Wyrok NSA z dnia 4 października 2017 r., sygn. I OSK 365/17
Podnieść należy, że ocena, czy w konkretnej sprawie zachodzi "szczególnie uzasadniony przypadek", o którym mowa w art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o. należy niewątpliwie do organu, który zamierza pozbawić nauczyciela dotychczasowej funkcji kierowniczej. Dysponuje on w tym zakresie pewną swobodą. Jednak sfera uznania kompetentnego organu, chociaż dość znaczna, nie jest nieograniczona, gdyż organ, korzystając z przysługujących mu uprawnień, musi uwzględniać ograniczenia przewidziane w art. 38 ust.1 pkt 2 u.s.o. Przepis ten – jako zapewniający znaczną stabilność stosunku zatrudnienia – należy traktować ze szczególną uwagą. Nie ulega wątpliwości, że w art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o. położony został nacisk na określenie "szczególnie uzasadniony przypadek" i dlatego też w orzecznictwie podkreśla się, że powyższy przepis ma zastosowanie do sytuacji zupełnie wyjątkowych, nadzwyczajnych, kiedy organ odwołujący ma pełne prawo ocenić, że dalsze kierowanie szkołą stanowi istotne zagrożenie dla osiągnięcia jej celów lub z jakichkolwiek innych obiektywnie ważnych względów jest nie do przyjęcia.
Teza od Redakcji
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Joanna Runge-Lissowska Sędziowie: Sędzia NSA Jan Paweł Tarno (spr.) Sędzia del. WSA Przemysław Szustakiewicz po rozpoznaniu w dniu 4 października 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Wójta Gminy W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 15 września 2016 r. sygn. akt II SA/Lu 338/16 w sprawie ze skargi H. J. na zarządzenie Wójta Gminy W. z dnia [...] grudnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie odwołania z funkcji dyrektora 1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę; 2. odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania sądowego od H. J. na rzecz Wójta Gminy W.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie wyrokiem z 15 września 2016 r., II SA/Lu 338/16, po rozpoznaniu sprawy ze skargi H. J. na zarządzenie Wójta Gminy W. z [...] grudnia 2015 r. nr [...] w przedmiocie odwołania z funkcji dyrektora w punkcie I stwierdził nieważność zaskarżonego aktu, a w punkcie II zasądził od Wójta Gminy W. na rzecz H. J. 300 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania. W uzasadnieniu Sąd I instancji podniósł, że skarżąca zasadnie wywiodła, że w sprawie nie wykazano takiego rodzaju uchybień w wykonywaniu powierzonych jej zadań, które wyczerpywałyby pojęcie przesłanki przypadku szczególnie uzasadnionego, o którym mowa w art. 38 ust. 1 pkt 2 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2015 r., Poz 2156, dalej jako: "u.s.o."). W orzecznictwie zwraca się uwagę, że jest to pojęcie ogólne, niedookreślone, stanowi swoistą klauzulą generalną, które winno być interpretowane wąsko. Przepis ten stanowi wyjątek od zasady stabilności stosunku zatrudnienia, a zatem jego wykładnia rozszerzająca jest niedopuszczalna (wyroki NSA z 1 września 2010 r., I OSK 933/10 i z 19 listopada 2010 r., I OSK 1530/10). Obejmuje tylko takie sytuacje, w których nie jest możliwe dalsze pełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczej i zachodzi konieczność natychmiastowego przerwania jego czynności z uwagi na zagrożenie dla interesu publicznego lub dalszego funkcjonowania szkoły (wyroki NSA z 1 września 2016 r., I OSK 1149/16 i 12 lipca 2016 r., I OSK 478/16 oraz powołane tam orzecznictwo opubl. w CBOSA). Nie sposób przyjąć, aby w realiach niniejszej sprawy przebywanie na zwolnieniu lekarskim, którego zresztą nikt nie kwestionował, nawet kilkumiesięcznym, stanowiło powód do odwołania skarżącej w omawianym trybie. Jakkolwiek przesłankami jego zastosowania mogą być również okoliczności niezależne od osoby pełniącej funkcje dyrektora, w tym również długotrwała absencja chorobowa, to rzeczą organu prowadzącego jest wykazanie, że miały one znaczenie dla spełnienia wymagań określonych wspomnianym przepisem. W wyroku z 19 lutego 1997 r., III RN 3/97, Sąd Najwyższy stwierdził, że art. 38 ust. 1 pkt 2 u.s.o. przewiduje możliwość odwołania nauczyciela ,,w przypadkach szczególnie uzasadnionych" co oznacza, że zarówno ocena, jak i uznanie organu, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze, a następnie odwołuje go z tego stanowiska, nie mogą mieć charakteru dowolnego lub arbitralnego, lecz powinno być dokładnie i szczegółowo wywiedzione i uargumentowane w uzasadnieniu podjętego aktu o odwołaniu. Użycie przez ustawodawcę nieostrego sformułowania ,,przypadki szczególnie uzasadnione" daje organowi prowadzącemu pewną swobodę w ocenach, jednak swoboda ta nie może być utożsamiana z uznaniem administracyjnym i nie może oznaczać całkowitej dowolności, skoro wkracza w stabilność wykonywania funkcji dyrektora. Bez wątpienia funkcjonowanie szkoły do czasu podjęcia przedmiotowego zarządzenia wskazuje, że mimo nieobecności skarżącej szkoła funkcjonowała bez istotnych zakłóceń, a jej obowiązki wypełniała osoba piastująca stanowisko zastępcy dyrektora. Jakkolwiek, zdaniem Sądu I instancji, musi zdumiewać, że mimo powierzenia jej tego stanowiska przez skarżącą już 1 września 2007 r., dopiero w piśmie z 4 listopada 2015 r. stwierdziła brak odpowiedniej wiedzy i umiejętności dla terminowego wykonywania obowiązków oraz przyznaje brak umiejętności w odpowiednim pokierowaniu pracą rady pedagogicznej, co źle wpływa na funkcjonowanie szkoły, to przecież trudno uznać, aby ta właśnie okoliczność miała decydujące znaczenie dla odwołania skarżącej. Co więcej, Wójt nie zdecydował się na podjęcie natychmiastowych działań w związku ze złożeniem rezygnacji, ale zwlekał z decyzją do [...] grudnia 2015 r. Wprawdzie omawiany przepis nie wprowadza żadnego terminu, w jakim organ powinien dokonać wypowiedzenia, niemniej jednak ma to znaczenie dla oceny jego podstaw. Warto ponadto podkreślić, że skarżąca zgłaszała gotowość podjęcia obowiązków z dniem 1 stycznia 2016 r. Nawet jeśli złożyła wniosek o udzielenie urlopu, nie było przeszkód, aby w porozumieniu z Wójtem wyznaczyć nowego zastępcę. Słusznie zauważył Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 20 kwietnia 2016 r., I OSK 3346/15, że szczególne przypadki, o jakich mowa w omawianym przepisie, to nie takie, które w subiektywnym odczuciu organu prowadzącego placówkę oświatową są szczególne, tylko takie, które obiektywnie powodują destabilizację pod względem dydaktycznym, wychowawczym czy oświatowym jednostki oświatowej kierowanej przez nauczyciela, a jedyną możliwością zapobieżenia takiej sytuacji jest odwołanie dyrektora w trakcie roku szkolnego. Poza powołaniem tej ogólnikowej tezy Wójt nie podał żadnych konkretnych okoliczności, które taki osąd mogłyby uzasadniać.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
