Wyrok NSA z dnia 26 maja 2017 r., sygn. I OSK 479/16
Stwierdzenie niekonstytucyjności części przepisu w wyroku zakresowym wywołuje domniemanie niekonstytucyjności tej zakwestionowanej części, a skoro sądy są związane orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego w zakresie dokonanej oceny zgodności z Konstytucją, to znaczy, że nie mogą uchylić się od tego związania przez wzgląd na jakiekolwiek treści zawarte w uzasadnieniu takiego orzeczenia, ponieważ uzasadnienie nie stanowi treści rozstrzygnięcia.
Teza od Redakcji
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Roman Ciąglewicz sędzia NSA Wojciech Jakimowicz sędzia del. WSA Mariusz Kotulski (spr.) Protokolant starszy asystent sędziego Ewa Dubiel po rozpoznaniu w dniu 26 maja 2017 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 26 listopada 2015 r. sygn. akt II SA/Op 422/15 w sprawie ze skargi H. O. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia [...] marca 2015 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia pielęgnacyjne oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 26 listopada 2015 sygn. akt II SA/Op 422/15 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu po rozpoznaniu sprawy ze skargi H. O. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia [...] marca 2015 r., nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Burmistrza K. z dnia [...] stycznia 2015 r., nr [...].
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu przytoczył następujące okoliczności faktyczne i prawne sprawy.
Wnioskiem z dnia 2 stycznia 2015 r. H. O. zwróciła się do Ośrodka Pomocy Społecznej w K. o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w związku opieką nad synem T. O., urodzonym [...] marca 1984 r. Do wniosku dołączyła m.in. orzeczenie Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności w N. z dnia [...] marca 2014 r., zaliczające T. O. do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności od 6 stycznia 2014 r. do 31 stycznia 2017 r. W wyniku rozpoznania powyższego wniosku, decyzją z dnia [...] stycznia 2015 r., nr [...], wydaną na podstawie art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r. poz. 267, z późn. zm. - zwanej dalej K.p.a.) oraz art. 17 i art. 23 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2015 r. poz. 114), zwanej dalej ustawą, Burmistrz K. odmówił przyznania H. O. prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy, wnioskowanego na T. O. W uzasadnieniu decyzji organ pierwszej instancji wyjaśnił, że w myśl art. 17 ust. 1b u.ś.r., świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeżeli niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała nie później niż do ukończenia 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do ukończenia 25 roku życia. Następnie stwierdził, że ze gromadzonych dokumentów wynika, iż strona nie spełnia ww. warunku. Nie godząc się z tym rozstrzygnięciem, H. O. podniosła, że wydając decyzję odmowną, organ pierwszej instancji powołał się na przepis, który został uznany za niezgodny z Konstytucją RP, o czym przesądził Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt K 38/13. W związku z tym orzeczeniem domagała się ustalenia prawa do żądanego świadczenia. W wyniku rozpatrzenia odwołania, Samorządowe Kolegium Odwoławcze w O. decyzją z dnia [...] marca 2015 r., nr [...] utrzymało w mocy decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu Kolegium przedstawiło stan faktyczny sprawy oraz przepisy prawa materialnego mające zastosowanie w sprawie, na które prawidłowo - zdaniem Kolegium - powołał się organ pierwszej instancji. Kolegium wywodziło, że aby otrzymać świadczenie pielęgnacyjne należy spełnić łącznie wszystkie ustawowe przesłanki określone w art. 17 ust. 1, ust. 1a i ust. 1b u.ś.r., a jednocześnie nie mogą zaistnieć przesłanki zawarte w art. 17 ust. 5 ustawy. Zaznaczyło, że istota sporu w niniejszej sprawie sprowadza się do kwestii uprawnień do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu opieki na niepełnosprawnym synem - T. O., urodzonym [...] marca 1984 r., w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 21 października 2014 r., sygn. akt K 38/13, w którym Trybunał orzekł, że art. 17 ust. 1b ustawy, w zakresie, w jakim różnicuje prawo do świadczenia pielęgnacyjnego osób sprawujących opiekę nad osobą niepełnosprawną po ukończeniu przez nią wieku określonego w tym przepisie ze względu na moment powstania niepełnosprawności, jest niezgodny z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Zatem, rozstrzygając sprawę, należało ustalić, czy spełnione zostały warunki określone w art. 17 i art. 17b ustawy oraz czy wyrok Trybunału ma w niniejszej sprawie zastosowanie. Kolegium podało, że niepełnosprawność syna H. O. powstała w dniu, kiedy miał on ukończone 29 lat. Jednocześnie strona nie dostarczyła dokumentów potwierdzających, że niepełnosprawność ta występowała w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie później niż do 25 roku życia. W ocenie Kolegium, oznacza to, że nie została spełniona przesłanka z art. 17 ust. 1b ustawy. Odnosząc się do argumentacji strony, organ odwoławczy stwierdził, że wskazane przez nią orzeczenie nie stwarza podstaw prawnych do przyznania prawa do wnioskowanego świadczenia. Odnotował przy tym, że Trybunał Konstytucyjny w komentowanym wyroku orzekł jedynie, że część przepisu art. 17 ust. 1b ustawy jest niezgodna z art. 32 ust. 1 Konstytucji RP. Z uzasadnienia tego orzeczenia wynika natomiast, że skutkiem wejścia w życie wyroku nie jest ani uchylenie art. 17 ust. 1b ustawy o świadczeniach rodzinnych, ani uchylenie decyzji przyznających świadczenia, ani wykreowanie "prawa" do żądania świadczenia dla opiekunów dorosłych osób niepełnosprawnych, jeżeli niepełnosprawność podopiecznych nie powstała w okresie dzieciństwa. Wskazał również, że Trybunał orzekł o niekonstytucyjności jedynie części normy wynikającej z art. 17 ust. 1b ustawy, a także stwierdził, że poprawienie stanu prawnego w tym zakresie należy wyłącznie do ustawodawcy, który został zobowiązany do precyzyjnego określenia racjonalnych przesłanek, od których uzależni zróżnicowany poziom świadczenia dla opiekunów dorosłych osób niepełnoprawnych. Skoro zatem przepis art. 17 ust. 1b ustawy, będący podstawą odmowy przyznania świadczenia nie został uznany w całości za niekonstytucyjny i jest nadal obowiązujący, to organ pierwszej instancji w sposób prawidłowy zastosował go do ustalonego stanu faktycznego sprawy i odmówił stronie prawa do wnioskowanego świadczenia. Nadto Kolegium podkreśliło, że organy stosujące prawo, szczególnie w przypadku wyroków zakresowych, są związane nie tylko sentencją orzeczenia, lecz także tymi wszystkimi tezami uzasadnienia, które określają skutki prawne orzeczenia dla obrotu prawnego. Organy działają też na podstawie przepisów prawa (art. 6 K.p.a.), co oznacza m.in., że przyznanie świadczenia może nastąpić wyłącznie po spełnieniu przesłanek wynikających z ustawy.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
