Postanowienie NSA z dnia 10 listopada 2022 r., sygn. III OSK 2344/22
Odrzucenie skargi
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk po rozpoznaniu w dniu 10 listopada 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej A. J. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 30 marca 2022 r. sygn. akt III SA/Kr 7/22 odrzucającego skargę A. J. na decyzję Rektora Akademii Górniczo - Hutniczej w Krakowie z dnia 12 października 2021 r., znak: 120-000/SKR-PRAC/2020/2021-4942 w przedmiocie skreślenia z listy studentów postanawia: 1. oddalić skargę kasacyjną. 2. oddalić wniosek Rektora Akademii Górniczo - Hutniczej w Krakowie o zasądzenie kosztów postępowania. UZASADNIENIE Postanowieniem z 30 marca 2022 r. sygn. akt III SA/Kr 7/22 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie, na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r., poz. 329 ze zm.) dalej zwanej "p.p.s.a." odrzucił skargę Aleksandry Januszko na decyzję Rektora Akademii Górniczo - Hutniczej w Krakowie z 12 października 2021 r., znak: 120-000/SKR-PRAC/2020/2021-4942 w przedmiocie skreślenia z listy studentów (pkt 1) oraz zwrócił skarżącej Aleksandrze Januszko kwotę 200 zł tytułem nienależnie uiszczonego wpisu (pkt 2). W uzasadnieniu postanowienia Sąd wskazał, że skarga na decyzję wydaną w I instancji, od której przysługuje wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, nie jest dopuszczalna w razie skorzystania przez stronę z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. W rozpoznawanej sprawie skarżąca najpierw zainicjowała postępowanie z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, a następnie, w 30-dniowym terminie do wniesienia skargi, zainicjowała postępowanie sądowoadministracyjne dotyczące decyzji wydanej w I instancji. Z art. 52 § 3 p.p.s.a. wynika, że ustawodawca wprowadził wybór sposobu zaskarżenia, albo poprzez złożenie do organu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, albo wniesienie skargi do sądu administracyjnego. Prawo wyboru zostało pozostawione stronie, jednakże powyższe nie oznacza, że strona może wnieść zarówno wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, jak i skargę do sądu administracyjnego. W takim stanie rzeczy skarga podlegała odrzuceniu jako niedopuszczalna. Skargę kasacyjną od powyższego postanowienia złożyła Aleksandra Januszko, zaskarżając je w całości. Zarzuciła naruszenie przepisów postępowania, które to uchybienie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, tj.: 1. art. 58 § 1 pkt 6 p.p.s.a. w zw. z art. 141 § 4 p.p.s.a. przez niewłaściwe ich zastosowanie, albowiem Wojewódzki Sąd Administracyjny nieprawidłowo ustalił, iż skarżąca została w pierwotnej decyzji prawidłowo pouczona o dwóch konkurencyjnych środkach zaskarżenia, co doprowadziło do uznania, iż skarga procedowana pod sygn. akt III SA/Kr 7/22 jest na obecnym etapie niedopuszczalna, czego skutkiem było odrzucenie skargi. Ponadto skarżąca zarzuciła naruszenie prawa materialnego przez niewłaściwe zastosowanie, tj.: 2. art. 112 k.p.a. co doprowadziło do obciążenia skarżącej konsekwencjami nieprawidłowego pouczenia zawartego pod decyzją Rektora Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie z 12 października 2021, znak: 120-000/SKR-PRAC/2020/2021-4942, podczas gdy błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania lub skutków zrzeczenia się odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia. W oparciu o tak sformułowane zarzuty Aleksandra Januszko wniosła o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości. Ponadto wniosła o rozpoznanie sprawy na rozprawie. W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazała, że w uzasadnieniu przedmiotowej decyzji pouczono skarżącą, iż może ona zainicjować postępowanie sądowe bez konieczności wcześniejszego wnoszenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Kierując się tym pouczeniem skarżąca uznała, że może od razu złożyć skargę do sądu administracyjnego. Pouczenie nie zawierało wskazania o braku możliwości wniesienia skargi po złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Działając w zaufaniu do treści pouczenia skarżąca zainicjowała najpierw postępowanie z wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy, a następnie postępowanie przed WSA. W ocenie skarżącej nie może ona ponosić negatywnych konsekwencji sformułowania przez organ pouczenia w sposób budzący wątpliwości co do jego treści. W odpowiedzi na skargę kasacyjną Rektor Akademii Górniczo - Hutniczej w Krakowie wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej w całości oraz o zasądzenie od skarżącej na rzecz organu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych. W uzasadnieniu odpowiedzi na skargę kasacyjną wskazał, że zaskarżone postanowienie jest prawidłowe. Podkreślił, że skarżąca nie wniosła skargi na decyzję wydaną po rozpatrzeniu jej wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy. Decyzja ta jest prawomocna i pozostaje w obrocie prawnym. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje: Stosownie do art. 183 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm.) dalej zwanej "p.p.s.a." Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc pod rozwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania. W rozpoznawanej sprawie nie zachodzi żadna z okoliczności skutkujących nieważnością postępowania, o jakich mowa w art. 183 § 2 p.p.s.a. i nie zachodzi żadna z przesłanek, o których mowa w art. 189 p.p.s.a., które Naczelny Sąd Administracyjny rozważa z urzędu dokonując kontroli zaskarżonego skargą kasacyjną postanowienia. W tych okolicznościach w sprawie badaniu podlegały wyłącznie zarzuty podniesione w skardze kasacyjnej na uzasadnienie przytoczonych podstaw kasacyjnych. Odnosząc się do wniosku o rozpoznanie sprawy na rozprawie należy wyjaśnić, iż zgodnie z art. 182 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny może rozpoznać na posiedzeniu niejawnym skargę kasacyjną od postanowienia wojewódzkiego sądu administracyjnego kończącego postępowanie w sprawie. Taka sytuacja ma miejsce w niniejszej sprawie, albowiem skarga kasacyjna została wniesiona od postanowienia odrzucającego skargę. Jednakże o tym, czy w tego rodzaju sprawie skarga kasacyjna zostanie rozpoznana na posiedzeniu niejawnym, czy na rozprawie, decyduje Naczelny Sąd Administracyjny. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego orzekającego w niniejszej sprawie, okoliczności sprawy oraz przytoczone w skardze kasacyjnej zarzuty nie uzasadniają przekazania sprawy do rozpoznania na rozprawie. Skarga kasacyjna podlega oddaleniu jako niezawierająca usprawiedliwionych podstaw. Naczelny Sąd Administracyjny podziela ustalenia poczynione przez Sąd pierwszej instancji. Stosownie do art. 52 § 1 i § 3 p.p.s.a. skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. Jednakże, jeżeli stronie przysługuje prawo do zwrócenia się do organu, który wydał decyzję z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy, strona może wnieść skargę na tę decyzję bez skorzystania z tego prawa. Ze wskazanych przepisów wynika, że w odniesieniu do decyzji, od której przysługuje prawo złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, stronie przysługuje prawo wyboru trybu zaskarżenia. W stanie prawnym sprzed 1 czerwca 2017 r. strona powinna zainicjować postępowanie z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, będące kolejną fazą postępowania administracyjnego. Jednakże, na mocy ustawy z 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 935) od 1 czerwca 2017 r. wprowadzono zasadę, w myśl której postępowanie z wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy ma charakter fakultatywny (art. 9 pkt 2 ww. ustawy). Obecnie do strony postępowania należy podjęcie decyzji, czy chce ona zainicjować kolejny etap postępowania administracyjnego, czy też z pominięciem etapu z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy decyzja wydana w I instancji zostanie poddana kontroli sądowoadministracyjnej. Pozostawienie stronie prawa wyboru trybu zaskarżenia nie oznacza jednak dopuszczalności jednoczesnego skorzystania z trybu administracyjnego i sądowego. Świadczy o tym brzmienie art. 54a p.p.s.a. Zaskarżona decyzja zawiera prawidłowe pouczenie w przedmiocie dopuszczalności wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Art. 107 § 1 pkt 9 k.p.a. wymaga, aby - w decyzji, od której może być wywiedziona skarga do sądu administracyjnego - zawrzeć pouczenie o dopuszczalności wniesienia skargi oraz wysokości wpisu od skargi. Powołany przepis nie wymaga wskazania, że w przypadku wniesienia skargi na decyzję pierwszoinstancyjną już po skorzystaniu z prawa do wniesienia o ponowne rozpatrzenie sprawy, skarga podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna. Jeśli skarżąca błędnie zrozumiała ww. pouczenie i z tego względu nie wniosła skargi na decyzję wydaną na skutek rozpatrzenia wniosku skarżącej o ponowne rozpatrzenie sprawy, to może ewentualnie zwrócić się do sądu o przywrócenie terminu do wniesienia skargi na decyzję wydaną w II instancji. Wówczas kwestia braku winy w uchybieniu terminu będzie przedmiotem rozważania wojewódzkiego sądu administracyjnego. Natomiast w niniejszym postępowaniu istotne znaczenie ma wyłącznie fakt, iż w zaskarżonej decyzji zawarto prawidłowe pouczenie o prawie wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Na marginesie zwrócić należy uwagę, że w decyzji wydanej w II instancji (na skutek rozpatrzenia wniosku skarżącej o ponowne rozpatrzenie sprawy) także pouczono skarżącą o prawie wniesienia skargi na tę decyzję. Skarżąca nie skorzystała z przysługującego jej prawa. Tym samym ponosi ona negatywne konsekwencje własnego zaniechania. Niezależnie od tego NSA wskazuje, iż art. 112 k.p.a. nie kreuje prawa do jednoczesnego zaskarżenia decyzji w trybie administracyjnym oraz sądowym. Naczelny Sąd Administracyjny stoi na stanowisku, że błędne pouczenie jakkolwiek nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia, to nie kreuje prawa do zaskarżania decyzji poza trybami określonymi w przepisach prawa. Błędne pouczenie może prowadzić do przywrócenia stronie terminu do wniesienia środka zaskarżenia takiego jak odwołanie, wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy czy skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Jednakże art. 112 k.p.a. sam w sobie nie modyfikuje procedury zaskarżania decyzji administracyjnej (szerzej zob. wyroki NSA: z 6 lipca 2020 r., I OSK 3013/19, LEX nr 3048121, z 7 października 2020 r., II OSK 1640/18, LEX nr 3280506 i wskazane tam orzecznictwo). W konsekwencji powyższych wywodów niezasadne są zarzuty naruszenia art. 58 § 1 pkt 6 p.p.s.a. w zw. z art. 141 § 4 p.p.s.a. oraz art. 112 k.p.a., bowiem Sąd pierwszej instancji prawidłowo skargę odrzucił. Mając na uwadze powyższe wywody, Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw, dlatego na mocy art. 184 p.p.s.a. ją oddalił. Odnosząc się do zawartego w skardze kasacyjnej wniosku o zasądzenie od skarżącej na rzecz organu kosztów postępowania stwierdzić należy, iż brak było podstaw prawnych do uwzględnienia tego wniosku. W myśl uchwały NSA z 4 lutego 2008 r. sygn. akt I OPS 4/07, LEX nr 341205, przepisy art. 203 i 204 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.) nie mają zastosowania, gdy przedmiotem skargi kasacyjnej jest postanowienie sądu pierwszej instancji kończące postępowanie w sprawie. Zgodnie z p.p.s.a., wniosek strony o zwrot kosztów sąd rozstrzyga w każdym orzeczeniu uwzględniającym skargę oraz w orzeczeniu, o którym mowa w art. 201, art. 203 i art. 204 p.p.s.a. Żaden z tych przepisów nie znajduje zastosowania w sytuacji, gdy przedmiotem skargi kasacyjnej jest postanowienie wojewódzkiego sądu administracyjnego kończące postępowanie w sprawie.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
