Postanowienie NSA z dnia 9 czerwca 2017 r., sygn. II FZ 307/17
Wstrzymanie wykonania aktu
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Andrzej Jagiełło (spr.), , , po rozpoznaniu w dniu 9 czerwca 2017 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia J.B. od postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 kwietnia 2017 r. sygn. akt III SA/Wa 1004/17 w zakresie odmowy wstrzymania wykonania decyzji w sprawie ze skargi J.B. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 grudnia 2016 r. nr [...] w przedmiocie odpowiedzialności osób trzecich za zaległości podatkowe spółki postanawia: oddalić zażalenie
Uzasadnienie
II FZ 307/17
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem z dnia 13 kwietnia 2017 r., sygn. akt: III SA/Wa 1004/17, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, odmówił J.B. (skarżący) wstrzymania wykonania decyzji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 15 grudnia 2016 r., w przedmiocie orzeczenia o solidarnej odpowiedzialności członka zarządu wraz z pozostałym członkiem zarządu oraz spółką za zaległości podatkowe spółki w podatku dochodowym od osób prawnych za miesiące od stycznia do lipca 2012 r. Ze stanu sprawy przedstawionego przez Sąd pierwszej instancji wynika, że skarżący w dniu 27 stycznia 2017 r. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na powyższą decyzję, w której zawarł złożony w trybie art. 61 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.), dalej: "p.p.s.a.", wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji. W uzasadnieniu wniosku skarżący wskazał, że zaskarżona decyzja została wydana z naruszeniem przepisów prawa materialnego oraz postępowania w związku z czym istnieje znaczna szansa na jej uchylenie. Skarżący wskazał ponadto, że samo skierowanie przeciwko niemu egzekucji naraża go na utratę renomy wysokiej klasy specjalisty zaangażowanego w liczne projekty w zakresie branży inżynierskiej prowadzącą do ryzyka utraty zatrudnienia oraz miejsca zamieszkania. Ponadto w ocenie skarżącego odwrócenie skutku wykonania decyzji w przypadku późniejszego jej uchylenia będzie bardzo trudne, a wręcz niewykonalne, i wiązać się będzie z koniecznością podjęcia dodatkowych czynności i poniesienia dalszych kosztów. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmawiając wstrzymania wykonania decyzji uznał, że skarżący nie wskazał okoliczności uzasadniających możliwość wyrządzenia mu znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, w przypadku wykonania zaskarżonego aktu, ograniczając się jedynie do powołania na ryzyko utraty renomy wysokiej klasy specjalisty zaangażowanego w liczne projekty w zakresie branży inżynierskiej, prowadzące do możliwości utraty zatrudnienia oraz miejsca zamieszkania. W konsekwencji, w ocenie Sądu, skarżący składając wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji, nie uprawdopodobnił, że zachodzą przesłanki, o których mowa w przepisie art. 61 § 3 p.p.s.a. Skarżący w zażaleniu na powyższe postanowienie zaskarżył je w całości. Zarzucił mu naruszenie art. 145 § 1 ust. 1 lit. c) p.p.s.a. w związku z art. 61 § 3 tej ustawy poprzez odmowę wstrzymania wykonania decyzji pomimo, że jej wykonanie rodzi wobec skarżącego niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody oraz trudnych do odwrócenia skutków, przede wszystkim w postaci: naruszenia wiarygodności skarżącego pełniącego funkcję dyrektora finansowego oraz funkcję dyrektora ds. administracyjno-prawnych spółki należącej do międzynarodowej grupy O. świadczącej kompleksowe usługi dotyczące interdyscyplinarnych projektów inżynierskich oraz pozbawienia go posiadanej renomy, a także obciążenia skarżącego kosztami kredytu oraz dwukrotnego przewalutowania kwoty objętej decyzją w przypadku jej wyegzekwowania i zwrotu w przypadku uwzględnienia skargi. Przy tak postawionych zarzutach skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez wstrzymanie wykonania decyzji, względnie wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji. W uzasadnieniu zażalenia podniesiono między innymi, że prowadzenie wobec skarżącego zajmującego stanowisko dyrektora finansowego międzynarodowej korporacji postępowania egzekucyjnego w celu egzekucji zobowiązań podatkowych spółki, w której skarżący był członkiem zarządu, wpłynie na zdyskredytowanie skarżącego i podważenie jego kwalifikacji do pełnienia ww. funkcji. Skarżący oświadczył ponadto, że nie posiada środków w gotówce, w walucie polskiej na zapłatę kwoty wynikającej z zaskarżonej decyzji i jedyną możliwością na ich zdobycie jest zaciągnięcie kredytu w walucie obcej oraz przewalutowanie tak uzyskanych środków, co będzie wiązało się z uszczerbkiem majątkowym po stronie skarżącego. Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje. Zażalenie nie ma usprawiedliwionych podstaw, a zatem należało je oddalić. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w zaskarżonym postanowieniu prawidłowo ocenił, że w stanie faktycznym sprawy nie zaistniały okoliczności spełniające wystąpienie przesłanek wstrzymania wykonania decyzji, o których mowa w art. 61 § 3 p.p.s.a. Należą do nich niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Przy czym, aby możliwe było wstrzymanie wykonania decyzji przez sąd, wystarczy by została spełniona choć jedna z nich. Obie przesłanki stanowią podstawę do swobodnej interpretacji sądu, który rozpatruje je w kategorii skutków prawnych lub faktycznych wykonania decyzji, która może zostać uznana przez sąd za wydaną niezgodnie z prawem. Sąd administracyjny rozpoznając wniosek o wstrzymanie wykonania decyzji złożony w trybie art. 61 § 3 p.p.s.a. nie jest uprawniony do samodzielnego szukania okoliczności spełniających kryteria przyznania ochrony tymczasowej w postaci wstrzymania wykonania decyzji. Normy art. 61 § 3 p.p.s.a poprzez wskazanie, że sąd jest władny do działania w tym zakresie jedynie na wniosek strony skarżącej, zaś decyzja sądu uzależniona jest od spełnienia choć jednej ze wskazanych w ustawie przesłanek pozytywnych przesądzają, że sąd nie ma możliwości rozważania innych argumentów ponad te, które wskazano we wniosku. Nie jest też dopuszczalne by sąd decydując o wstrzymaniu wykonania decyzji kierował się prawdopodobieństwem uznania za uzasadnione zarzutów skargi. Z tej przyczyny za chybione należało uznać te zarzuty zażalenia, które wskazują na wadliwość zaskarżonej decyzji. Jak wynika z art. 61 § 3 p.p.s.a., to podmiot skarżący w celu uzyskania ochrony własnego interesu, po tym jak wniesie skargę bądź równocześnie z dokonaniem tej czynności, występując z wnioskiem o wstrzymanie wykonania decyzji przez sąd administracyjny, ma obowiązek wykazania istnienia oraz uzasadnienia ustawowych przesłanek popierających to żądanie (por. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego: z 13 maja 2010 r., II FZ 182/10). Skarżący w zażaleniu konsekwentnie podnosi, że Sąd pierwszej instancji niesłusznie ocenił, że wykonanie zaskarżonej decyzji przed zakończeniem jej sądowej kontroli nie wiąże się z ryzykiem powstania po jego stronie znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Skarżący z jednej strony argumentuje, że wbrew stanowisku Sądu, wykonanie decyzji oznaczać będzie konieczność zaciągnięcia kredytu i przewalutowania go na walutę polską, co niesie w jego ocenie za sobą ryzyko znacznej szkody szczególnie w przypadku konieczności ponownego ich przewalutowania w związku z możliwością uchylenia decyzji przez sąd. Z drugiej strony skarżący zakłada, że w przypadku niewstrzymania wykonania decyzji przez sąd, jej wykonanie nastąpi w trybie egzekucji administracyjnej, co z kolei w jego ocenie wiąże się z niebezpieczeństwem naruszenia jego wiarygodności jako osoby pełniącej funkcję dyrektora finansowego oraz funkcję dyrektora ds. administracyjno-prawnych spółki należącej do międzynarodowej grupy O. świadczącej kompleksowe usługi dotyczące interdyscyplinarnych projektów inżynierskich i tym samym niesie ryzyko powstania trudnych do odwrócenia skutków takich jak utrata pracy. Argumenty zażalenia sprowadzają się zatem do twierdzenia, że prowadzenie postępowania egzekucyjnego wobec skarżącego zajmującego stanowisko dyrektora finansowego międzynarodowej korporacji, wpłynie na zdyskredytowanie skarżącego i podważenie jego kwalifikacji do pełnienia ww. funkcji. Argumenty te nie zasługują na uwzględnienie. Pierwsza przesłanka wstrzymania wykonania decyzji z dwóch wymienionych w art. 61 § 3 p.p.s.a. zakłada, że sąd może udzielić ochrony tymczasowej, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody. Użyte w tym przepisie pojęcie szkody należy rozważać w jego cywilistycznym znaczeniu. Oznacza to, że określenie to odnosi się do wszelkich uszczerbków w dobrach lub interesach prawnie chronionych, których poszkodowany (skarżący) doznałby na skutek wykonania decyzji (dobrowolnie lub przymusowo), która może zostać uznana za wydaną niezgodnie z prawem. Przy czym, zdaniem judykatury, w przypadku wykonania decyzji, a następnie jej uchylenia, późniejszy zwrot nadpłaconego świadczenia wraz z odsetkami może być uznany za odszkodowanie (por. postanowienie WSA w Kielcach z 29 października 2013 r., I SA/Ke 612/13). W przypadku rozpoznawania wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji przez sąd konieczne jest zatem ustalenie, czy wykonanie decyzji wiąże się z ryzykiem wystąpienia znacznej, a więc kwalifikowanej szkody majątkowej w przedstawionym powyżej rozumieniu, która może obejmować zarówno stratę w majątku, jak i utracone korzyści. O znacznej szkodzie można też mówić, jeśli rozmiary szkody wywołanej wykonaniem zaskarżonego aktu administracyjnego są większe niż zwykłe skutki wywołane wykonaniem tego aktu (por. postanowienie NSA z 27 lipca 2010 r., I OZ 567/10). Znaczna szkoda o jakiej mowa w tym przepisie to szkoda, która nie będzie mogła być wynagrodzona przez późniejszy zwrot spełnionego i wyegzekwowanego świadczenia. Tymczasem jak wynika z zażalenia, skarżący podnosi, że ryzyko szkody jakie występuje w rozpoznawanej sprawie w wyniku niewstrzymania wykonania decyzji przez sąd, dotyczy konieczności zaciągnięcia kredytu i przewalutowania go na walutę polską w celu pokrycia nimi zobowiązania wynikającego z zaskarżonej decyzji. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie ulega wątpliwości, że koszty kredytu oraz koszty nawet dwukrotnego przewalutowania go, także po ewentualnym uchyleniu decyzji przez sąd, nie będą oznaczały dla skarżącego poniesienia szkody znacznych rozmiarów w rozumieniu art. 61 § 3 p.p.s.a. Wynagrodzenie tak rozumianego uszczerbku będzie możliwe poprzez późniejszy zwrot spełnionego świadczenia wraz z odsetkami. Należy zatem uznać, że powoływanie się na konieczność zaciągnięcia kredytu oraz koszty nawet dwukrotnego przewalutowania środków pieniężnych, w przypadku niewstrzymania przez sąd wykonania zaskarżonej decyzji, nie oznacza, że spełniona została przesłanka wstrzymania jej wykonania przez sąd w postaci niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody. We wskazanych przez skarżącego okolicznościach ryzyko takie nie występuje. Z kolei druga z wymienionych w art. 61 § 3 p.p.s.a. przesłanek wstrzymania wykonania decyzji przez sąd dotyczy niebezpieczeństwa spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Trudne do odwrócenia skutki mogą być zarówno skutkami prawnymi, jak i faktycznymi, a także łącznie jedynymi i drugimi. Pojęcie to łączy się z prawnymi i faktycznymi następstwami rozstrzygnięcia o istocie sprawy, o prawach i obowiązkach stron. Omawiana przesłanka jest zwykle utożsamiana z realnym zagrożeniem dla istniejącej aktualnej sytuacji ekonomicznej (gospodarczej) strony postępowania. Trudne do odwrócenia skutki powstają zwykle tam, gdzie po wykonaniu decyzji jest trudny czy nawet niemożliwy powrót do pierwotnego stanu na skutek wyzbycia się części majątku w celu uiszczenia zobowiązania podatkowego. Przesłanka trudnych do odwrócenia skutków wykonania decyzji dotyczyć też może decyzji, których wykonanie poza tym, że w pierwszej kolejności dotyka bezpośrednio sfery praw majątkowych skarżącego, to jednocześnie może powodować inne negatywne i niemożliwe do odwrócenia konsekwencje w sytuacji uznania skargi za uzasadnioną. Analiza akt rozpoznawanej sprawy nie pozwala jednak uznać, że skarżący wykazał, że spełnia przesłankę wystąpienia ryzyka trudnych do odwrócenia skutków w związku z wykonaniem zaskarżonej decyzji. Po pierwsze, skarżący argumentuje, że prowadzenie wobec niego, jako osoby zajmującej stanowisko dyrektora finansowego międzynarodowej korporacji postępowania egzekucyjnego, w celu egzekucji zobowiązań podatkowych wynikających z zaskarżonej decyzji, wpłynie na zdyskredytowanie skarżącego i podważy jego kwalifikacji do pełnienia ww. funkcji, co z kolei w dalszej kolejności może wiązać się z niebezpieczeństwem utraty pełnionej funkcji. Po drugie skarżący ani we wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji ani w zażaleniu nie podnosi argumentów wskazujących na trudną sytuację ekonomiczną, która uniemożliwia mu uiszczenie wynikającej z decyzji należności podatkowej. Akcentuje jedynie zaciągnięcie kredytu na spłatę należnych zobowiązań co nie oznacza, że sytuacja ekonomiczna skarżącego uniemożliwia mu dobrowolne wykonanie decyzji. Po trzecie wreszcie zauważyć wypada, że zaskarżona decyzja jest typową decyzją zobowiązującą do uiszczenia wynikającego z jej treści zobowiązania podatkowego w wysokości ustalonej przez organ administracji. Oznacza to, że z jednej strony skarżący wskazuje, że potrafi zgromadzić środki na uiszczenie w trybie dobrowolnym wynikających z decyzji należności, a z drugiej nie deklaruje chęci dobrowolnego jej wykonania podnosząc przy tym, że wyegzekwowanie wynikającego z decyzji zobowiązania w trybie przymusowym, w toku postępowania egzekucyjnego, niesie za sobą niebezpieczeństwo spowodowania trudnych do odwrócenia skutków w postaci utraty zaufania do wykonywanej przez niego pracy oraz podważa kwalifikacje do zajmowanego stanowiska. Tymczasem przesłanka wstrzymania wykonania decyzji przez sąd polegająca na niebezpieczeństwie spowodowania trudnych do odwrócenia skutków może zostać uznana za spełnioną w sytuacji, w której wykonanie decyzji w pierwszej kolejności dotyka bezpośrednio oraz dotkliwie sfery praw majątkowych (ekonomicznych) skarżącego oraz jednocześnie może powodować także inne negatywne, trudne czy niemożliwe wręcz do odwrócenia konsekwencje faktyczne i prawne w sytuacji uznania decyzji za wydaną niezgodnie z prawem. Stan faktyczny rozpoznawanej sprawy nie pozwala uznać, że przesłanka ta została spełniona. Z wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji oraz zażalenia nie wynika, by skarżący nie był w stanie zgromadzić środków na dobrowolne uiszczenie wynikających z decyzji należności publicznoprawnych. Tym samym nie można było uznać, że ryzyko wystąpienia opisanych we wniosku oraz zażaleniu negatywnych dla skarżącego konsekwencji wykonania zaskarżonej decyzji w trybie egzekucji administracyjnej, polegających na utracie co do zasady dobrej reputacji skarżącego a nawet utratą zajmowanego stanowiska, w sytuacji kiedy dysponuje on środkami na pokrycie wynikającego z decyzji zobowiązania podatkowego oznacza, że skarżący wykazał, że spełniona została przesłanka wstrzymania wykonania decyzji przez sąd jaką jest niebezpieczeństwo spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Sąd zauważa jednocześnie, że zajmowanie wysokiego stanowiska do pełnienia którego wymagane jest nie tylko posiadanie wysokich kwalifikacji zawodowych ale także nieskazitelność charakteru oraz nieposzlakowana opinia, a do takiego stanowiska skarżący zalicza zajmowane obecnie przez siebie stanowisko na co wskazuje w zażaleniu, mogłoby skłaniać skarżącego do należytego i starannego wywiązywania się z nałożonych na niego obowiązków o charakterze publicznoprawnym wynikających z wydanej w związku z wykonywaną przez skarżącego działalnością zawodową ostatecznej decyzji podatkowej, nawet jeżeli skarżący nie zgadza się z zawartym w niej rozstrzygnięciem i decyzja ta jest przedmiotem skargi do sądu administracyjnego. Przypomnieć przy tym wypada, że w myśl obowiązującej i wynikającej z art. 61 § 1 p.p.s.a. zasady, wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności. Wstrzymanie wykonania decyzji przez sąd w ramach ochrony tymczasowej w trwającym już postępowaniu ze skargi na decyzję podatkową i do czasu jego zakończenia stanowi wyjątek od tej zasady oraz może nastąpić jedynie w trybie przewidzianym w art. 61 § 3-6 p.p.s.a. i w przypadku wykazania przez stronę skarżącą spełnienia choć jednej z wymienionych w art. 61 § 3 p.p.s.a. przesłanek wstrzymania wykonania decyzji. W analizowanej sprawie skarżący nie wykazał spełnienia żadnej z nich, co prawidłowo zauważył Sąd pierwszej instancji w zaskarżonym postanowieniu. Wskazując na powyższe, Naczelny Sąd Administracyjny działając na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji postanowienia.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
