Wyrok NSA z dnia 6 lipca 2018 r., sygn. II FSK 1876/16
W związku z art. 22 u.p.d.o.f. w świetle wykazania związku przyczynowego pomiędzy wydatkiem a uzyskanym przychodem nie wystarcza sama formalna poprawność dowodów księgowych, ale konieczne jest by te były zgodne ze stanem rzeczywistym (rzetelne), czyli odzwierciedlały faktyczne zdarzenia gospodarcze.
Teza od Redakcji
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Andrzej Jagiełło (sprawozdawca), Sędziowie: NSA Małgorzata Wolf-Kalamala, NSA del. Zbigniew Romała, Protokolant Szymon Mackiewicz, po rozpoznaniu w dniu 6 lipca 2018 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej A. S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 8 kwietnia 2016 r. sygn. akt I SA/Op 583/15 w sprawie ze skargi A. S. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Opolu z dnia 1 października 2015 r. nr [...] w przedmiocie określenia zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2011 r. 1) oddala skargę kasacyjną, 2) zasądza od A. S. na rzecz Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Opolu kwotę 3 600 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
II FSK 1876/16
Uzasadnienie
1.1 Zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 kwietnia 2016 r., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu, sygn. akt: I SA/Op 583/15, oddalił skargę A.S. (Skarżący) na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Opolu z dnia 1 października 2015 r., w przedmiocie określenia zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych z 2011 r. 1.2 Ze stanu sprawy przedstawionego przez Sąd pierwszej instancji wynika, że zaskarżoną decyzją z 1 października 2015 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu, działając na podstawie art. 233 § 1 pkt 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) - dalej O.p., utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w O. z 12 marca 2015 r. określającą A.S. zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2011 r. w wysokości 78.124 zł. Podatnik, prowadzący działalność gospodarczą pod firmą "Transport Ciężarowy - A.S." - której przedmiotem zgodnie z zaświadczeniem o wpisie do EDG było m.in.: przygotowanie terenów pod budowę; transport drogowy towarów; handel detaliczny z wyłączeniem sprzedaży pojazdów samochodowych, motocykli, naprawy artykułów użytku osobistego i domowego; budowa dróg kołowych i szynowych - w zeznaniu podatkowym PIT-36L o wysokości osiągniętego dochodu (straty) za 2011 r. wykazał przychód z tej działalności w kwocie 1.394.944,96 zł, koszty uzyskania przychodu w kwocie 1.217.683,99 zł oraz dochód w wysokości 177.260,97 zł. Po odliczeniu składek na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 2.506,30 zł podatek należny, obliczony zgodnie z art. 30 c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2010 r., Nr 51, poz. 307 ze zm.) dalej - u.p.d.o.f., wykazano w kwocie 31.173 zł. Końcowo po uwzględnieniu kwoty uiszczonych zaliczek na podatek dochodowy w kwocie 34.690 zł, podatnik wykazał nadpłatę podatku w kwocie 3.517 zł. W wyniku przeprowadzonego postępowania kontroli podatkowej, a następnie postępowania podatkowego, stwierdzono nieprawidłowości mające wpływ na wysokość zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2011 r., polegające na zawyżeniu kosztów uzyskania przychodów o kwotę ogółem 247.111,30 zł, wskutek nieuprawnionego ujęcia wydatków dokumentujących nabycie oleju napędowego, na podstawie faktur dokumentujących koszty zakupu paliwa, na których jako wystawca widniała firma I. Sp. z o.o. Zdaniem organu ujęte kosztowo faktury, na których jako ich wystawca widniała firma I. Sp. z o.o. w T. nie odzwierciedlały faktycznego przebiegu operacji gospodarczych i w rezultacie nie mogły być podstawą zapisów w księgach podatkowych zgodnie z art. 22 u.p.d.o.f. oraz § 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26.08.2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. nr 152, poz. 1475 ze zm.), z uwagi na to, iż figurujący jako dostawca paliwa podmiot gospodarczy był podmiotem nieistniejącym. Tak poczynione ustalenia faktyczne stanowiły podstawę do uznania, iż podatkowa księga przychodów i rozchodów obejmująca 2011 r. prowadzona była z naruszeniem przepisów rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów., a tym samym zgodnie z art. 193 § 4 O.p., uznano ją za nierzetelną po stronie kosztów uzyskania przychodów w części dotyczącej kwestionowanych transakcji, co znalazło wyraz w protokole badania ksiąg z dnia 22 listopada 2013 r. Jednocześnie stwierdzono, iż pozostałe zapisy księgowe oraz stanowiące podstawę tych zapisów dowody, w tym co do przychodów uzyskiwanych z tytułu sprzedaży usług, pozwalały organowi na określenie podstawy opodatkowania, stąd zgodnie z art. 23 § 2 O.p. nie zaistniały przesłanki do jej szacowania. 1.3 W skardze na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu Skarżący reprezentowany przez pełnomocnika wniósł o uchylenie decyzji oraz podniósł zarzuty naruszenia: 1) art. 187 § 1 O.p., poprzez nieuwzględnienie okoliczności dochowania przez podatnika należytej staranności, o czym świadczyć miała cena nabywanego oleju napędowy cenę zbliżona do ceny na stacjach benzynowych, a także powzięcie przez niego wszelkich koniecznych i uzasadnionych okolicznościami sprawy czynności, w celu zabezpieczenia się przed uczestniczeniem w nadużyciach przy okazji zakupu oleju napędowego; 2) art. 45 ust. 6 u.p.d.o.f. w związku z art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f., poprzez niewłaściwe ich zastosowanie, a w konsekwencji błędne uznanie, że Skarżący nie miał prawa zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu kwot wynikających z faktur dotyczących zakupu oleju napędowego od I. Sp. z o.o., gdyż faktury te dokumentowały transakcje z podmiotem - według organu - nieistniejącym, podczas gdy transakcje sprzedaży przedmiotowego oleju napędowego miały miejsce i odbyły się pomiędzy podmiotami, które widnieją na przywołanych fakturach. Spółkę I. Sp. z o.o. należało bowiem potraktować jako podmiot niezarejestrowany, a nie podmiot nieistniejący, co według pełnomocnika wynika z obiektywnie ustalonego stanu faktycznego sprawy. W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o jej oddalenie podtrzymując całości argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji 1.4 Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyniku rozpoznania skargi uznał, że nie zasługuje ona na uzasadnienie. Sąd na podstawie art. 106 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2012 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2012 poz. 270 ze zm.) - dalej p.p.s.a., oddalił wniosek strony skarżącej o dopuszczenie dowodu z decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w Opolu z dnia 10 kwietnia 2015 r. Sąd ocenił, że przedmiotem sporu w sprawie jest zasadność zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej przez skarżącego działalności gospodarczej wydatków udokumentowanych w spornym roku podatkowym fakturami VAT, wystawionymi przez spółkę przez Sp. z. o. o. I., ul. [...], NIP: [...], dokumentującymi zakup oleju napędowego na łączną kwotę netto 247.111,30 zł. Dokonując wyłączenia tychże faktur z kosztów podatkowych organy podatkowe stanęły na stanowisku, że nie dokumentują one rzeczywistych zdarzeń gospodarczych, tj. transakcji kupna - sprzedaży podanych ilości i rodzaju paliwa między wskazanymi w tych fakturach podmiotami, gdyż ich wystawca, czyli firma I., był podmiotem nieistniejącym. Sąd nie znalazł podstaw do uwzględnienia podniesionych w skardze zarzutów dotyczących prowadzenia postępowania dowodowego i oceny zebranego materiału dowodowego, stwierdzając, że organy podatkowe prawidłowo ustaliły stan faktyczny. Sąd na podstawie analizy akt sprawy stwierdził, że organy podatkowe zgromadziły kompletny i wyczerpujący materiał dowodowy, który pozwalał na stwierdzenie, że zakwestionowane faktury wystawione przez Sp. z. o. o. I., które miały dokumentować dokonywane przez nią na rzecz skarżącego w 2011 roku dostawy oleju napędowego, nie odzwierciedlały rzeczywistego przebiegu operacji gospodarczej, bowiem podmiot ujawniony w nich jako dostawca nie realizował faktycznych dostaw paliwa. Przedstawione stanowisko zostało oparte na całokształcie zebranego w sprawie materiału dowodowego, w tym włączonych do akt dokumentów zebranych w toku odrębnych postępowań prowadzonych przez organy podatkowe. Sąd argumentował, że jak wynikało z zebranych w niniejszej sprawie oraz włączonych do sprawy materiałów dowodowych pozyskanych przez organy z innych postępowań podatkowych Sp. z. o. o. I. nie prowadziła w omawianym roku podatkowym obrotu paliwami. W ocenie Sądu organy w sposób nie budzący wątpliwości wykazały, że "I" Sp. z o.o. z siedzibą w E., o numerze identyfikacji podatkowej [...], która zgodnie z treścią faktur miała dostarczać paliwo dla firmy skarżącego, nigdy nie miała oddziału "I", a sama nie tylko nie posiadała zaplecza technicznego do prowadzenia działalności polegającej na obrocie paliwem, ale również nie spełniała formalnych wymogów do wykonywania takiej działalności (brak koncesji na obrót paliwami, brak rejestracji w rejestrze podatników VAT, zawieszenie wykonywania działalności od 30 października 2009 r.). Spółka ta nie wynajmowała powierzchni użytkowej w E., przy ul. [...] i nie posiadała tam miejsca prowadzenia działalności. Prezes spółki M. M. potwierdził, że firma nie posiadała oddziału w T., a on nie zna J.A. (osoby podpisanej na fakturach I.). Nie zna też M.P., nie wystawiał również żadnych faktur. Zeznał również, że spółka "I" w okresie między październikiem 2009 r. a lipcem 2012 r. nie prowadziła żadnej działalności gospodarczej (władze spółki zgłosiły w KRS zawieszenie jej działalności już w 2008 r.) i nie wystawiała faktur. Nadto z pism Urzędu Miasta T. wynika, że nie istnieje adres: [...] - na tej ulicy brak jest takiego numeru. Sąd dodał, że organy miały wszelkie podstawy do przyjęcia, że podmiot widniejący na zakwestionowanych fakturach okazał się podmiotem nieistniejącym. Podstawą pozbawienia skarżącego prawa kosztowego ujęcia należności objętych zakwestionowanymi fakturami było ustalenie, że faktury te dokumentują czynności, które nie zostały dokonane między podmiotami na nich wyszczególnionymi. Postępowanie wykazało bowiem, że firma I., ul. [...] istniała jedynie formalnie, nie prowadziła faktycznej działalności gospodarczej i nie dokonywała dostaw towarów na rzecz firmy podatnika, co znalazło potwierdzenie w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Zatem przedstawione okoliczności niewątpliwie uprawniały organy do wniosku, że faktury VAT, na których jako wystawca figuruje "I" Sp. z o.o. nie dokumentowały rzeczywistych transakcji, skoro spółka ta nie dokonywała czynności opodatkowanych (nie dokonywała sprzedaży paliwa), nie wystawiała faktur, nie posiadała siedziby, a oddział w T. nie istniał. Wbrew przekonaniu skarżącego, przywoływana przez niego okoliczność dysponowania paliwem nie dowodzi pominięcia przez organy faktów o istotnym znaczeniu dla rozstrzygnięcia. Sąd nie znalazł również podstaw do uwzględnienia zarzutów naruszenia przepisów prawa materialnego, to jest art. 45 ust. 6 u.p.d.o.f., art. 46 ust. 6 u.p.d.o.f. oraz art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f. 2.1. W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku Skarżący zarzucił: 1. naruszenia przepisów postępowania, tj.:
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
