Wyrok NSA z dnia 18 października 2016 r., sygn. I OSK 1923/15
W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Najwyższego powszechnie przyjmuje się, że rażące naruszenie prawa to takie naruszenie, które z uwagi na wywołane skutki jest jednoznaczne w znaczeniu wadliwości rozstrzygnięcia oraz tylko takie naruszenie, w wyniku którego powstają skutki niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia wymagań praworządności. W konsekwencji stwierdzenie nieważności może dotyczyć tylko przypadków ewidentnego bezprawia, którego nigdy nie można usprawiedliwiać ani tolerować.
Teza od Redakcji
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Maciej Dybowski, Sędzia NSA Wiesław Morys (spr.), Sędzia del. WSA Marzenna Glabas, Protokolant sekretarz sądowy Julia Chudzyńska, po rozpoznaniu w dniu 18 października 2016 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Gminy T. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 lutego 2015 r. sygn. akt I SA/Wa 2562/14 w sprawie ze skargi Gminy T. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] czerwca 2014 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji 1) uchyla zaskarżony wyrok i zaskarżoną decyzję; 2) zasądza od Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na rzecz Gminy T. kwotę 1389 (tysiąc trzysta osiemdziesiąt dziewięć) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 12 lutego 2015 r., sygn. akt I SA/Wa 2562/14, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę Gminy T. na sprecyzowaną w sentencji decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że orzeczeniem z dnia [...] maja 1950 r. Starosta Powiatowy w L., na podstawie art. 1 dekretu z dnia 27 lipca 1949 r. o przejęciu na własność Państwa niepozostających w faktycznym władaniu właścicieli nieruchomości ziemskich położonych w niektórych powiatach województwa białostockiego, lubelskiego, rzeszowskiego i krakowskiego (Dz. U. Nr 46, poz. 339), dalej cytowanego jako: "dekret", przejął na własność Państwa mienie pod nazwą "[...] T. w powiecie l." stanowiące własność Zakładów Włókienniczych [...] w T., wraz z zabudowaniami o obszarze ogólnym 14,5405 ha oraz wszelkimi przysługującymi im prawami. Orzeczenie to utrzymano w mocy orzeczeniem Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w L. z dnia [...] sierpnia 1950 r. Decyzją z dnia [...] października 2001 r., nr [...], Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, po rozpoznaniu wniosku A. D. (spadkobierczyni W. W.) z dnia [...] maja 2001 r. o stwierdzenie nieważności opisanych wyżej orzeczeń, umorzył postępowanie w sprawie uznając, iż wniosek o stwierdzenie nieważności został złożony przez osobę niemającą przymiotu strony w postępowaniu. Na skutek wniosków A. D. i B. J. (spadkobiercy A. J.) o ponowne rozpatrzenie sprawy, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi decyzją z [...] sierpnia 2002 r. umorzył postępowanie odwoławcze uznając, iż nie pochodzą one od stron postępowania. Decyzja ta została uchylona przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 27 lutego 2004 r., sygn. akt IV SA 3608/02, który uznał konieczność zbadania zagadnienia podmiotowego w postępowaniu odwoławczym. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi kolejną decyzją z dnia [...] czerwca 2005 r. uchylił swoją decyzję z dnia [...] października 2001 r. i umorzył postępowanie, dochodząc do przekonania, iż właściwym organem w sprawie jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. Jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 24 listopada 2005 r., sygn. akt IV SA/Wa 1620/05, uchylił decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] czerwca 2005 r., wskazując iż ten organ jest właściwy w sprawie. Kolejną decyzją z dnia [...] marca 2008 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi uchylił własną decyzję z dnia [...] października 2001 r. i równocześnie odmówił stwierdzenia nieważności powołanego orzeczenia Prezydium WRN w L. z dnia [...] sierpnia 1950 r. Na skutek skarg następców prawnych A. D. i B. J., Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 20 lutego 2009 r., sygn. akt IV SA/Wa 858/08, uchylił decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia [...] marca 2008 r. w części odmawiającej stwierdzenia nieważności orzeczenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w L. z dnia [...] sierpnia 1950 r. i utrzymującej w mocy decyzję organu I instancji z dnia [...] maja 1950 r. W jego uzasadnieniu Sąd zaakcentował związanie oceną prawną i wskazaniami co do dalszego toku postępowania wyrażonymi w poprzednich orzeczeniach. Podkreślił, iż nakazano wówczas wydanie merytorycznego rozstrzygnięcia co do wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, wykluczając możliwość wydania decyzji opartej o przepis art. 138 § 2 K.p.a. Prawidłowo zatem organ uchylił swą decyzję z dnia [...] października 2001 r., czego zresztą nie zakwestionowano w skardze. Orzeczenia objęte żądaniem stwierdzenia nieważności dotyczyły majątku A. J. i W. W., stąd ich następcy prawni są legitymowani w sprawie. Natomiast odmowę stwierdzenia nieważności uznał Sąd ten za wadliwą. Przejęcia mienia dokonano na podstawie art. 1 dekretu, który uprawniał do przejęcia mienia stanowiącego "nieruchomości ziemskie". Jego zdaniem pod tym pojęciem należy rozumieć nieruchomości o charakterze rolniczym. Tymczasem przedmiotowe orzeczenia objęły również zabudowania fabryczne, co wynika z dokumentacji aktowej. Nawet znaczne uszkodzenia nie powodują automatycznego uznania ich za nieruchomości ziemskie. Przejęcie takich nieruchomości w tym trybie wedle Sądu rażąco narusza prawo. Charakter nieruchomości nie był jednak jednolity, zatem polecił go ustalić i orzec stosownie do wyników tychże. Uznał, iż w konsekwencji należałoby rozważyć odmowę stwierdzenia nieważności przejęcia przedmiotowej nieruchomości w części stanowiącej nieruchomość ziemską, określając ściśle tę powierzchnię, oczywiście w razie braku bezspornych dowodów na to, że obszar ten w chwili przejęcia nie pozostawał w zarządzie osób trzecich.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
