Wyrok NSA z dnia 26 maja 2020 r., sygn. I OSK 1751/19
Drogi publiczne
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Tamara Dziełakowska Sędziowie sędzia NSA Iwona Bogucka (spr.) sędzia del. WSA Jolanta Górska po rozpoznaniu w dniu 26 maja 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 4 kwietnia 2019 r. sygn. akt III SA/Łd 1068/18 w sprawie ze skargi A. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z dnia [...] listopada 2018 r. nr [...] w przedmiocie kosztów związanych z usunięciem, przechowywaniem i oszacowaniem pojazdu oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokiem z 4 kwietnia 2019 r., sygn. akt III SA/Łd 1068/18, po rozpoznaniu sprawy ze skargi A. W. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Łodzi z [...] listopada 2018 r. nr [...] w przedmiocie kosztów związanych z usunięciem, przechowywaniem i oszacowaniem pojazdu uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty P. z [...] czerwca 2018 r. nr [...].
Wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym przyjętym przez Sąd I instancji:
Decyzją z [...] czerwca 2018 r. Starosta P. ustalił solidarnie A. W. i T. M. kwotę 10 788,96 zł z tytułu kosztów związanych z usunięciem, przechowywaniem i oszacowaniem pojazdu marki Volkswagen Polo o nr rej. [...].
W odwołaniu skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej decyzji wobec niej i umorzenie postępowania w tym zakresie, albowiem w dniu usunięcia pojazdu nie była już jego właścicielką.
Zaskarżoną decyzją z [...] listopada 2018 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Łodzi utrzymało w mocy decyzję organu I instancji. W uzasadnieniu wskazano, że zgodnie z 130a ust. 10 ustawy z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1990 ze zm.; dalej jako: "p.r.d.") starosta w stosunku do pojazdu usuniętego z drogi, w przypadkach określonych w ust. 1 lub 2, występuje do sądu z wnioskiem o orzeczenie jego przepadku na rzecz powiatu, jeżeli prawidłowo powiadomiony właściciel lub osoba uprawniona nie odebrała pojazdu w terminie 3 miesięcy od dnia jego usunięcia. Kolegium podkreśliło, że na uwagę zasługuje zwłaszcza art. 130a ust. 10e p.r.d., który stanowi, że w sprawach o przepadek pojazdu sąd stwierdza, czy zostały spełnione wszystkie przesłanki niezbędne do orzeczenia przepadku, w szczególności czy usunięcie pojazdu było zasadne i czy w poszukiwaniu osoby uprawnionej do jego odbioru dołożono należytej staranności, oraz czy orzeczenie przepadku nie będzie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Z świetle zaś art. 130a ust. 10h i 10i p.r.d. nakładany w drodze decyzji administracyjnej obowiązek poniesienia kosztów związanych z usuwaniem, przechowywaniem, oszacowaniem, sprzedażą lub zniszczeniem pojazdu ciąży zawsze na właścicielu pojazdu, przy czym w sytuacji przewidzianej w art. 130a ust. 10i p.r.d. jest on zobowiązany do pokrycia tych kosztów solidarnie z osobą, która w chwili usunięcia pojazdu z drogi władała nim na podstawie innego niż własność tytułu prawnego. W art. 130a ust. 10i p.r.d. chodzi o jakikolwiek tytuł prawny do pojazdu, z którym wiąże się uprawnienie do używania pojazdu (np. użytkowanie, leasing, najem, użyczenie), a który w określonych przypadkach może powstać na skutek czynności odformalizowanych, w tym w sposób dorozumiany. Kolegium zaznaczyło, że ustalenie osób zobligowanych do poniesienia kosztów, o których mowa w art. 130a ust. 10h p.r.d., jest ściśle związane z określeniem stron postępowania prowadzonego w przedmiocie ich zapłaty. Interes prawny w tym postępowaniu ma więc zawsze osoba będąca właścicielem pojazdu w dniu wydania dyspozycji jego usunięcia, zaś w sytuacji określonej w art. 130a ust. 10i p.r.d. także osoba wskazana w tym przepisie. Użyty w art. 130a ust. 10h p.r.d. zwrot "do czasu zakończenia postępowania" Kolegium zinterpretowało w ten sposób, że właściciela pojazdu, oprócz jednorazowych kosztów usunięcia pojazdu, obciążają koszty przechowywania pojazdu poniesione do zakończenia, w drodze prawomocnego postanowienia sądu, postępowania w sprawie przepadku pojazdu na rzecz powiatu, tj. za okres, w którym pozostawał on właścicielem pojazdu. Zdaniem organu data uprawomocnienia się ww. orzeczenia nie jest jednak miarodajna, gdy chodzi o jednorazowe koszty oszacowania pojazdu, a także koszty jego sprzedaży lub zniszczenia. Sprzedaż lub zniszczenie pojazdu stanowi bowiem uprawnienie jego właściciela, a zatem jest możliwe dopiero po uprawomocnieniu się orzeczenia sądu przyznającego powiatowi własność pojazdu w drodze przepadku. Wycena pojazdu jest zaś czynnością bezpośrednio poprzedzającą podjęcie decyzji, czy z uwagi na wartość majątkową pojazdu zasadna jest jego sprzedaż, czy zniszczenie. SKO wskazało, że postępowanie wyjaśniające w sprawie administracyjnej zapłaty kosztów nie obejmuje okoliczności, o których mowa w art. 130a ust. 10e p.r.d., stanowiących przesłanki niezbędne do orzeczenia przepadku, np. czy usunięcie pojazdu było zasadne, czy starosta prawidłowo powiadomił właściciela pojazdu lub uprawnioną osobę o obowiązku odbioru pojazdu. Te i wszystkie inne kwestie poprzedzające orzeczenie o przepadku pojazdu bada z woli ustawodawcy sąd w odrębnym postępowaniu cywilnym. Oznacza to, że prawomocne postanowienie sądu o przepadku pojazdu na rzecz powiatu jest wiążące dla organów administracji publicznej nie tylko w zakresie wynikającym wprost z treści rozstrzygnięcia, ale również w zakresie ustaleń faktycznych stanowiących podstawę jego wydania. W wyniku analizy dokumentów załączonych do akt sprawy Kolegium ustaliło, że pojazd marki Volkswagen Polo o nr rejestracyjnym [...] został usunięty z drogi na podstawie dyspozycji wydanej przez policjanta w dniu 11 maja 2017 r. i w tym samym dniu został umieszczony na parkingu strzeżonym wyznaczonym przez właściwy organ. Z materiału dowodowego zebranego w toku postępowania wynika, że właścicielem usuniętego pojazdu w tej dacie była A. W., o czym jednoznacznie świadczy treść postanowienia Sądu Rejonowego w Pabianicach z 18 grudnia 2017 r., sygn. akt I Ns 728/17, wydanego w ramach postępowania prowadzonego z jej udziałem. W uzasadnieniu tego postanowienia stwierdzono wyraźnie, że: "Właścicielem pojazdu jest A. W.". Kolegium wskazało, że prawidłowo doręczono w dniu 19 maja 2017 r. skarżącej powiadomienie o miejscu przechowywania usuniętego pojazdu, warunkach odebrania go z parkingu i skutkach niedopełnienia tego obowiązku. T. M. kierował przedmiotowym pojazdem w dniu 11 maja 2017 r. Kolegium wyjaśniło, że w świetle dokumentów zawartych w aktach sprawy to właśnie odwołującą się stronę należy traktować jako właścicielkę pojazdu w dniu wydania dyspozycji jego usunięcia. Organy administracji publicznej właściwe do załatwienia tej sprawy są bowiem bezwzględnie związane treścią ww. prawomocnego postanowienia o przepadku pojazdu na rzecz Powiatu, co oznacza, że nie mogą kwestionować ustaleń faktycznych leżących u jego podstaw, np. co do osoby dotychczasowego właściciela pojazdu, nawet jeżeli strona podważa je w toku postępowania administracyjnego. Źródłem tego związania jest norma prawna wynikająca z art. 365 § 1 k.p.c. Kolegium wskazało, że dopóki postanowienie o przepadku pojazdu nie zostanie we właściwym trybie usunięte z obrotu prawnego, organy orzekające w niniejszej sprawie są związane stwierdzeniem, że skarżąca - jako właścicielka przedmiotowego pojazdu utraciła własność tego samochodu z dniem uprawomocnienia się postanowienia sądu cywilnego. To skarżąca powinna podjąć w ramach postępowania cywilnego (np. wznowienie postępowania) skuteczne działania mające na celu usunięcie postanowienia z obrotu prawnego. Żadne inne dowody (np. faktura) nie mogą być brane przez Kolegium pod uwagę.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
