Wyrok SN z dnia 13 maja 1999 r. sygn. III RN 4/99
Przepis art. 22 ust. 3 pkt 10 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (jednolity tekst: Dz.U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 ze zm. - w brzmieniu obowiązującym w 1992 r.) nie określał sposobu w jaki podatnik powinien uprawdopodobnić nieściągalność wierzytelności, na pokrycie której mógł utworzyć rezerwę, zaliczając ją równocześnie do kosztów uzyskania przychodów.
Przewodniczący: SSN Kazimierz Jaśkowski
Sędziowie SN: Andrzej Wasilewski (sprawozdawca), Andrzej Wróbel
Sąd Najwyższy, z udziałem prokuratora Prokuratury Krajowej Włodzimierza Skoniecznego, po rozpoznaniu w dniu 13 maja 1999 r. na rozprawie sprawy ze skargi Barbary K. na decyzję Izby Skarbowej w K. z dnia 11 września 1996 r. [...] w przedmiocie określenia podatku dochodowego za 1992 r., na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości [...] od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodka Zamiejscowego w Katowicach z dnia 18 maja 1998 r. [...]
uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu-Ośrodkowi Zamiejscowemu w Katowicach do ponownego rozpoznania.
Uzasadnienie
Urząd Skarbowy w J.Z. decyzją z dnia 22 grudnia 1995 r. określił Barbarze K. zobowiązanie w podatku dochodowym w wysokości 538.818,00 zł z tytułu działalności gospodarczej za 1992 r., nie uznając za dowód w postępowaniu prowadzonych ksiąg rachunkowych oraz z tytułu wynagrodzenia ze służbowego stosunku pracy. Uwzględniając wpłacone przez podatniczkę zaliczki, do zapłaty pozostało 271.425,00 zł wraz z należnymi odsetkami. Natomiast od ustalonych kwot dodatkowo należnych zaliczek zobowiązano podatniczkę do uiszczenia odsetek liczonych od dnia następnego po upływie ustawowych terminów płatności (art. 19 i art. 20 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych -jednolity tekst: Dz.U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 ze zm. oraz § 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 9 stycznia 1995 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów o zobowiązaniach podatkowych). W odwołaniu od tej decyzji podatniczka zakwestionowała ją między innymi w części, w której: po pierwsze - zwiększała ona podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym o koszty utworzonej rezerwy podatkowej w wysokości 6.725.619.200 st. zł i o koszty należnej w 1992 r. amortyzacji od zakwalifikowanych do środków trwałych maszyn do pisania, zestawu satelitarnego i montażu garażu; oraz po drugie - ustalała ona wysokość zaliczek na poczet podatku dochodowego w ciągu 1992 r. i obowiązek zapłaty odsetek od zaliczek w wysokości ustalonej w decyzji. W odwołaniu zarzucono przy tym, że zakwestionowane części decyzji naruszają przepisy art. 80 w związku z art. 77 § 1 KPA, wobec dokonania ustalenia sprzecznego z zebranym materiałem dowodowym, że podatniczka bezprawnie utworzyła rezerwę na pokrycie należności od ZPH „S.” sp. z o.o. oraz zarzucono naruszenie art. 44 w związku z art. 45 ust. 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. Nr 80, poz. 350 ze zm.) przez określenie wysokości zaliczek na poczet podatku dochodowego należnego w 1992 r. po złożeniu przez podatniczkę zeznania rocznego za ten rok, a także art. 22 ust.1 i ust. 3 tej samej ustawy wobec nie odliczenia od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym sumy należnych odpisów amortyzacyjnych od przedmiotów zakwalifikowanych jako środki trwałe. W uzasadnieniu powyższych zarzutów podniesiono, że wprawdzie organ podatkowy nie kwestionuje okoliczności poprzedzających utworzenie przedmiotowej rezerwy finansowej, natomiast zarzuca, że nieściągalność wierzytelności nie była uprawdopodobniona, gdy tymczasem w 1992 r. zgodnie z art. 22 ust. 3 pkt. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za koszt uzyskania przychodów uznawano „rezerwy tworzone na pokrycie należności, których nieściągalność została uprawdopodobniona”. Jeżeli więc uwzględni się, że podatniczka otrzymała z firmy „S.” pismo z dnia 11 czerwca 1992 r., w którym firma ta informowała ją o odmowie zapłaty należności za sprzedany węgiel z powodu blokady kont bankowych w związku z zastosowaniem sankcji ONZ wobec byłej Jugosławii oraz okoliczność, że wiedziała ona, iż kapitał zakładowy ZPH „S.” wynosił 10 min zł, a zysk bilansowy na koniec 1991 r. wynosił 162 min zł, to należy dojść do wniosku, że miała ona tym samym podstawy dla uznania za prawdopodobne, iż należności od tego dłużnika są nieściągalne. Natomiast kwestionowanie takiej oceny w 1995 r. na tej podstawie, że dłużnik ten nie był postawiony wówczas w stan upadłości lub likwidacji, nie znajduje oparcia w przepisach, które obowiązywały w 1992 r. Równocześnie zwrócono uwagę na to, że ZPH „S.” zapłacił podatniczce w ratach kwotę odpowiadającą rezerwie w następnych latach, a wpływy z tego tytułu były opodatkowane podatkiem dochodowym. Z kolei, gdy chodzi o obowiązek i zasady wpłacania przez podatniczkę zaliczek miesięcznych na poczet podatku dochodowego w 1992 r. (art. 44 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), to stosownie do art. 5 ust. 3 ustawy o zobowiązaniach podatkowych organ podatkowy był uprawniony do określenia innej wysokości tych zaliczek, jednakże decyzję tego rodzaju mógł wydać najpóźniej do dnia poprzedzającego złożenie zeznania podatkowego za 1992 r. Skoro więc zaskarżoną decyzją Urząd Skarbowy określił należny podatek dochodowy za 1992 r. w wyższej wysokości niż wynikało to z kwoty podatku ujętego w zeznaniu podatkowym, to powinno to oznaczać, że podatniczka ma obowiązek zapłaty jedynie stwierdzonej różnicy w wysokości należnego podatku wraz z odsetkami. Natomiast zaliczenie określonych przedmiotów (maszyny do pisania i anteny satelitarnej) oraz kosztów montażu garażu do środków trwałych powinno równocześnie stanowić podstawę dla zaliczenia w ciężar kosztów także odpisów amortyzacyjnych od tych środków trwałych, w wysokości prawem określonej. Tymczasem organ podatkowy nie ustalił należnych kwot odpisów amortyzacyjnych z tego tytułu i w konsekwencji nie zmniejszył także odpowiednio o te kwoty podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
