Z tym dniem powód utracił tytuł do władania przedmiotami dzierżawy. Samowolne odebranie ich przez pozwaną potraktować należało jako zawiniony czyn niedozwolony. Naruszenie przez właściciela posiadania, które nie jest oparte na tytule prawnym nie uzasadnia roszczenia odszkodowawczego. Nie przysługiwało powodowi roszczenie o odszkodowanie za okres od chwili skutecznego wypowiedzenia umów. Za okres od 14 marca do 13 czerwca 1995 r. służyło mu roszczenie odszkodowawcze na podstawie art. 471 k.c. Nie wykazał jednak, że z prowadzonego gospodarstwa rolnego uzyskałby dochód w wysokości odpowiadającej przeciętnemu dochodowi z prowadzenia działalności rolniczej. Nie było podstaw do rozważań związanych z uznaniem zarzutu przedawnienia za nadużycie tego prawa przez pozwaną.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
