Wyrok SN z dnia 11 października 1990 r., sygn. III ARN 15/90
Wzniesienie stałego obiektu budowlanego na nieruchomości stanowiącej współwłasność stanowi czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu i wymaga zgody wszystkich uprawnionych do decydowania w tej sprawie. Zgoda ta stanowi niezbędną przesłankę prawa do dysponowania nieruchomością w rozumieniu art. 29 ust. 5 prawa budowlanego.
Sąd Najwyższy po rozpoznaniu sprawy ze skargi Leokadii D., Jarosława Z. i Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej w L. na decyzję Dyrektora Wydziału Planowania Przestrzennego Urbanistyki i Architektury Urzędu Wojewódzkiego w L. z dnia 28 stycznia 1989 r. UAN NB 8386/I-9988 w przedmiocie zatwierdzenia planu realizowanego zagospodarowania terenu oraz udzielenia Bogusławowi R. pozwolenia na budowę zakładu cukierniczego, na skutek rewizji nadzwyczajnej Ministra Sprawiedliwości S/C VI 537/500/89 od wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego – Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie z dnia 27 czerwca 1989 r. SA/Lu 194/89 – 1) uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu – Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie do ponownego rozpoznania; 2) odrzucił rewizję nadzwyczajną w pozostałym zakresie.
Uzasadnienie
Dyrektor Wydziału Planowania Przestrzennego, Budownictwa, Urbanistyki i Architektury Urzędu Wojewódzkiego w L. decyzją z 28.I.1989 r. znak: UAN 8386/I-90/88 utrzymał w mocy decyzję organu I instancji w sprawie zatwierdzenia planu zagospodarowania terenu oraz udzielenia Bogusławowi R. pozwolenia na budowę zakładu cukierniczego w L. przy ul. P. nr 10.
Decyzję zaskarżyli do Naczelnego Sądu Administracyjnego – Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie: – 1) Leokadia D., współwłaścicielka nieruchomości, na której zlokalizowana została budowa zakładu cukierniczego; 2) Jarosław Ż., drugi współwłaściciel tejże nieruchomości, który nabył swój udział we współwłasności wprawdzie już po decyzji administracyjnej wydanej przez organ I instancji, lecz jeszcze przed rozpoznaniem odwołania przez organ wyższego stopnia; 3) Spółdzielnia Budowlano-Mieszkaniowa w L. jako uczestnik postępowania, której prawa zostały naruszone przez decyzję zezwalającą na rozpoczęcie budowy zakładu cukierniczego.
W odpowiedzi na skargę Wydział Planowania Przestrzennego, Budownictwa, Urbanistyki i Architektury Urzędu Wojewódzkiego w L. wnosił o ich oddalenie jako bezzasadnych.
Naczelny Sąd Administracyjny – Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie wyrokiem z 27.VI.1989 r. SA/Lu 194/89 skargi oddalił. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że:
a) Decyzja organu odwoławczego o zatwierdzeniu planu realizacyjnego zagospodarowania terenu oraz udzieleniu pozwolenia na budowę zakładu cukierniczego jest konsekwencją ostatecznej decyzji administracyjnej z 25.I.1989 r. o ustaleniu lokalizacji inwestycyjnej przez organ stopnia podstawowego o właściwości ogólnej. Odwołanie od decyzji lokalizacyjnej nie było wniesione. Z planów ogólnego zagospodarowania Zespołu Miejskiego w L. wynika, że sporny obiekt znajduje się na terenach przeznaczonych na rzecz usług ogólnomiejskich.
b) Nie został udowodniony zarzut naruszenia art. 5 ust. 1 pkt 6 prawa budowlanego, ustanawiającego wymóg, by obiekty budowlane były projektowane i wznoszone w sposób zapewniający ochronę uzasadnionych interesów osób trzecich oraz w zgodności z wymogami techniczno-budowlanymi.
c) Nie zostały naruszone prawa współwłaścicieli nieruchomości, na której rozpoczęto wznoszenie spornego obiektu. Inwestor wykazał się prawem dysponowania nieruchomością, którego nie należy utożsamiać z prawem własności nieruchomości, albowiem przysługuje ono m.in. także samoistnym posiadaczom. Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza jednocześnie, iż poza zakresem jego rozważań pozostaje kwestia, czy i o ile inwestor przekroczył swoje uprawnienia do dysponowania nieruchomością. Kwestia ta jednak – zdaniem NSA – należy do kompetencji sądów powszechnych w odrębnym postępowaniu wszczętym na wniosek uprawnionego współwłaściciela.
Prawomocny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego zaskarżył rewizją nadzwyczajną Ministra Sprawiedliwości, wnosząc o jego uchylenie wraz z decyzją Dyrektora Wydziału Planowania Przestrzennego, Budownictwa Urbanistyki i Architektury Urzędu Wojewódzkiego w L. z 28.I.1989 r. Rewizja nadzwyczajna oparta na obydwu podstawach wynikających z treści art. 207 § 2 pkt 1 k.p.a. zarzuca, że inwestor nie wykazał prawa do dysponowania nieruchomością, a zatem zaskarżona decyzja narusza art. 29 ust. 5 prawa budowlanego. Zarzut ten został w rewizji nadzwyczajnej należycie uzasadniony.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Rewizja nadzwyczajna jest uzasadniona z przyczyn w niej wskazanych. W szczególności uzasadniony jest zarzut naruszenia art. 29 ust. 5 ustawy z 24.X.1974 r. – Prawo budowlane (Dz.U. nr 38, poz. 229 z późn. zm.). Wykładnia, że prawo dysponowania nieruchomością, będąca podstawową przesłanką uzyskania pozwolenia na budowę nie może być utożsamione z prawem własności, jest w zasadzie trafna. Inwestor będący współwłaścicielem nieruchomości może uzyskać prawo do jej dysponowania w granicach przekraczających zakres zwykłego zarządu rzeczą wspólną tylko o tyle, o ile uzyska zgodę wszystkich właścicieli wymaganą w art. 199 kodeksu cywilnego. Wzniesienie stałego obiektu budowlanego na nieruchomości stanowiącej współwłasność stanowi czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu i wymaga zgody wszystkich uprawnionych do decydowania w tej sprawie. Zgoda ta stanowi niezbędną przesłankę prawa do dysponowania nieruchomością w rozumieniu cyt. już art. 29 ust. 5 prawa budowlanego, przy czym przepis ten wyklucza wykładnię, że zezwolenie na budowę może być wydane także w wypadku przekroczenia prawa dysponowania nieruchomością. Ze względu na to, że pozwolenie na budowę może być wydane tylko wtedy, gdy inwestor wykaże się prawem dysponowania nieruchomością w granicach przysługujących mu praw podmiotowych, kwestia ta powinna być przedmiotem oceny właściwych organów administracji państwowej, a – w wypadku skargi do sądu administracyjnego – także przedmiotem oceny tego sądu. Błędny jest pogląd, że w wypadku braku zgody współwłaścicieli nieruchomości na wzniesienie obiektu budowlanego sąd administracyjny dokonując kontroli zgodności z prawem uzyskanego pozwolenia może zatwierdzić zaskarżoną decyzję o pozwolenie i odesłać współwłaścicieli na drogę procesu cywilnego. Wykładnia taka narusza interesy uprawnionych współwłaścicieli i może stwarzać dla nich stan faktów nieodwracalnych.
Uzasadniony jest także i drugi zarzut rewizji nadzwyczajnej. Decyzja administracyjna o pozwoleniu na budowę stałego obiektu wydana w warunkach naruszających prawa i uzasadnione interesy osób uprawnionych, istotnie stanowić może zarzewie stałych konfliktów społecznych dezintegrujących społeczność lokalną. Interes Rzeczypospolitej Polskiej przejawia się w takim ukształtowaniu orzecznictwa organów administracji państwowej, które eliminowałoby zbędne konflikty społeczne.
Wobec stwierdzenia zasadności rewizji nadzwyczajnej, Sąd Najwyższy działając w granicach swej kompetencji określonych w art. 211 k.p.a. w związku z art. 422 k.p.c., Uchylił zaskarżony wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego – Ośrodek Zamiejscowy w Lublinie.
Rewizja nadzwyczajna w części dotyczącej żądania uchylenia także decyzji Wydziału Planowania Przestrzennego, Budownictwa, Urbanistyki i Architektury Urzędu Wojewódzkiego w L. z 28.I.1989 r. podlega odrzuceniu. Zgodnie z art. 5 ustawy z 31.I.1989 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.U. nr 4, poz. 8 z późn. zm.) Sąd Najwyższy sprawuje nadzór judykacyjny w zakresie orzekania tylko nad orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego. Nadzór ten polega na rozpoznawaniu rewizji nadzwyczajnych od orzeczeń tego Sądu, przy czym w postępowaniu przed Sądem Najwyższym wszczętym rewizją nadzwyczajną stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu rewizyjnym. Odpowiednie zastosowanie tych przepisów wymaga – stosownie do treści art. 422 § 1 k.p.c. – odrzucenia rewizji nadzwyczajnej w tej części, w której zawiera on wniosek o objęcie kontrolą judykacyjną także poprzedzających orzeczenia NSA decyzji organów administracji. Wniosek taki wykracza bowiem poza granice nadzoru judykacyjnego Sądu Najwyższego zakreślonego w przytoczonych przepisach prawa. Rewizja nadzwyczajna w tym zakresie jako niedopuszczalna wymaga odrzucenia.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
