Wyrok NSA z dnia 17 listopada 2022 r., sygn. III OSK 3402/21
Inne
Dnia 17 listopada 2022 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Mirosław Wincenciak (spr.) sędzia NSA Tamara Dziełakowska sędzia del. WSA Tadeusz Lipiński po rozpoznaniu w dniu 17 listopada 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skarg kasacyjnych M.S. oraz Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 lipca 2020 r. sygn. akt VII SAB/Wa 92/20 w sprawie ze skargi M.S. na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w przedmiocie skierowania wniosku o wyrażenie przez Sejm zgody na pociągnięcie posła do odpowiedzialności karnej oddala skargi kasacyjne.
Uzasadnienie
Pismem z dnia 28 marca 2019 r. M.S. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na przewlekłe prowadzenie przez Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej postępowania w sprawie skierowania do Komisji Regulaminowej, Spraw Poselskich i Immunitetowych Sejmu wniosku o wyrażenie przez Sejm zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej posła [...], pełniącego funkcję Marszałka Sejmu [...] kadencji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 10 lipca 2019 r. sygn. IV SAB/Wa 464/19 odrzucił skargę, wskazując, iż przedmiot zaskarżenia nie jest objęty kognicją sądu administracyjnego, zaś Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej nie jest organem administracji publicznej.
Po rozpoznaniu skargi kasacyjnej M.S. od w/w postanowienia, Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 17 stycznia 2020 r. sygn. akt I OSK 2760/19 uchylił zaskarżone postanowienie, przyjmując że przedmiotowa skarga na przewlekłe prowadzenie przez Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej postępowania w przedmiocie skierowania wniosku o wyrażenie przez Sejm zgody na pociągnięcie posła do odpowiedzialności karnej – podlega kognicji sądów administracyjnych. W uzasadnieniu rozstrzygnięcia stwierdził m.in., że nawet jeśli przepisy nie nadają organowi władzy publicznej przymiotu organu administracji publicznej, to często specyfika (przedmiot) załatwianych spraw może wskazywać, iż w istocie rzeczy w danym przypadku mówimy o wykonywaniu administracji publicznej. W sprawie decydująca była odpowiedź na pytanie, czy działalność Marszałka Sejmu we wstępnej fazie postępowania parlamentarnego, tj. przed skierowaniem wniosku o wyrażenie zgody na pociągnięcie posła do odpowiedzialności karnej przez Marszałka Sejmu do Komisji, wyraża się w akcie lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j.: Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., dalej w skrócie "p.p.s.a."). Aby tak było, oparte na przepisach prawa formy działania Marszałka Sejmu w sprawach indywidualnych powinny mieć charakter jednostronny, władczy i publicznoprawny. Nie budzi wątpliwości, iż przewidziane w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. pojęcie "przepisów prawa" nie oznacza wyłącznie przepisów prawa administracyjnego. Wymieniona regulacja nie wprowadza żadnych kwalifikatorów niezbędnych do odczytania znaczenia tego pojęcia, zaś każda zawężająca interpretacja może prowadzić do wyjęcia danego aktu lub czynności poza zakres właściwości sądów administracyjnych. Pojęcie "przepisów prawa" oznaczać więc może regulacje znajdujące się w innych niż Kodeks postępowania administracyjnego aktach prawnych, w tym w ustawie z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (t.j.: Dz. U. 2018, poz. 1799 ze zm., dalej w skrócie "u.w.m.p.i.s."). Istotne jednak jest, aby przewidziane nimi formy działania ukierunkowane były na wykonywanie administracji. Zakwalifikowanie zachowania organu do czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a., wymaga stwierdzenia, że będący jego podstawą przepis zawiera nakaz określonego działania, niemającego w zasadzie ustalonej formy. Podjęcie tak rozumianej czynności nie wymaga autorytatywnej konkretyzacji, lecz jedynie potwierdzenia uprawnienia bądź obowiązku. Czynność taka dotyczy normy istniejącej i tylko wtedy można przyjąć, że odnosi się do uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, gdy bez tej czynności nie dochodzi do ich urzeczywistnienia. Podjęcie czynności wpływa na sytuację prawną podmiotu bądź przez to, że sytuację tę wyznacza, bądź przez to, iż wywołuje określony skutek prawny, jaki obowiązujące prawo wiąże z tą czynnością. W tym kontekście, zdaniem NSA, miał rację skarżący, że przekazanie przez Marszałka Sejmu wniosku o wyrażenie zgody na pociągnięcie posła do odpowiedzialności karnej organowi właściwemu wyczerpuje znamiona czynności z art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. Jak wynika z przepisów u.w.m.p.i.s., uregulowano w nich precyzyjnie zachowania Marszałka Sejmu w odniesieniu do takiego wniosku – po sprawdzeniu jego kompletności Marszałek Sejmu zobowiązany jest każdorazowo skierować go do Komisji, względnie pozostawić bez rozpoznania w sytuacji, gdy mimo wezwania wniosek nie został poprawiony i uzupełniony. Tak wykreowane zachowanie Marszałka Sejmu w sposób wiążący wpływa więc na sytuację prawną skarżącego, uzależnione jest od niego bowiem kontynuowanie zagwarantowanej przez ustawodawcę procedury. Za wadliwy w takiej sytuacji uznać należało prezentowany przez Sąd pierwszej instancji pogląd, że Marszałek Sejmu nie podejmuje w odniesieniu do wniosku o wyrażenie zgody na pociągnięcie posła do odpowiedzialności karnej żadnych działań o charakterze administrującym. W konsekwencji za dopuszczalną uznać należało w niniejszej sprawie kontrolę sądowoadministracyjną. NSA podkreślił, że ponownie rozpoznając sprawę, Sąd pierwszej instancji będzie zobowiązany uwzględnić powyższe wyjaśnienia i w oparciu o nie ocenić, czy Marszałkowi Sejmu można przypisać przewlekłość w postępowaniu zainicjowanym wnioskiem skarżącego o wyrażenie zgody na pociągnięcie posła do odpowiedzialności karnej.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
