Wyrok NSA z dnia 22 lutego 2021 r., sygn. I OSK 2485/20
Nieruchomości
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Zygmunt Zgierski Sędziowie: Sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska Sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka (spr.) po rozpoznaniu w dniu 22 lutego 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej B.M. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 14 lipca 2020 r. sygn. akt II SA/Rz 88/20 w sprawie ze skargi B.M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] października 2019 r., nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z dnia 14 lipca 2020 r. sygn. akt II SA/Rz 88/20 oddalił skargę B.M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] października 2019 r. nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji w sprawie zatwierdzenia podziału nieruchomości.
Do wydania wyroku doszło w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy:
Decyzją z dnia [...] marca 1997 r. nr [...] Kierownik Urzędu Rejonowego w [...], działając na podstawie art. 10 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczeniu nieruchomości (Dz.U. z 1991 r. nr 30, poz. 127 ze zm.), dalej w uzasadnieniu przywoływanej jako "u.g.g.", zatwierdził projekt podziału nieruchomości położnej w [...], stanowiącej własność S.S. i S.S., oznaczonej jako działka nr [...], na nowe działki oznaczone nr [...] i nr [...]. Decyzja ta stała się ostateczna w dniu [...] kwietnia 1997 r. Wnioskiem z dnia [...] czerwca 2006 r. B.M. zwrócił się do Wojewody [...] o stwierdzenie nieważności ww. decyzji zarzucając, iż decyzja ta rażąco narusza art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. nr 261, poz. 2603 ze zm.), dalej w uzasadnieniu przywoływanej jako "u.g.n.", a postępowanie toczyło się bez udziału właścicieli sąsiednich nieruchomości, w tym wnioskodawcy. W wyniku podziału powstały działki, które nie mają dostępu do drogi publicznej, a ich właściciele domagają się ustanowienia drogi koniecznej przez nieruchomość należącą do wnioskodawcy, co powoduje, że posiada on interes prawny do wystąpienia z wnioskiem o stwierdzenie nieważności. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie wyrokiem z dnia 15 listopada 2016 r. sygn. akt II SA/Rz 248/16 oddalił skargę B.M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] grudnia 2015 r. nr [...] o odmowie stwierdzenia nieważności ww. decyzji Kierownika Urzędu Rejonowego w [...]. Natomiast Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpoznaniu skargi kasacyjnej od ww. wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie, wyrokiem z dnia 5 września 2017 r. sygn. akt I OSK 299/17, uchylił zaskarżony wyrok, zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] października 2015 r. [...] o odmowie stwierdzenia nieważności opisanej na wstępie decyzji podziałowej. W uzasadnieniu wyroku Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, iż Sąd I instancji nietrafnie zaaprobował pogląd organu nadzoru, zgodnie z którym Kolegium nie stwierdziło jakiejkolwiek wady nieważności (art. 156 § 1 K.p.a.), w szczególności w postaci wydania decyzji z rażącym naruszeniem prawa. Podkreślono, że następstwa prawne podziału nieruchomości nie mogą obciążać właścicieli sąsiednich nieruchomości. Ten rezultat wykładni art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. musi być uwzględniony przez organ nadzoru, mając na uwadze oczywistość naruszenia prawa; uwzględnienia charakteru przepisu i skutków społeczno-gospodarczych decyzji, niemożliwych do zaakceptowania z punktu widzenia zasady praworządności. Za zasadny uznano także zarzut naruszenia art. 10 ust. 1 i 3 u.g.g. Organ dokonujący oceny przesłanek wynikających z ww. przepisu, obowiązany był - z uwagi na brak szczegółowego planu zagospodarowania przestrzennego - uwzględnić uregulowania zawierające wymagania dotyczące ochrony interesów osób trzecich - w szczególności dotyczące podziału nieruchomości, gwarantującego dostęp działek powstałych w wyniku podziału do drogi publicznej, tak aby skutkiem decyzji o podziale nieruchomości nie doszło na naruszenia interesów osób trzecich - w tym w szczególności skarżącego. Organ pominął, że działka nr [...] miała przeznaczenie rolne ("rola", "łąki") i nie rozważył tego w aspekcie dopuszczalności podziału na podstawie art. 1 ust. 1 i 2 u.g.g. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał także, że niezasadnie Sąd I instancji aprobował pogląd organu nadzoru, że w sprawie nie zachodziły przesłanki pozytywne nieważności decyzji określone w art. 156 § 1 pkt 2 K.p.a. Błędnie Sąd I instancji ograniczył przesłanki rażącego naruszenia prawa jedynie do "oczywistego zanegowania jasnego i niebudzącego wątpliwości interpretacyjnych przepisu mającego podstawowe i zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy". Sąd za konieczne w kontrolowanej sprawie uznał zbadanie decyzji podziałowej w zakresie trzech kryteriów: oczywistości naruszenia prawa; uwzględnienia charakteru przepisu i skutków społeczno-gospodarczych decyzji, niemożliwych do zaakceptowania z punktu widzenia zasady praworządności. Dopiero po stwierdzeniu owych pozytywnych przesłanek, organ nadzoru będzie miał obowiązek zbadać zaistnienie przesłanek negatywnych z art. 156 § 2 K.p.a. Sąd kasacyjny wskazał także, że obowiązkiem organu nadzoru będzie przeprowadzenie postępowania nadzorczego, przy uwzględnieniu całokształtu dotychczas zebranego materiału dowodowego (z wszystkich dotychczasowych postępowań w kontrolowanej sprawie) i pełnego tekstu i rysunku Planu.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
