Uchwała SN z dnia 30 listopada 1987 r., sygn. VI KZP 38/87
Mieniem powierzonym przewoźnikowi do przewozu w rozumieniu art. 9 § 1 ustawy z dnia 10 maja 1985 r. o szczególnej odpowiedzialności karnej (Dz.U. nr 23, poz. 101) jest z reguły mienie powierzone na podstawie listu przewozowego lub innego dokumentu przewozowego.
Sąd Najwyższy w sprawie Mariana G., oskarżonego o czyn określony w art. 9 § 2 ustawy z dnia 10 maja 1985 r. o szczególnej odpowiedzialności karnej (Dz.U. nr 23, poz. 101), po rozpoznaniu przedstawionego przez Sąd Wojewódzki, w K. na podstawie art. 390 § 1 k.p.k. – postanowieniem z dnia 29 lipca 1987 r. – zagadnienia prawnego wymagającego zasadniczej wykładni ustawy: „Czy mieniem powierzonym przewoźnikowi w rozumieniu art. 9 § 1 ustawy z dnia 10 maja 1985 r. o szczególnej odpowiedzialności karnej (Dz.U. nr 23, poz. 101) jest wyłącznie mienie określone co do ilości i rodzaju listem przewozowym lub innym równorzędnym, czy też za mienie takie uważać należy ładunek faktycznie powierzony przewoźnikowi do przewozu?” – uchwalił udzielić odpowiedzi jak wyżej.
Uzasadnienie
Pytanie Sądu Wojewódzkiego wyłoniło się na tle konkretnego stanu faktycznego w sprawie, a mianowicie po dokonanej kradzieży z wagonu kolejowego przeprowadzony spis mienia przewożonego nie wykazał braków w tym mieniu, lecz jego zgodność z dokumentacją przewozową (listem przewozowym).
W związku z tym, na tle merytorycznej oceny czynu sprawcy kradzieży, należy rozważyć, czy do przyjęcia kwalifikacji prawnej czynu z art. 9 ustawy z 10.V.1985 r. o szczególnej odpowiedzialności karnej (Dz.U. nr 23, poz. 101) niezbędne jest powierzenie przewoźnikowi mienia do przewozu na podstawie właściwych dokumentów przewozowych określających przewożone mienie co do ilości i rodzaju oraz innych jego cech identyfikujących czy też wystarczające jest, aby mienie to zostało powierzone faktycznie przewoźnikowi do przewozu.
Przede wszystkim stwierdzić należy, że mienie powierzone przewoźnikowi do przewozu korzysta ze wzmożonej ochrony tylko wówczas, gdy powierzenie to miało charakter legalny, a więc nastąpiło na podstawie umowy między przewoźnikiem a powierzającym mu mienie do przewozu. W tym wypadku nie ma jednak znaczenia, czy mienie powierzone przewoźnikowi do przewozu przez jednostkę gospodarki uspołecznionej czy też przez osobę fizyczną oraz czy mienie przewożone jest mieniem społecznym lub też mieniem indywidualnym albo osobistym osób fizycznych.
Z punktu widzenia oceny prawnokarnej – mienie powierzone przewoźnikowi do przewozu korzysta ze wzmożonej ochrony z chwilą jego przekazania przewoźnikowi w sposób odpowiadający warunkom przewozu. Wobec tego, że w wyniku umowy, zawartej między przewoźnikiem a powierzającym mu mienie do przewozu, przewoźnik ponosi odpowiedzialność materialną za powierzone mienie, powierzenie przewoźnikowi mienia do przewozu powinno nastąpić na podstawie właściwych dokumentów przewozowych w postaci listu przewozowego lub też innego rodzaju dokumentu.
Należy więc uznać, że wzmożona ochrona mienia powierzonego przewoźnikowi do przewozu następuje z chwilą legalnego przyjęcia tego mienia przez przewoźnika do własnej dyspozycji w ramach warunków i sposobu właściwych ze względu na rodzaj mienia oraz przewoźnika.
Ze względu na to, że w ramach przewozu możliwy jest także legalny przewóz mienia – nawet tym samym środkiem przewozowym – nie objętego dokumentacją przewozową, mienie takie może korzystać ze wzmożonej ochrony prawnokarnej, o której mowa w art. 9 i 10 ustawy o szczególnej odpowiedzialności karnej tylko wówczas, gdy zostało przewoźnikowi powierzone do przewozu w ramach ogólnych warunków umowy przewozu. Powierzenie mienia do przewozu bowiem nie może nastąpić bez wiedzy lub zgody przewoźnika, a także w sposób dorozumiany.
W rozważanej problematyce należy jednak uwzględnić kwestie dowodowo-procesowe dotyczące ustalenia sposobu powierzenia mienia, ewentualnej szkody i jej wysokości m.in. za pomocą dokumentacji przewozowej oraz kwestie merytoryczne odnoszące się do samego faktu powierzenia mienia do przewozu na podstawie tej dokumentacji.
Odrębnym zagadnieniem jest też kwestia świadomości sprawcy zagarnięcia co do rodzaju mienia przewożonego i sposobu jego powierzenia do przewozu oraz sposobu ustalania tej świadomości. W tym względzie mają zastosowanie ogólne zasady postępowania dowodowego.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
